Selçuk, Ege Bölgesi’nin batısında, İzmir’e 73 km uzaklıkta yer alan tarihi mirası açısından ülkemizin en zengin ilçesi. Neolitik Çağ’dan günümüze kadar kesintisiz nüfus barındıran değerli bir coğrafya.
Selçuk Kalesi, bölgenin en yüksek noktası olan Ayasuluk Tepesi’nde kurulu, aynı zamanda Efes Antik Kenti’nin ilk yerleşim bölgesi. Bizans, Aydınoğulları ve Osmanlı dönemlerinin izlerini taşıyan sur duvarlarıyla ihtişamını halen koruyan kalede, taş, tuğla ve harçla örülen bu duvarlar 15 kule ile desteklenmiş.
Ayasuluk Tepesi, Selçuk
Modern kentleşme tehdidi nedeniyle 1980’li yılların ortasına kadar risk altında bulunan Ayasuluk Tepesi, sonraki yıllarda alınan koruma kararlarıyla geleceğe güvenle bakıyor.
Selçuk çevresinde yerleşen Bizans, Aydınoğulları ve Osmanlı dönemlerinden izler taşıyan Ayasuluk Tepesi’nde Bizans Dönemi’ne ait St. John Bazilikası, Aydınoğulları Dönemi’nden hisar ve surlar, Osmanlı Dönemi’nde ise kaleye eklenen bazı yapılar hala ayakta.
Ayasuluk Tepesi’ne çıkan ziyaretçiler St. John Bazilikası’nın yanı sıra Zulüm Kapısı, surlar, iç kale surları, sarnıçlar, kale camisi, hamam ve anıtsal yapıları görebiliyor. 1960’tan bu yana restorasyon çalışmalarının devam ettiği tepe Batı Anadolu’nun en önemli kültürel hazinelerinden biri.
Bugünkü Selçuk Kalesi’nin bulunduğu Ayasuluk Tepesi bölgenin ilk yerleşim yeriydi. Prehistorik dönemde Efes, Anadolu ile Ege arasında bir kültürel temas bölgesi olarak görev yapıyordu. 9,000 yıldan fazla bir süre boyunca bölge, tarihi, ticari, dini, kültürel ve felsefi öneme sahip dönemin en önemli yerleşimlerinden biri oldu.
Doğal liman koyları ile denize bağlı olduğu gibi aynı zamanda diğer kaynaklar bakımından çok verimli bir kırsal alan ile çevriliydi. Bir tarafta Efes kültürler arası alışverişte büyük bir rol oynarken diğer tarafta da Anadolu’daki diğer birçok antik kent için prototipti.
Ayasuluk Tepesi’nde ilk yerleşim olan Eski Efes’te Anadolu Kavimleri ve Hititler’in yaşadığı biliniyor. Hitit yazıtlarında adının Apas olduğu geçiyor. Antik dönem yazarı Strabon ve tarihçi Heredot Efes’in Amazonlar tarafından kurulduğuna ve yerli halkın Karyalılar ve Lelegler’den oluştuğunu iletmiş.
Ayasuluk Tepesi’nin bulunduğu bölge MÖ 7. yüzyılda Kimmerlerin istilasına uğradıktan sonra antik dünyanın 7 harikasından biri olan Artemis Tapınağı ile birlikte yerle bir edilmiş. Yerleşim MÖ 660’da Artemis Tapınağı’nın bulunduğu Artemision çevresine Lidya Kralı tarafından taşınmış.
Günümüzde Efes Antik Kenti’nin bulunduğu yerleşim yeri MÖ 300’de Büyük İskender’in generallerinden Lysimakhos tarafından kuruldu. Bizans İmparatorluğu’nun bölgedeki hakimetiyle birlikte yeniden Ayasuluk Tepesi’ne taşınan Efes, Beylikler ve Osmanlı dönemlerinde de aynı yerdeydi.
Anadolu Beylikleri Dönemi’nde, 1304’te Aydınoğulları yönetimine giren Efes, 1426’da Osmanlı topraklarına katıldı. 1914’te Ayasuluk ismi Selçuk olarak değiştirilen yerleşim yeri, 1957’den bu yana İzmir’e bağlı bir ilçe konumunda.
St. Jean Bazilikası
ⓘ Selçuk Hakkında Blog Yazıları:
1. Selçuk Gezilecek Yerler
2. Selçuk İsabey Camii
3. Selçuk St. Jean Bazilikası
Ayasuluk Tepesi’nin en önemli tarihi noktası St. Jean Bazilikası olarak da bilinen Efesli Yohanna’nın mezarı. İsa’nın 12 havarisi arasında yer alan St. Jean (St. John) aynı zamanda İncil’in yazarı. MS 100 yıllarında Ayasuluk Tepesi’nde ölen St. Jean’ın mezarı tepenin güney yamacında bulunuyor.
ⓘ İzmir Hakkında Blog Yazıları:
1. İzmir Gezilecek Yerler
2. İzmir Çevresinde Gezilecek Yerler
3. İzmir Merkezde Gezilecek Tarihi Yerler
4. İzmir’in Kutsal Yerleri
5. İzmir Antik Kentleri
St. Jean’ın mezarının bulunduğu ahşap çatılı bazilikanın 6. yüzyılda kullanılmayacak duruma gelmesinin ardından İmparator Justinianus (527-565) ve İmparatoriçe Thedora, günümüzde kalıntıları görünen altı kubbeli kiliseyi mezarın bulunduğu noktaya inşa ettirdi. Bu yapı Efes’te Artemis Tapınağı’ndan sonra inşa edilen en büyük dini yapı (130×65 m) unvanına sahip.
Efes’ten sonra bölgede en çok ziyaretçi çeken nokta olan St. Jean Bazilikasını her yıl 1 milyonu aşkın yerli ve yabancı turist ziyaret ediyor. Bazilika, Hristiyanlar tarafından kutsal kabul ediliyor.
