Kuzey Ege’nin Kalbi: Ayvalık Gezi Rehberi

Ayvalık, Kuzey Ege’de en sevdiğim yerlerden biri. Huzur veren bir tatil için beklediğiniz ne varsa, hepsini bir arada verebilen nadide yerlerimizden. Zeytinin hayat verdiği, Türkiye’de tescilli en fazla tarihi evinin olduğu Ayvalık, nostaljik sokakları ile kendine münhasır bir dokuya sahip. Sahip olduğu bu değerli evlerin kıymeti yeni yeni anlaşılmış ve koruma altına alınmış.

‘Kuzey Ege’nin Kalbi’ Ayvalık’taki tarihi Rum evlerinin restore edilip, güzelliklerinin yavaş yavaş ortaya çıkmasıyla, yazlık yer algısından uzaklaşıp gerçek Ege ruhunu da hissettirmeye başladı. Asırlık zeytinyağı ile sabun fabrikaları ve zeytinciliğe dayalı, kendine münhasır endüstriyel peyzajıyla bugün UNESCO Listesine girmeye aday. Tarihi Rum evlerinin süslediği sokaklar, kiliseler, nefis mekanlar, Ege Denizine inci gibi dağılmış 22 ada, hele ki Cunda Adası muhteşem.

Bir zamanların efsanevi yazlıkçı yeri Ayvalık, sakin hayat özlemiyle büyük şehirlerden kaçanlar tarafından bugünlerde sanki yeniden keşfedildi. Taş evler restore edildikçe sokakları daha bir güzelleşti. Butik restoranlar, yeni nesil cafeler, sanat galerileri, antikacılar, seramik atölyeleri çoğalıyor.

Enfes mi enfes kendine münhasır mutfak, fıstık çamıyla ünlü Kozak Yaylası, dünyaca ünlü zeytin yağı ve zeytini, her bütçeye uygun oteller, dingin sokaklar, cennet plajlar, denizinin temizliği, su altı hayatının çeşitliliği…

İnsan daha ne ister ki! Aslında Kapadokya gibi tüm dünyanın bakışlarını üzerine çekebilecek potansiyele sahip. UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine yakın zamanda girmesini umuyorum.

Ayvalık Gezi Rehberi

Ayvalık, çok zengin bir tarihi geçmişe sahip. İlkçağda Misya, Hitit, Frig, Lidya, Orta çağda Roma ve Doğu Roma İmparatorluğu, 14. yüzyıldan Cumhuriyet’e kadar da Osmanlı İmparatorluğu egemenliğinde kalmış bir yerleşim. Ayvalık, limana hâkim bir tepe üzerinde 1430-1440 yıllarına kurulmuş. Osmanlı İmparatorluğu döneminde ise Rumların yerleşerek Rum nüfusunun Türk nüfusunu aştığı bir ilçe konumuna gelmiş.

1789’dan itibaren de gayrimüslimlerin yaşadığı özerk bir bölge olan Ayvalık, 1821’deki Yunan ayaklanmasında boşaltılarak 1840’da Karesi Sancağına bağlı bir ilçe olmuş. Daha sonra Rumların dönmesine izin verilmesine rağmen, ne yazık ki eski canlılığına kavuşamamış. Mübadele Anlaşmasıyla birlikte ilçede yaşayan Rumlar Yunanistan’a gönderildi. Yunan Adalarında ve Batı Trakya’da yaşayan Türkler ise Ayvalık’a yerleştirildi.

Ege Denizi ticaretiyle öne çıkan Ayvalık, Cumhuriyet Döneminin ilk yıllarına kadar ağırlıklı olarak Rum nüfusun yaşadığı, zeytin ve zeytinyağı ticaretinin yanı sıra denizcilikle uğraşan bir sahil kasabasıydı.

Son zamanların yükselen yıldızı Cunda Adası da Türkiye’nin ilk yapılmış boğaz köprüsüyle karadan Ayvalık’a bağlı. Özenle koruduğu kültürü, benzersiz mimarisi, sıra dışı doğası, tertemiz havası, 100 kilometrelik sahil şeridi, pırıl pırıl denizi, incecik kumu, göz alıcı koyları ve adaları, sanatçılara ilham veren atmosferi, zengin mutfağı ve aydın insanlarıyla çok özgün, çok yönlü ve renkli bir yer.

Akdeniz ikliminin yaşandığı Ayvalık’ı ziyaret etmek için en güzel zamanlar bahar ayları olsa da, plajları, denizi ve günlerin devamlı ılık rüzgarlı geçmesiyle yaz turizmi için de sıklıkla tercih edilen bir destinasyon.

Özellikle yazları tüm çevre kavurucu sıcaklıkla boğuşurken Ayvalık’ta, genellikle öğle saatlerinde başlayan batıdan ve kuzeyden esen imbat ve poyraz ilçeyi serinletiyor. Ayvalık bu özelliği sayesinde dünyanın oksijen bakımından en yüksek oranlarına sahip Kaz Dağlarının oksijenini bölgeye taşıyor.

AYVALIK NEREDE
Ayvalık, Balıkesir’in bir ilçesi. Türkiye’nin en zengin sivil mimari eserine sahip Ayvalık, ülkemizin batısında, Ege Bölgesinin kuzeyinde, Edremit Körfezinin güney ucunda yer alıyor. Ayvalık Balıkesir il merkezine 140 km uzaklıkta, Ege Denizi kıyısında konumlanıyor.

AYVALIK’A NASIL GİDİLİR
Ayvalık, Kuzey Ege’de, Bursa, İzmir ve İstanbul gibi büyük şehirlerden kısa sürede ulaşılabilen konumuyla Kuzey Ege’nin yıldızı olarak anılan bir tatil merkezi. İstanbul-İzmir Otoyolunun tamamlanmasıyla kara yoluyla ulaşımın daha da kolaylaştığı ilçeye arabayla ve uçakla ulaşım mümkün.

✈️ Balıkesir’in batısındaki Edremit’te yer alan Balıkesir Edremit Koca Seyit Havalimanı, Ayvalık, Altınoluk, Akçay, Küçükkuyu, Ören, Dikili gibi tatil merkezlerine yakınlığı nedeniyle uçmanız gereken yer. Haftanın 7 günü İstanbul-Sabiha Gökçen Havalimanından ve Ankara Esenboğa Havalimanından direkt uçuş var.

Koca Seyit Havalimanından hareket eden toplu taşıma araçları ile veya Pegasus Hava Yollarının ücretli servisleriyle Burhaniye-Karaağaç-Gömeç-Ayvalık güzergahından Ayvalık’a ulaşım çok kolay. Benzer şekilde Bora Jet’in kendi yolcuları için havalimanından Ayvalık’a hareket eden ücretsiz yolcu servisleri bulunuyor.

Arabayla Ayvalık’a nasıl gidilir: İstanbul-Ayvalık 425 km ve Esenler otogarından Ayvalık otogara ulaşım otobüsle 9 saat 50 dakika sürüyor. Kadıköy’den aracınızla çıkıp Ayvalık’a gideyim derseniz yaklaşık 5 saat sürüyor.

İstanbul’dan Bursa’ya arabalı vapurla geçerseniz bana göre daha konforlu bir seyahat yapmış olursunuz. İstanbul’dan Bursa’ya gitmek için Eskihisar-Topçular arabalı vapurunu kullanın. Oradan karayoluyla devam edin. Sonrasında 4 saatlik bir yolunuz var.

Ankara-Ayvalık 680 km ve Ankara Otogarından Ayvalık Otogarına yolculuk otobüsle yaklaşık 10 saat 15 dakika sürüyor. Özel aracınızla gelecekseniz Ankara, Eskişehir, Bursa, Balıkesir ve Ayvalık rotasını takip etmeniz gerekiyor. Yolculuk yaklaşık 8 saat sürer.

İzmir-Ayvalık 150 km ve İzmir Otogarından Ayvalık Otogarına yolculuk otobüsle yaklaşık 2 saat 15 dakika sürüyor. Neredeyse her yarım saatte biri otobüs seferleri yapılıyor. Pamukkale otobüs firması ile daha önce birkaç kez gitmiştim. Özel araçla gidiyorsanız Menemen, Aliağa, Bergama ve Ayvalık rotasını izleyin.

Ayvalık-Bursa 185 km ve Ayvalık-Balıkesir ise 140 km uzaklıkta. Balıkesir’den Ayvalık’a özel araçla gidiş araçla 1 saat 50 dakika sürüyor. Balıkesir Belediyesi şehir merkezinden Ayvalık, Sarımsaklı hattı 07.00, 10.00, 13.00, 16.00, 19.00, 22.00 saatlerinde ulaşım hizmeti veriyor. Balıkesir’den Ayvalık, Sarımsaklı, Akçay, Altınoluk, Altınova otobüs bulunuyor.

Ayvalık’a şehirler arası otobüs yolculuğu ile ulaşım düşünürseniz, Türkiye’nin pek çok ilinden ilçeye direkt gelen otobüs seferleri bulunuyor. Pamukkale, Ulusoy, Kamil Koç, Truva, Anadolu ve Metro gibi yurt çapında hizmet veren otobüs firmaları dışında yerel firmalar da Ayvalık’a seferler düzenliyor.

Devlet Demiryollarının İzmir Mavi Treni ile Balıkesir’e kadar gelip daha sonra TCDD‘nin sefere koyduğu aktarma otobüsleri ile Ayvalık’a gidilebilir. Ben hiç denemedim ama bilgisi olanlar sayfanın altındaki yorum kısmına düşüncelerini yazabilir.

AYVALIK’TA NEREDE KALINIR
🏡 Macaron Konağı, 100 yıldan daha eski bir taş konak. Bahçesinde türlü türlü bitkilerin ağaçların olduğu, Ayvalık’ın tam kalbinde 9 odalı enfes bir butik otel. Burada 3 defa kaldım. Yaşanmışlıkları olan eski taş evin ruhunu her odada hissediyorsunuz. Şahane bir de restoran açtılar, sadece burada tadabileceğiniz muhteşem lezzetler sunuyorlar. Bu arada otoparkı da var.

🏡 CavlıHane 1885 Ayvalık, önereceğim diğer enfesi bir Ayvalık butik oteli. Her köşesinin bir karakteri var, özenle döşenmiş. Kış mevsiminde kalmıştım ve çok keyif almıştım. Konak çok iyi restore edilmiş. Odalar temiz, fiyatlar uygun, otel ayvalık sahiline ve diğer işletmelere yakın bir konumda. Her odaya Kavala, İskamya, Poyraz gibi güzel isimler vermişler. Kahvaltıları çeşit çeşit ve lezzeti çok iyi.

❍ D Resort Murat Reis Ayvalık (★★★★★), lüks otel tercih edenler için konforlu konaklama seçeneği. SPA hizmeti, tekne, dalış ve su sporları gibi hem tatil hem de pek çok aktivite sunan, plajına Mısır’dan bembeyaz kumların getirildiği nefis bir koyda ziyaretçilerini ağırlıyor.

Pansiyon sınıfında yer alan Mimosa House Ayvalık, Saatli Konak Pansiyon, Otelia Pansiyon ve Celil Pansiyon, konaklamak için uygun fiyatlı seçenekleriniz.

CUNDA ADASINDA NEREDE KALINIR
🏡 Pür Beyaz Otel, nefis deniz manzaralı huzur dolu bir yer. Yamaçta olduğundan şahane Ayvalık Denizi manzarası var. Kendine ait restoranda leziz yemekler de sunuluyor. VPN indirerek booking rezervasyonlarınızı güvenle yapabilirsiniz.

🏡 Cunda Fora Hotel, Hotel Sobe, Cunda Battalos Kucuk Hotel, Ziyabey Konağı, Cunda Labris Hotel ve Cunda Fora Glamping yüksek puanlı beğendiğim oteller. Bütçe sıkıntınız yoksa yörenin en eski ve en iyi otellerinden Ortunc Hotel, Cunda yarımadasının Midilli adasına bakan ucunda tenha bir koyda yer alan nefis bir otel.

Ayvalık Gezilecek Yerler 📌

Ayvalık merkezinin arka sokakları gezmek harika. Barbaros Mahallesinin daracık sokaklarında çok sayıda eski taş Rum evi bulunuyor. Bu mahalle aynı zamanda konsept kafeler ve geleneksel esnaf dükkanları ile çevrili. Kasaba 19. ve 20. yüzyıldan kalma Rum evleri ve kiliseleri, neo-klasik tarzda sivil mimari örneklerinin oluşturduğu kent dokusuyla açık hava müzesi görünümünde.

Ayvalık’ta mutlaka görmeniz gereken yerler arasında Taksiyarhis Anıt Müzesi, Saatli Camii, Zeytin Müzesi, Antikacılar Çarşısı, Ayvalık Bitpazarı, Cunda Adası, Yeniçarohori Köyü, Cennet Tepesi ve Şeytan Sofrası bulunuyor. UNESCO Listesine girmek için aday adaylığı da kesinleşti. İstanbul, Ankara, Çeşme gibi yerlerden gelen bir çok sanatçının yerleştiği Yeniçarohori Köyü de listenizde olsun.

Ayvalık Adaları‘na düzenlenen günlük tekne turlarına çıkın ve koyların, adaların arasında keyifli bir gün geçirin. Bütçenize ve keyfinize göre seçebileceğiniz turlar arasında yat turları, özel tekne turları, dalış turları ve balık turları var. Ayvalık rıhtımda kalkan adalar tekne turu ise öğle yemeği dâhil 100-140TL arasında değişiyor.

1. Ayvalık Taksiyarhis Kilisesi

Ayvalık Taksiyarhis Kilisesi, Ayvalık’ın en eski sembol yapılarından. Ayvalık’ta Rumlar tarafından yapılmış çok sayıda tarihi kiliseden biri olan Taksiyarhis Kilisesi, 1844’te Başmelek Cebrail’in adına yapılmış. Ayvalık’ın ilk kilisesi olan ve 2012’de restorasyonu tamamlanarak görkemli bir müze haline getirilen; Ayvalık merkezdeki kentin ilk mahallesi olan İsmet Paşa Mahallesinde yer alıyor.

Mübadele sonrasında tütün deposu olarak kullanılan yapı, işlemeli sarımsak taşları, neo-klasik mimari tarzı ve çevresindeki tipik Ayvalık evleriyle bir bütünlük içinde sizi karşılıyor.

Ayvalık sahilden 5 dakikada yürüyerek ulaşılabiliyor. Restore edilerek 2013’te anıt müze statüsünde ziyarete açılmış. Sade bir dış görünüşe sahip. İçi ise Hz. İsa’nın yaşam hikayesinin anlatıldığı mermer ikonlarla donatılmış. Taksiyarhis Anıt Müzesi 08.30-19.00 saatleri arası, pazartesi hariç haftanın 6 günü ziyarete açık. Giriş ücreti 40 TL. Müze Kart geçerli.

2. Ayvalık Saatli Camii

Saatli Camii, Ayvalık merkezde Fevzipaşa Mahallesinde yer alıyor. Agai İanni Kilisesi adıyla 19. yüzyılın ikinci yarısında Ortodoks Hristiyan Rumlar tarafından kilise olarak yapılmış, mübadeleyi takip eden yıllarda 1928’den sonra ise camiye dönüştürülmüş. Taksiyaris Kilisesine sadece yürüyerek 4 dakika, Ayvalık merkezde görülecek yerlerden.

II. Abdülhamid döneminde, Ayvalık’ın ilk camisi olarak bahçesine yapılan bir minare ile camiye dönüştürülen yapı ismini saatli çan kulesinden alıyor. Caminin avlusu çınar ağaçlarının gölgesiyle inanılmaz huzurlu bir yer. 1944 depreminde çan kulesi yıkılmış olsa da kuzey ve güney, doğu ve batı cephelerinde bulunan saatlerden dolayı yapı Saatli Cami ismini almış.

Yine eski bir Yunan kilisesinden camiye çevrilen Çınarlı Cami (Ayios Yorgi Kilisesi) ve Sultan Abdülhamid tarafından 19. yüzyılın ikinci yarısında Ayvalık’ta yaşayan Müslümanlar için yaptırılan Hamidiye Camii de görülebilir. Ayrıca Hayrettin Paşa Cami (Kato Panayia Kilisesi), 1850’de inşa edilmiş Ayvalık’ın ilk kiliselerden biri. Hepsi de çok güzel.

3. Ayvalık Sokakları

Ayvalık sokakları, her biri 18. ve 19. yüzyıl Türk ve Rum toplum yaşantısını günümüze aktaran mükemmel mimarlık örnekleri evlerle dolu. Ayvalık sokaklarında çıkacağınız keyifli yolculukta Ayvalık’a özgü sarımsak taşından inşa edilmiş evleri görün. Özgün yapısı büyük oranda korunmuş ve tescillenmiş 1860 yapı var. Ayvalık Türkiye’nin en zengin sivil mimari eserlerine sahip.

Ayvalık’ta sivil mimari eserler önemli ölçüde muhafaza edilmiş durumda. Ayvalık evleri 2–3 katlı, 6-8 odalı, cumbalı, her odasında fazlaca pencereye sahip. Birbirini dik ve paralel kesen uzun cadde ve sokaklar arasında kaybolun. Arnavut kaldırımlı daracık sokakların gizemli bir havası var.

Ayvalık’ın Arnavut kaldırımlı dar sokaklarında karşılıklı selamlaşan ve Ayvalık yöresine özgü sarımsak taşından inşa edilen tarihi Rum evleri, cumbaları, ferforjeleri, zarif kapıları, alınlıklarında bulunan işlemeleriyle tarihi bir yolculuğa çıkarıyor. Pencerelerinde sarkan sardunyaları, kapıları, kapı tokmakları, pencereleri, tahta ve taş işçiliği ile kendine hayran bıraktırıyor. Evlerin bazıları şirin butik otellere ve sanatçı atölyelerine dönüştürülmüş.

Mahalle kültürü Ayvalık’ta tüm sıcaklığı ile bu sokaklarda devam ediyor. Ayvalık’ın bir semtine adını veren, halen Yunanistan’da ve Ayvalık yöresinde kullanılan macaron bitkisinden ismini alan Macaron Mahallesi, Ayvalık’ın eski dokusunu yaşamak isteyenlerin gezmesi gereken bir yer.

Sokakları çok temiz olmasa da zaman içerisinde bu evlerin restore edilmesiyle ülkemizin en gözde sokakları arasına dönüşeceğinden eminim.

4. Zeytin Müzesi

Ayvalık Zeytin Müzesi, 18. yüzyılın ilk yarısından itibaren zeytin ticareti ile son derece zenginleşmiş liman kent Ayvalık’ın ve Türkiye’nin ilk zeytin müzesi. Ülkemizin en kaliteli zeytinyağını üreten Ayvalık’ta zeytinin getirdiği tüm maddi zenginliğinin izlerinin yansıması hakkında bilgi edinebiliyorsunuz.

Ayvalık ilçesinin en önemli ekonomik değerlerinden zeytin ve zeytinyağı üretiminin tarihten günümüze yansımalarını aktaran müze, Ayvalık’ta yüzyıllardır yapılan zeytin tarımının tarihçesinde kullanılan pek çok materyal sunuyor. Yüzlerce yıl önce kullanılan eski fabrikalara ait zeytin sıkım üniteleri, zeytin toplama gereçleri, zeytinyağı güğümleri, kısaca zeytin ve zeytinyağının geçmişi ile ilgili neredeyse tüm alet ve edevatları görebilirsiniz.

Müze içerik olarak yetersiz olsa da bir uğrayın. Ayvalık Zeytin Müzesi, pazartesi hariç haftanın 6 günü 08.00-17.00 saatleri arasında ziyarete açık. Ayvalık Zeytin Müzesine giriş ücretsiz.

5. Ayvalık Antikacılar Çarşısı

Antikacılar Çarşısı, Ayvalık’ın en popüler pasajlarından biri. Bir kapısı Talat Paşa Caddesine diğer kapısı Gümrük Meydanına açılan çarşı içinde on iki esnaf dükkânının yer alan bir pasaj. 2008’den bu yana eski ve antika eşyalar satan dükkanlar burya taşınmış.

Mobilyalar, opal lambalar, avizeler, biblolar, kesme likör şişeleri, takılar, rengârenk seramikler, Kozak el işi dokumalar, Victor Hugo’nun 1840 baskısı şiir kitabı, Osmanlıca kitaplar ve daha neler satıyor. Koleksiyonerler ise yazlıkçılar, yabancı turistler, sanayiciler, ressamlar, yazarlar, eğitimciler…

6. Ayvalık Bitpazarı

Bitpazarı, Ayvalık sokaklarında kurulan bir başka pazar yeri. 2007’den bu yana her hafta cumartesi günleri, Cafe Karamel’in önünde kurulan bitpazarı, Barbaros Caddesi’nin sekizinci ve dokuzuncu sokaklarının kesiştiği noktada bulunuyor.

Ayvalık ve çevresinden gelen satıcıların açtığı neşeli tezgâhlarda, birbirinden ilginç hikâyeleriyle antika eşyalar, iğne oyaları, porselen takımları, Çanakkale seramikleri ziyaretçilerini bekliyor. Pazara uğramışken Cafe Karamel’in enfes limonatasını tatmadan ayrılmayın.

7. Cunda Adası

Cunda Adası, Ayvalık’ın gözbebeği. Cunda, renkli kültürü, sarımsak taşı tarihi evleri, tarihi dokusunu oluşturan kiliseleri, sahil boyu Ege’nin en leziz tatlarını sunan restoranları, mavi bayraklı cennet plajları ve masmavi deniziyle cennetten bir köşe. Rumların geçmişte Kokuluada (Moshinos) dedikleri Cunda, çam ve zeytin ağaçlarıyla bir huzur beldesi.

En az bir gününüzü Cunda gezilecek yerler için ayırın. Aşıklar Tepesi, Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı, Agios Yannis Kilisesi, Rahmi Koç Müzesi Taksiyarhis Kilisesi, Pateriça Plajı görmeniz gereken yerler arasında.

Cunda Taksiyarhis Rahmi Koç Müzesi, Cunda’nın en değerli tarihi yapısı. Rum Ortodoks cemaati tarafından 1873’de Metropol Kilisesi olarak inşa edilmiş. 2014’te Rahmi Koç tarafından restore ettirilerek müzeye dönüştürülmüş. İçinde denizcilik aletleri, eski arabalar ve oyuncaklar sergileniyor. Geçmişten günümüze tüm dönemlere ait endüstri ve mühendislikle ilgili objeler görmeye değer. Giriş ücreti 40 TL. Müze Kart geçerli değil.

Cunda Aşıklar Tepesi, Ayvalık’ta birkaç gün kalacaksanız bir günbatımı zamanınızı geçirmeniz gereken yer de burası. Yine panoramik nefis bir manzarası var. Tepedeki eski bir değirmen ve kilise 2007’de Rahmi Koç tarafından restore edilmiş. Eskiden Agios Yannis Kilisesi olan mekân restorasyon sonrası bugün Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı olarak hizmet veriyor. Emekli büyükelçi Necdet Kent’in bini aşkın kitabı oğlu tarafından bağışlanmış.

Eski kilisenin bahçesindeki cafede atıştırmalıklar ve içecek çeşitleri mevcut. Değirmenin giriş katında hediyelik objeler ve yörenin özel zeytinyağı satılıyor. Kitaplık ve cafe her gün 09.30-17.30 saatleri arasında ziyarete ücretsiz açık.

Cunda Adasında ise bistro tadında şarabınızla hem pizza çeşitlerinin hem de Ayvalık mezelerinin tadını çıkarabileceğiniz Cafe Uno ile canlı müzik eşliğinde denize karşı bu yöreye ait 150’den fazla mezenin en iyilerini yiyebileceğiniz Hop Cunda Restaurant tavsiyem.

8. Yeniçarohori Köyü

Yeniçarohori, Ayvalık’ın Küçükköy Mahallesinin eski adı. Osmanlı İmparatoru Fatih Sultan Mehmet’in devlete vergi vermeyi reddettiği Midilli Adasını fethetmesinin ardından adanın yeniden sorun yaşatmaması ve korsan saldırılarına karşı gözetleme amacıyla yeniçerileri yerleştirdiği Yeniçarohori, yeniçerilerin köyü anlamına geliyor.

Mübadele öncesinde Rumların, daha sonra da Boşnakların yerleştiği Yeniçarohori, Ayvalık gezilecek yerler listesinde, es geçmeyin. Şimdiki adı Küçükköy olan yer, son yıllarda tarihi evlerin sanat atölyeleri, resim galerileri, tasarım butikleri, gurme restoranlar, lounge ve caz mekanlarına dönüştüğü ilginç bir köy.

Ayvalık kent merkezine yaklaşık 8 km uzaklıkta yer alan Yeniçarohori’de 4 yüz civarında tarihi Rum evi restore edilerek sanat atölyelerine dönüştürülmüş. Geçmişte Ayiu Athanasiu Kilisesi olarak kullanılan köyün camisi ile caminin bahçesindeki Göç Müzesini gezin. Köyün 800 metre kadar uzağında bölgenin dünyaca ünlü Sarımsaklı Plajı var.

Köy meydanına çok yakın olan Zet Cafe’de ayran eşliğinde enfes Boşnak böreği yemeyi unutmayın. Açıldığında Kıraarthane‘yi de ziyaret etmeyi unutmayın.

9. Cennet Tepesi

Cennet Tepesi, Ayvalık’ın sırtlarında yer alıyor. Tepe, tam bir mesire yeri görünümünde. Özellikle gün batımlarında Ayvalık’ın meşhur imbat rüzgârına şahit olmak için tercih edilen Cennet Tepesi, tepeden tüm Ayvalık, Cunda ve Tımarhane Adaları ile körfez bölgesine hâkim bir konumda. Ayvalık ve Cunda’yı kuş bakışı görmek ve gün batımını izlemek için Şeytan Sofrasının rakibi.

10. Şeytan Sofrası

Şeytan Sofrası, Ege’nin en güzel manzarasına sahip yerlerinden biri. Bu inanılmaz manzaraya sahip yer, Ayvalık ilçe merkezinin 8 km güneyindeki büyük kayalık tepelerin üzerinde yer alıyor. Ayvalık Adaları ayaklarınızın altında. Gün batımında ziyaret edin. Panoramik manzaranın keyfini çıkarabileceğiniz seyir terası ve bir şeyler yiyip içebileceğiniz bir tesis var.

Türkiye’nin en büyük milli parkı olan Ayvalık Adalarına bakan tepenin rüzgârı ve insana tatlı bir huzur veren atmosferi var. Şeytanın ayak izinin olduğuna inanılan yeri görün. Efsaneye göre Ayvalık’ta yaşayan şeytan lakaplı Panolepe, papazlar tarafından o günlerde hüküm süren kıtlığın sebebi olarak gösterilir. Halkın kendisini linç edeceğini öğrenen Panolepe bu tepeye kuş sütü eksik olmayan bir sofra kurar.

Sofrayı gören halk Panolepe’yi unutur o da bu esnada kaçar. Burası da adını bu sofradan alıyor. Burayı ziyaret edenler para atıyor, hatta çaput bağlayarak dilekte bulunuyor. Popüler tarafı ise üzerinde şeytanın ayak izinin bulunduğuna inanılan, halkın madeni para atarak dilek dilediği eski bir lav birikintisi olması.

11. Kozak Yaylası

Kozak Yaylası, Bergama ile Çanakkale arasındaki yer alan ve fıstık çamları ile kaplı bir doğa harikası. Ege Denizi ve çevresindeki yeryüzü oluşumu içinde başkalaşım geçirmiş, yer kabuğu jeolojik tarih çizgisinde ilk önce ortaya çıkmış yaşlı bir coğrafya kesimi. Bergama’nın kuzeyinde kalan Madra Dağının Maya Tepesi granit topraklardaki çam ormanlarıyla kaplı.

Kozak Yaylasının bir yanı Bergama, diğer yanı ise Ayvalık’a kadar uzuyor. Bir doğa harikası olan Kozak Yaylası, 5 milyon civarında fıstık çamı ile kaplı. Türkiye’nin tek fıstık çamı ağaçlarının yetiştiği, Ayvalık’a 20 km uzaklıkta bulunan yayla toplam 16 köyü ile, Türkiye’nin ve dünyanın çam fıstığı ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılıyor.

Bu köylerin en büyüğü olan Yukarıbey’deki Çamlık Restorana uğrayıp fıstık helvasının tadına bakmayı ihmal etmeyin zira Ayvalık yöresi dışındaki başka bir yerde yeme şansınız yok. Kozak Yaylasından güneye doğru gittiğinizde İzmir’in Bergama ilçesine ulaşıyorsunuz. Bergama’da UNESCO listesindeki Bergama Antik Kenti‘ni de görün.

12. Ayvalık Plajları

Sarımsaklı Plajı, Küçükköy Beldesinde yer alıyor. Ayvalık merkezine 8 km uzaklıkta bulunan plajlar, 7 km uzunluğunda 100 metre eninde bir kumsala sahip.

Sarımsaklı içerisinde öne çıkan Badavut Plajı ise Sarımsaklı’nın batısında sakin bir koyda yer alıyor. Buranın özelliği ise, denizin çok berrak ve temiz oluşu. Plaj etrafında turistik pek çok tesis, lokanta ve kafeterya mevcut.

Altınova Plajı, ilçe merkezine 13 km mesafedeki Altınova’da. Temiz sahillere sahip olmasının yanında burası daha ormanlık. Kamp yapmak için orman içleri oldukça uygun.

Cunda Adası’nın dört bir yanı doğal plaj, Ayvalık’a kara yolu ile 8 km mesafede ancak deniz yolu ile ulaşım da mümkün. Ada Camping, Cunda’da en güzel kamp yapılacak yerlerden biri. Önünde temiz ve güzel bir plajı da var.

Armutçuk Plajı (Ali Çetinkaya Plajı) Ayvalık’ın kuzey kıyısına düşüyor. İncecik kumlu ve tertemiz bir sahil. Belediye Plajı olarak da bilinen Duba Mevkii, Cunda (Alibey Adası) yolu üzerinde bulunuyor.

Paşa Koyu mevkiinde, Sarımsaklı Plajı’na 3 km, Ayvalık merkeze 4 km mesafede yer alan Murat Reis Ayvalık Otel‘in beyaz kumlu mavi bayrak ödüllü plajında denize girebileceğiniz gibi su sporlarından da yararlanabiliyorsunuz.

Dilerseniz SPA keyfini yaşayın, bedeninizi ve zihninizi yenileyin, dilerseniz terasında yoga, dilerseniz plajında su kayağı ve rüzgâr sörfü yapın. Otelin içinden Melekler Sofrası’na çıkabilir, buradan şahane gün batımı manzarası izleyebilirsiniz.

13. Midilli Adası

Midilli Adası, Ayvalık’a kadar gelmişken uğranabilecek bir yer. Pasaport ve Schengen vizesi varsa tek yapmanız gereken biletinizi almak. Vizeniz yoksa Yunan Adaları kapı vizesine başvurun. Evrakları 2-3 gün öncesinden ilgili acenteye göndermeniz gerekiyor.

Nisan ile Eylül ayları arasında haftanın her günü, saat 9.00 ile 18.00’da, Midilli-Ayvalık arasında karşılıklı feribot seferleri düzenleniyor. Feribota göre değişen 45 dakika veya 1.5 saatlik seyahat sonunda Midilli’ye ulaşıyorsunuz. Gidince araba kiralayın ve kuzeyden başlayarak güneye doğru günlük bir gezi yapın. En az 1 gece Plomari tarafında kalın, ertesi gün akşam da geri dönün.

AYVALIK’TA NE YENİR
Ayvalık mutfağı oldukça zengin. Ayvalık deyince ilk akla gelenler Kemalpaşa tatlısı, Ayvalık tostu, sahil şeridinde sıralanan balık restoranlarıyla Cunda’nın deniz ürünleri, zeytini ve zeytinyağı, keçi peyniri, çeşit çeşit otları ve yemekleri olsa da en güzeli rakı-balık-Ayvalık terennümü! Temelini zeytinyağı, ot mezeleri ve balığın oluşturduğu Ayvalık mutfağında, kültürün şekillenmesinde Girit ve Midilli mutfaklarının etkisi oldukça fazla. Kısacası Biraz Yunan, biraz Türk, çokça Egeli Ayvalık.

Papalina tava, kalamar, levrek marine, ahtapot salata, Girit ezmesi, Arapsaçı, hindiba, turpotu, deniz börülcesi, sarımsak soslu radika, kurutulmuş ahtapot ızgara ve kıyma makinesi ile çekilen ahtapotun, kaşar peyniri, maydanoz, sarımsak, baharat ve dereotu ile karıştırılmasıyla hazırlanan Ahtapot köftesi ise Ayvalık’ta tadına bakabileceğiniz en ilginç tatlardan biri.

Zeytinyağı deyince ilk akla gelen yer olan Ayvalık’ta kahvaltıdan, atıştırmalıklara, ana yemeklerden deniz ürünlerine, tatlılardan mezelere her şey zeytinyağı ile yapılıyor. Zeytinyağı ve zeytin, Ayvalık yemek kültürünün temelini oluşturuyor. Özellikle zeytinyağlı ot ve sebze yemekleri ile mezeler Ayvalık ile özdeş tatlardan.

Ayvalık’ta tadına bakmadan dönmemeniz gereken yemekler Ada köftesi, kabak çiçeği dolması, balıklı bamya, nohutlu bakalaros, kuzu etli marasa, kuzu etli arapsaçı ve yöresel lezzetlerden de keşkek ve saçaklı mantı. Tatlı derseniz, lor tatlısı, buzlu badem, sakızlı muhallebi, irmik ve peynirle yapılan höşmerim tatlısı. Elbette ekmeğinin meşhur olduğu Ayvalık tostunu yemeden dönmeyin.

Özellikle Cunda Adasındaki sahil lokantalarında deniz ürünleri, balık ve mezenin en güzel örneklerini tatma imkânınız var. Ayvalık’ın bir başka güzelliği de esnaf lokantaları. Burada zeytinyağlılardan tatlılara birbirinden leziz yemekler yapan mekanlar, yalnızca öğle yemeği çıkarıyor, akşama doğru kapanıyor.

Elinizi çabuk tutup Paşa Çorbacı’nın Ayvalık’a özgü yemeklerden kabak çiçeği dolmasını ve yine yöreye has zeytin ağacı küllerinin suyu ile yapılan küllü kalburabastısını tadın.

Pek çok sindirim rahatsızlığına iyi gelen ve bağışıklık sistemini güçlendiren üzüm koruğu suyu, bir üzüm cenneti olan Ayvalık’ta kaynatılarak yapılıyor. Bu şahane lezzeti tadabileceğiniz yerlerin başında da İstanbul’da uzun yıllar çalıştıktan sonra Ayvalıklı olan Aydın Bey’in işlettiği Kvcii Coffee House geliyor.

Kendine özgü formülüyle yaptığı koruk suyunu ‘Angelos’ ismi ile sunan Kvcii Coffee House’a gelmişken malt viski ile yatıkları enfes tiramisu tatlısını da mutlaka deneyin.

AYVALIK’TA NE ALINIR
Ayvalık denince ilk akla gelen zeytin ve zeytinyağı ile zeytinyağı sabunları. Bununla birlikte lor peyniri, Ayvalık tostundan vazgeçemeyenler için özel Ayvalık tost ekmeği, lorlu kurabiyeler, yöreye özgü otlar, taptaze meyve ve sebzeler ile el işi bez bebekler, çeşit çeşit oyalı yazmalar, takı ve aksesuarlar ile otantik tekstil ürünleri satın alabilirsiniz.

Daha özgün ürünlere meraklı olanlar için, el işleri ve sanatçı atölyeleri ile adını duyuran Küçükköy’deki (Yeniçarohori) ise sanat atölyeleri tavsiye olunur. Ayvalık’a gelenlerin mutlaka görmesi gereken yerlerden biri de 1970’lerden beri kurulan, ünlü Perşembe pazarı. Dört bin metrekare alana yayılmış pazarda yaklaşık 400 esnaf sabahın erken saatlerinden itibaren cıvıl cıvıl tezgâhlarını kuruyor şirin Ayvalık sokaklarında.

Perşembe pazarı Ayvalık merkezinde ana çarşının arkasında denize paralel 3 ve denize dik 8-10 sokağa yayılıyor. Ayvalık ve çevresinden, Cunda ve Midilli Adalarından da pek çok ziyaretçi pazarı ziyaret ediyor. Pazarda tazecik meyve ve sebzeleri, meşhur Ayvalık peynirleri ve yerli zeytinler, el emeği yöresel ürünler ve olmazsa olmaz çeşit çeşit otlar satılıyor.

Ayvalık, Kuzey Ege’nin tatil cenneti. Temiz havası, masmavi Ege suları, soğuk sıkım zeytinyağı ve mezelerinin yanı sıra tarihi yapıları ve butik otelleriyle Ayvalık, ülkemizin en etkileyici tatil merkezlerinden biri.