Üsküp’ün Süslü Köprüleri, Makedonya

Üsküp, şüphesiz Balkan bölgesinin en tuhaf şehirlerinden biridir. Geçmişi çok eskilere dayanan Kuzey Makedonya’nın başkenti, farklı etnik, dini ve ulusal grupların uyum içinde bir arada yaşadığı, çeşitlilik içeren ve modern bir Avrupa şehri. Şehre daha klasik bir çekicilik kazandırmak için tüm şehir Üsküp 2014 projesi ile yeniden inşa edildi.

İlginç neo-klasik binaların ve heykellerin yanında Vardar Nehri üzerine pek çok süslü köprü de konduruldu. Üsküp 2014 Projesi ile çok hızlı bir değişim ve yenileme çalışmaları geçiriyor. Şehrin hızla değişen bu çehresini kimileri beğeniyor, kimileri ise isyanda. Proje kapsamında Vardar Nehri üzerine yeni köprüler de eklendi.

Üsküp’ün Süslü Köprüleri, Makedonya

Makedonya’nın başkenti Üsküp’ün ortasında geçen Vardar nehri şehri ikiye bölüyor. Ülkenin kültürel, ekonomik, siyasi ve akademik merkezi Üsküp’ün son yıllarda hızlı bir değişim içerisinde. Bir tarafta Arnavutlar ve Türkler’in diğer tarafta ise Makedonların yaşadığı Vardar Nehrinin iki yakasını birleştiren hem tarihi hem de yeni oldukça süslü köprüler var.

Üsküp köprüleri arasında en ünlüsü ise Taş Köprü. Kırma taş kullanılarak yapıldığı için ‘Taş Köprü’ adını almış. Eye Bridge ise Taş Köprü ve Art Bridge arasında yer alıyor ve 1,5 milyon Avro’ya mal edilmiş. Üzerinde 28 adet heykel bulunuyor. The Art Bridge ise aynı şekilde, her bir yanda 14 ve ortada da 1 adet olmak üzere, Makedonyalı ressam ve müzisyenlerin ait 29 heykel bulunuyor.

Freedom Bridge, Goce Delčev Bridge ve Revolution Bridge ise diğer süslü köprüler. Hem Eye Bridge hem de Art Bridge köprüleri öyle şatafatlı yapılmış ki eskinin o sade mimarisi yanında bayıyor insanı. Üsküp 2014 adlı, şehri baştan sona yenileme projesinin ürünleri.

Üsküp’ün geliştirilip, diğer bir deyişle yeniden yaratılmaya çalışıldığı Skopje 2014 projesi ile Vardar Nehri ve Makedonya Meydanı çevresine yaklaşık 40 heykel dikilmiş eski binalar onarılmış. Proje kapsamında 80 milyon Euro’luk rakamı çok aşarak yaklaşık 560 milyon Euro’ya ulaşılmış.

Balkanlar’ın en fakir ülkelerinden biri olmasına rağmen başkent Üsküp’ü ziyaret ettiğiniz zaman, şehrin her yanında karşınıza devasa heykeller ve süslü köprüler çıkarsa şaşırmayın o yüzden.

Taş Köprü, Üsküp

Taş Köprü, Makedonya Meydanı ile Eski Çarşı‘yı birbirine bağlayan ve Fatih Sultan Mehmet köprüsü olarak da bilinen oldukça eski bir köprü. Şehrin sembol yapılarından biri. Vardar nehri üzerindeki taş köprü, nehrin sağ yakasındaki Makedonya Meydanı ile sol yakasındaki Eski Üsküp Çarşısı’nı birbirine bağlıyor.

Varlığı hakkında iki farklı görüş var. İlkine göre 6. yüzyılda, 518’deki yıkıcı depremden kısa bir süre sonra, İmparator I. Justinianus döneminde inşa edilmiş. Diğer iddiaya göre ise köprünün 15. yüzyılın ikinci yarısında, 1451 ile 1469 yılları arasında inşa edildiğine inanılıyor.

Osmanlı İmparatorluğu’nun bölgeyi himayesine aldığı yıllarda Fatih Sultan Mehmed tarafından yönetildiği dönemde yapılmış. Türk ve Arnavutların yoğunlukta yaşadığı, Makedon nüfusun ağırlıkta olduğu kesime bağlayan tarihi 12 kemer üzerine oturmuş.

Osmanlı’ya ait eserlerin bulunduğu Türk Çarşısını Makedonya Meydanına bağlayan Taş Köprü, 214 metre uzunluğunda 6 metre genişliğinde. Yüzyıllar boyunca çeşitli değişikliklere uğramış köprü, Kanuni Sultan Süleyman ve Sırp kralı Dusan zamanında genişletilmiş.

Eye Bridge

Eye Bridge (Göz Köprüsü), Haziran 2013’te Skopje 2014 kapsamında lansmanı yapılmış süslü bir köprü. Üsküp Arkeoloji Müzesi ve Anayasa Mahkemesi’ni şehrin kalbi Makedonya Meydanına bağlayan Taş Köprü’nün hemen yanına inşa edilen bir yaya köprüsü. Türk Çarşısından Vardar Nehri’ne doğru geldiğinizde hemen solunuzda kalıyor.

Makedonya medyası, yapıldıktan sadece iki yıl sonra mermer parmaklıkların çatladığını gösteren kanıtların ardından köprüyle ilgili sorunları sık sık gündeme getirdi. Zaten ilk olarak inşa edilirken temelleri sular altında kalmış. Uzmanlar, köprünün tasarımında ciddi teknik eksiklikler ve eksiklikler olduğunu belirtiyor. Köprünün tehlikeye girebileceği konusunda uyarıda bulunuyorlar.

Üsküp Göz Köprüsü Google’da Medeniyetler Köprüsü olarak listelendiğinden ve Üsküp Sanat Köprüsü’ne çok benzediğinden insanlar için oldukça kafa karıştırıcı olabilir.

Üsküp Arkeoloji Müzesi, mimari olarak sanki eski gibi görünüyor olsa da oldukça yeni. Makedonya Meydanının hemen yakınında Vardar nehrine bakıyor. Üsküp 2014 Projesi kapsamında açılan yerlerden biri burası. İçerisinde çok sayıda antik, Orta çağ ve Osmanlı dönemlerine ait tarihi eser sergileniyor. Orijinali İstanbul Arkeoloji Müzesinde sergilenen İskender Lahdi’nin bir kopyası dahi var.

The Art Bridge

The Art Bridge (Sanat Köprüsü), Üsküp’ün merkezinde, Vardar Nehri üzerinde yer alan bir yaya köprüsü. Köprüde tanınmış Makedon sanatçı ve müzisyenlerin pek çok heykeli bulunuyor. Tahmini inşaat maliyeti 2,5 milyon € olan köprü de Üsküp 2014 projesinin bir parçası olarak inşa edildi.

Köprünün her iki yanında 14 ve merkezinde ise birer adet olmak üzere toplam 29 heykel yer alıyor. 83 metre uzunluğunda ve 9,2 metre genişliğinde olan köprünün orta kısmı ise 12 metre genişliğinde. Çok da uzun ve geniş olmayan bir köprüde dikilmiş heykeller o kadar çok ve gereksiz ki eğreti duruyor.

Yapılan heykel yarışmasına 24 heykeltıraşa ait 55 kavramsal tasarım sunulmuş. Bazıları iki veya üç heykel tasarlayan 18 heykeltıraşın önerileri seçilmiş. Merkez Belediyesi ile yapılan sözleşmeye göre heykel başına 11.000 euro ödenmiş. Heykellerin sanatsal değeri kamuoyunda eleştiri konusu olmuş.

Freedom Bridge

Freedom Bridge, Üsküp eski köprülerden biri. Köprü, 1936 yılında yapılmış. Holiday Inn otelinin yanında bulunan Vardar nehri üzerindeki ‘Üsküp’ün en eski köprülerinden biri olan ‘Özgürlük köprüsü’, yeni Barok korkulukların eklenmesiyle tamamen değiştirilmiş. Proje kapsamında 1,15 milyon Avro harcanıp yenilenmiş. Ortaya çıkan köprüye bakınca ne gereksiz bir harcama dedirtiyor insana.

Vardar Nehrinin iki yakasına kurulu Makedonya‘nın başkenti Üsküp yine de Balkanlar’da sevdiğim şehirlerden biri. Şehirde birkaç gün keyifle geçirilebilir. Matka Kanyonu’na günübirlik veya konaklamalı bir gezi yapabilirsiniz. Güneyde Ohri Gölü kıyısında yer alan Ohrid kenti UNESCO dünya mirası listesinde yer alan şahane bir şehir.

Ohrid merkezde ve çevresinde gezilip görülecek çok sayıda enfes yer var. Galicica Milli Parkı ve Prespa Gölü, Bay of Bones ve Sveti Naum Manastırı günübirlik güzel bir rota olur. Osmanı döneminde Manastır olarak bilinen Bitola şehirleri de Makedonya rotanıza ekleyin.

Ayrıca Tetova, Gostivar, Mavrovo vakti olanların görebilecekleri diğer şehirler. En fazla zamanı tabi ki Ohrid’e ayırın. Diğer Balkan ülkeleri Bosna Hersek, Sırbistan, Karadağ, Hırvatistan, Arnavutluk ve Kosova da rotanızda olsun. Balkan turu başlangıç rotası Selanik veya Üsküp olabilir. TAV Airport hem Üsküp Büyük İskender Havalimanı hem de Ohrid St. Paul The Apostle Havalimanını işletiyor. Türk Hava Yolları ve Pegasus Üsküp’e çok sık tarifeli seferler düzenliyor.