İzmir Gezilecek Tarihi Yerler

İzmir, tarih boyunca farklı medeniyetlerin yerleştiği, her bir medeniyetin kendi kültürünü ve izlerini kentin hoşgörü atmosferi ile birleştirdiği muhteşem bir coğrafya. Anadolu topraklarının en batısında, İzmir Körfezinin dip noktasında konumlanan şehir, Türkiye‘nin Batı dünyasına açılan kapısı.

Bilinen tarihi geçmişi günümüzden 8 bin 500 yıl önceye uzanan İzmir’de tarih boyunca yaşayan toplumların izlerini kentin dört bir yanında görmek mümkün. İzmir’in tarihi kent merkezi olarak bilinen Konak Meydanı ve Tarihi Kemeraltı Çarşısı çevresi İzmir’in tarihi yapılarının yoğunlaştığı bölge.

İzmir Tarihi Yerler

İzmir‘de MÖ 300’lü yıllarda Büyük İskender’in kurduğu Smyrna kentinin kalıntılarının bulunduğu İzmir tarihi kent merkezi, sonraki yıllarda kente yerleşen farklı medeniyetlerin dini ve sivil yapıları ile çok kültürlü bir görünüme kavuştu. İzmir o dönemde, şimdiki Kadifekale’de yer alan akropol ve eteklerinden limana kadar uzanan aşağı kentten oluşuyordu.

İzmir Tarihi Kent Merkezinin kalbinde Konak Meydanı var. Kuzeydoğuda Cumhuriyet Meydanı ve Pasaport İskelesi, güneyde Varyant ve Bahri Baba Parkı, güneydoğuda ise Kültürpark, Basmane Garı ve Kadifekale’ye uzanan hattın arasında kalan bölge Eski İzmir olarak ifade ediliyor.

1. Konak Meydanı

Konak Meydanı, İzmir’in kalbinin attığı merkez nokta. Resmi adı Atatürk Meydanı olan ve etrafı kamu binalarıyla çevrili olan meydanda İzmir Büyükşehir Belediyesi, Hükümet Konağı, Emniyet Müdürlüğü, İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Yalı Camii ile Tarihi Saat Kulesi bulunuyor.

Konak Meydanı ismini İzmir’in ünlü ayan ailelerinden Katipoğulları Ailesinden alıyor. 18. yüzyılda İzmir’de yaşayan aile kent yönetiminde en etkili isimler arasındaydı. Katipoğulları Ailesinin konağının dış avlusundaki boş alan günümüzde Konak Meydanı olarak kentin buluştuğu merkeze dönüşmüş durumda.

2. Saat Kulesi

İzmir Saat Kulesi, İzmir’in sembol yapılarından. Saat Kulesi, Osmanlı Padişahı Sultan Abdülhamit’in tahta çıkışının 25. yılı onuruna 1901’de inşa edildi. Osmanlı tarzını yansıtan taş işçiliği, geometrik figürleri ve küçük kubbeleri ile Saat Kulesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve kentin merkez ilçesi Konak Belediyesinin de logosunu süslüyor.

İzmir’de gezilecek yerler listesindeki Saat Kulesi’nin saati, Alman İmparatoru II. Wilhelm’in hediyesi. Kulenin dört tarafında dört çeşme bulunuyor. İzmirlilerin alışveriş yapmak için sıklıkla ziyaret ettiği Kemeraltı Çarşısı’na Saat Kulesi’nin de bulunduğu Konak Meydanı’ndan geçiliyor. Birçok İzmirli Saat Kulesi’ni arkadaşlarıyla buluşmak için ortak nokta olarak kabul ediyor.

3. Yalı Camii

Yalı Camisi (Konak Camisi) 1754-1755 yılları arasında Mehmet Paşa’nın kızı Ayşe Hanım tarafından yaptırıldı. Konak Meydanı’nın en eski tarihi yapılarından biri olan, inşa edildiği dönemde bitişiğindeki medreseyle birlikte kompleks bir yapı olan cami daha sonraki yıllarda medresenin yıkılmasıyla birlikte son halini aldı.

Sekizgen planlı ve tek kubbeli bir yapı olan cami Kütahya çinileri ile bezeli. Kurtuluş Savaşı öncesinde Tahsin Sermet tarafından restore edilen cami, ülkemizin en küçük ibadet alanına sahip camileri arasında kabul ediliyor. Cami, İzmir siyaseti ve bürokrasisindeki önemli isimlerin cenaze törenlerine de ev sahipliği yapıyor.

4. Milli Kütüphane ve Elhamra Sineması

İzmir Milli Kütüphane, Türkiye’de milli adını taşıyan ilk kütüphane unvanına sahip. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin girişimiyle 1912’de inşa edilen kütüphane ilk yapıldığı dönemde Beyler Sokağı’nda yer alıyordu. Mimar Tahsin Sermet Bey tarafından inşa edilen günümüzdeki Milli Kütüphane binası ise Elhamra Sineması ile bitişik konumda. Neo-klasik tarzdaki yapı 1933’de tamamlandı.

Milli kütüphanede 670 bini aşkın kitap, 4 bin 800 dergi, 7 bin 400 gazete; Arapça, Türkçe ve Farsça dillerinde yaklaşık 4 bin yazma eser bulunuyor. Katip Çelebi’nin Cihannüma adlı eserinin İbrahim Müteferrika tarafından basılmış ilk baskısı, Aristo’nun 1531 tarihli Gutenberg basımı eseri, 72 adet Kur’an koleksiyonun parçaları arasında. Elhamra Sineması ise günümüzde Devlet Opera ve Balesi sahnesi olarak kullanılıyor.

5. Tarihi Kemeraltı Çarşısı

Tarihi Kemeraltı Çarşısı, İzmir ticaretinin kalbinin attığı nokta. İpek Yolunun batı ucunda yer alan İzmir, tarih boyunca önemli bir ticaret merkezi rolünü üstlendi. Avrupalı tüccarların dükkanları ve kervansarayların bulunduğu Tarihi Kemeraltı Çarşısı, İpek Yolu’nu izleyerek kente deve kervanlarıyla gelen tüccarların mallarını indirdiği ve dinlendiği canlı bir yerdi.

Konak, Çankaya ve Basmane’ye dayanan sınırlarıyla Türkiye’nin en büyük açık hava çarşısı unvanını taşıyan Tarihi Kemeraltı Çarşısı, hanlar, hamamlar, camiler, kiliseler, sinagoglar, şadırvanlar ve ticarethaneleriyle İzmir’in en eski ve en hareketli alışveriş bölgesi. Nisan 2020’de UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine dahil olan çarşının Avrupa kentlerindeki gibi hareketli bir Old Town bölgesine dönüştürülmesi planlanıyor.

6. Kızlarağası Hanı

Kızlarağası Hanı, Tarihi Kemeraltı Çarşısı’nda Halim Ağa Çarşısı olarak bilinen bölgede yer alıyor. Kızlarağası Hacı Beşir Ağa tarafından İzmir Liman Kalesi’nin hemen arkasında 1745’te inşa edildi. İzmir’in canlı ticari hayatına katkı sunan yapı, o yıllarda kervanlarla İzmir’e gelen tüccarların konakladığı ve mallarını indirdiği bir yer olarak kullanılıyordu.

Kare bir forma sahip olan Kızlarağası Hanı’nın içerisinde dikdörtgen ve geniş bir avlunun çevresinde çok sayıda dükkan bulunuyor. 1993’te restore edilen han günümüzde Kemeraltı’nı ziyaret edenlerin uğrak noktalarından. El sanatları ürünleri, gümüş ve altın takılar, hediyelik eşyalar ve meşhur dibek kahvesi Kızlarağası’nda bulabilecekleriniz arasında.

7. Kestane Pazarı Camii

Kestane Pazarı Camii, Tarihi Kemeraltı Çarşısı içerisinde, Kestane Pazarı adıyla anılan bölgede yer alıyor. Cami, kesme taşlı mimarisi ve geniş avlusuyla İzmir’in en eski ibadet yerlerinden. 1663’te Eminzade Hacı Ahmet Ağa tarafından yaptırılan cami, 19. Yüzyılda yaşanan yangından sonra onarılarak günümüzdeki halini aldı.

Kestane Pazarı Caminin zemin katı ve çevresinde dini kitap ve el işi ürünler satan dükkanlar bulunuyor. Kuzeyi ve batı bölümünde çok geniş bir avluya sahip olan cami, Kemeraltı bölgesinin en büyük kapasiteli camisi. Cami, son olarak 2010 yılında restore edildi.

8. Şadırvan Camii

Şadırvan Camii, Tarihi Kemeraltı Çarşısı’nda Anafartalar Caddesi ile 912 Sokağın kesiştiği köşede yer alıyor. Adını yanında ve altında bulunan şadırvanlardan alan, kesme taş malzemeyle inşa edilen caminin altında dükkanlar bulunuyor. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesinde de söz edilen caminin 1637-38 yıllarında Bıyıkoğlu Mahmud tarafından yaptırıldığı biliniyor.

Cami 1815’te onarım gördükten sonra son halini almış. Şadırvan Caminin çevresi sıcak yaz günlerinde serinlemek isteyen Kemeraltı esnafı ile çarşıyı turlarken dinlenmek isteyen İzmirlilerin soluk aldığı, bir şeyler içtiği kafelerle çevrili.

9. Salepçioğlu Camii

Salepçioğlu Camii, Salepçizade Hacı Ahmet Efendi tarafından 1896 yılında inşa ettirilen, Türkiye’nin en özgün mimariye sahip camilerinden biri. Salepçioğlu Çarşısı’nın arkasında yer alan cami barok cephe bezemeleri ile eşi benzeri olmayan bir güzelliğe sahip.

Cemaat alanını örten üç soğan kubbesi, dairesel balkonları ve avluya ulaşımı sağlayan simetrik eğrisel merdiveni caminin barok etkilerinin yansıması. Cami İzmir Ticaret Odası tarafından restore edildikten sonra Kemeraltı Çarşısı’nın en çok ziyaret edilen tarihi yapılarından biri haline geldi. İzmir Kutsal Yerler blog yazımda İzmir’in her din için önemli yerlerini yazdım.

10. Agora

Agora, Konak’ta Namazgah semtinde yer alıyor. Agora, Helenistik ve Roma döneminin en iyi korunan yapılarından biri. Üç katlı olarak inşa edilen yapı 178’de yaşanan depremle yerle bir olduktan sonra ve İmparator Marcus Aurelius tarafından yeniden inşa edildi.

İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İzmir Ticaret Odası’nın desteğiyle yürütülen Agora kazısı çalışmaları ile kent yeniden ayağa kaldırılırken, Agora’nın çevresindeki gecekondular yıkılarak Agora Eşrefpaşa Caddesi ve Kemeraltı’ndan görünür hale getirildi.

İzmir’in En Güzel Antik Kentleri blog yazımda İzmir ve çevresinde görebileceğiniz antik kentleri yazdım. Antik kentlere meraklıysanız az bilinen İzmir’de Adını Hiç Duymadığınız Antik Kentler blog yazıma da göz atabilirsiniz.

⏰ Agora ziyaret saatleri yaz dönemi (1 Nisan – 1 Ekim) 10.00-19.00; kış dönemi (1 Ekim – 1 Nisan) 08.30-17.30. Ören yeri, haftanın 7 günü ziyarete açık. 🔐 Agora giriş ücreti 18TL. Müze Kart geçerli.

11. Kadifekale

Kadifekale, İzmir Körfezi ve kent merkezine hakim bir tepede yer alan, muhteşem manzarasıyla İzmir’in en güzel atmosferine sahip tarihi bölgelerinden. Helenistik ve Roma döneminde kentin akropolü olan Kadifekale, etrafı surlarla çevrili korunaklı bir yapı.

Orijinali 6 km uzunluğundaki kalenin günümüze ulaşan bölümü, 20-25 metre yüksekliğindeki 5 kule ve güneydeki sur duvarları. Kalenin içerisinde yıkılmış halde yer alan büyük bir su sarnıcı ve merkezde bir şapel kalıntısı bulunuyor. Kadifekale’nin içerisinde İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından kurulan Pagos Üretici Pazarı kuruluyor.

12. Basmane Oteller Sokağı

Basmane Oteller Sokağı, Tarihi Kemeraltı Çarşısı ile Basmane Garı arasında yer alan, İzmir şehir merkezi ile taşra bağlantısının sağlandığı, ulaşımın can damarı tren istasyonunun yanı başında. Eski adı Dibek Sokağı olan 1296 Sokak üzerinde yer alan tarihi oteller nedeniyle bu sokak yıllar içerisinde Oteller Sokağı olarak anılmaya başladı.

Sokak boyunca sıralanan, iki ya da tek katlı bodrumlu tarihi yapılar ile daha sonradan inşa edilen yeni yapıların bir arada bulunduğu sokakta tarihi oteller cumbalı, kesme taşlı mimari görünümü İzmir’in kültürlerarası etkileşimini sembolize ediyor. İzmir Hakkında Bilmediğiniz 10 Şey blog yazımda İzmir’in az bilinen yönlerini yazdım.

13. Basmane Garı

Basmane Garı, kent merkezinde yer alan iki tren garından biri. Türkiye’nin ilk demiryolu hattı İzmir-Aydın arasında, Aydın ve çevresindeki tarım ürünlerinin İzmir Limanına kolaylıkla taşınabilmesi amacıyla 1856’da inşa edildi. Basmane Garı da bu dönemde Avrupalıların bölge ticaretini kolaylaştırmak amacıyla imza attığı demiryolu yatırımının en önemli parçalarından biri.

İzmir-Turgutlu Demiryolu bağlantısının son istasyonu olan Basmane Garı, hattı o dönem elinde bulunduran Fransız şirketinin inşa etmesinden dolayı Fransız mimari üslubunu yansıtıyor. 19. yüzyılda inşa edilen tren istasyonu günümüzde İzmir’i Turgutlu, Manisa, Soma, Alaşehir, Uşak gibi merkezlere bağlıyor.

14. Ayavukla Kilisesi

Ayavukla Kilisesi, ismi İncil’de geçen Hristiyanlar için büyük önem taşıyan kiliselerden biri. Basmane semtinde bulunan, 1886’da Rum kilisesi olarak inşa edilen yapı, Kurtuluş Savaşından sonra 1926’da Atatürk’ün emriyle İzmir’in ilk arkeoloji müzesi olarak hizmet vermeye başladı.

Bir dönem devlet opera ve balesinin deposu olarak da kullanılan kilise, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin restorasyon çalışmasıyla orijinal haline dönüştürüldü. İzmir Gazeteciler Cemiyeti Basın Müzesi ile aynı avluda yer alan kilisede her yıl Rumlar ayin düzenliyor. Kilise yıl boyunca kültür sanat etkinliklerine ev sahipliği yapan hareketli bir mekan. Halen hem Protestan hem de Katolik Amerikan cemaatler tarafından kullanılıyor.

⏰ Ayavukla Kilisesi ve İzmir Gazeteciler Cemiyeti Basın Müzesi ziyaret saatleri 08.30-17.30. Müze ve kilise, pazartesi günleri hariç haftanın 6 günü ziyarete açık. 🔐 Ayavukla Kilisesi ve İzmir Gazeteciler Cemiyeti Basın Müzesi giriş ücreti alınmıyor.

15. Kültürpark

Kültürpark, dünyaca ünlü İzmir Enternasyonal Fuarına ev sahipliği yapan yer. Kent merkezinin göbeğinde yer alan Kültürpark’ta büyük çoğunluğu yurt dışından getirilen 200’den fazla ağaç ve bitki türü bulunuyor. İzmir’in soluklandığı, kent merkezindeki en geniş yeşil alan Kültürpark sınırlarında bulunuyor.

421 bin metrekare genişliğindeki alanda kurulu olan Kültürpark’ın yarısı yeşil alanla kaplı. İzmir’in akciğeri olarak da kabul edilen Kültürpark’ta yürüyüş yolları, yüzme havuzu, kapalı spor salonu, amfi tiyatro, nikah salonu, lunapark ve sergi salonları bulunuyor.

16. Etnografya Müzesi

İzmir Etnografya Müzesi, Konak Varyant’ta Bahri Baba Parkı içerisinde yer alıyor. Müze, 1831’de vebalılar için inşa edilen St. Rock Hastanesi binasında bulunuyor. Bizans mimarisinin süsleme özelliklerinden izler taşıyan müze binası İzmir’in çok kültürlü yapısını yansıtan sembol yapılardan.

Üç katlı İzmir Etnografya Müzesi’nin iki katı müze olarak kullanılıyor. Müzede İzmir ve çevresinin 19. yüzyıldaki sosyal yaşamını simgeleyen, çömlekçilik, göz boncukçuluğu, tenekecilik, tahta baskıcılık, halı dokumacılığı gibi geleneksel el sanatları örnekleri sergileniyor.

Etnografya Müzesi’nin hemen karşısında, yolun diğer tarafında ise İzmir’in ilk Müslüman Hastanesi olarak 1851’de kurulmuş olan Kadın Doğumevi yer alıyor. Varyant olarak adlandırlan yolun çevresinde çok sayıda tarihi yapı var. Varyant’a yürüdüğünüzde eşsiz İzmir Körfezi manzarasıyla kentin panoramasını görüyorsunuz.

⏰ İzmir Etnografya Müzesi saatleri yaz dönemi (1 Nisan – 1 Ekim) 08.00-17.30; kış dönemi (1 Ekim – 1 Nisan) 08.30-17.30. Müze, pazartesi günleri hariç haftanın 6 günü ziyarete açık. 🔐 İzmir Etnografya Müzesi giriş ücreti 14TL. Müze Kart geçerli.

17. Arkeoloji Müzesi

İzmir Arkeoloji Müzesi, Etnografya Müzesi ile aynı bahçede yer alıyor. Müze, 5 bin metrekarelik kapalı alanda 1984’de hizmete açıldı. Üç katlı müze binasında teşhir salonları, kütüphane, konferans salonu, fotoğrafhane, depo ve açık alan sergi bölümleri bulunuyor.

İzmir ve çevresinde gerçekleştirilen arkeolojik kazılarda elde edilen buluntuların sergilendiği müzede Çandarlı, Bergama, Bayraklı antik kentlerine ait arkeolojik eserler, Roma Dönemi mermer heykelleri, cam eşyalar, sikkeler, bronz Demeter heykeli, Batı Anadolu vazoları, masklar, altın ve gümüş süs eşyaları görülebilecek eserlerden.

⏰ İzmir Arkeoloji Müzesi saatleri yaz dönemi (1 Nisan – 1 Ekim) 08.00-17.30; kış dönemi (1 Ekim – 1 Nisan) 08.30-17.30. Müze, pazartesi günleri hariç haftanın 6 günü ziyarete açık. 🔐 İzmir Arkeoloji Müzesi giriş ücreti 14TL. Müze Kart geçerli.

18. Konak Pier

Konak Pier (Eski Gümrük Binası), Konak ile Pasaport arasında, İzmir Körfezi’nin kıyısında 19. yüzyılda Fransızlar tarafından inşa edilen bir yapı. İnşa edildiği dönemde gümrüklü mal depolama alanı olarak kullanılıyordu. 1854, 1865 ve 1905 yıllarında yapılan eklemelerle son halini alan gümrük binası 1954’e kadar bu işleviyle kullanıldı.

1955-1960 yıllarında İzmir Büyükşehir Belediyesinin balık haline dönüştürülen Konak Pier, otopark olarak kısa süre hizmet verdikten sonra Konak Pier adıyla alışveriş merkezi olarak kullanıma açıldı. İçerisinde sinema salonları, restoran ve kafeler ile çok sayıda mağazanın bulunduğu Konak Pier, deniz kıyısında hoş bir atmosfere sahip bir alışveriş merkezi.

19. Pasaport İskelesi

Pasaport İskelesi, Konak Cumhuriyet Meydanında, Pasaport semtinde yer alıyor. 1800’lü yılların son çeyreğinde inşa edilen rıhtım ve liman ünitesi şehre deniz yoluyla gelen yolcu ve malların karşılandığı, kontrollerinin yapıldığı bir merkez konumundaydı.

Üzerinde deniz feneri, gümrük binası, pasaport kontrol bürosu ve liman ofisinin bulunduğu Pasaport İskelesi, 1922 İzmir Yangını’nda büyük hasar gördü. 1926’da yeniden inşa edilen yapı iskelenin yetersiz kalması üzerine 1952’de Alsancak Limanı’na taşındı. Pasaport İskelesi, günümüzde İzmir içi deniz ulaşımında yolcu iskelesi olarak kullanılıyor.

Pasaport İskelesi karşısındaki 1 kilometre uzunluğundaki Dalgakıran, 1867–1876 yılları arasında Dussaud Kardeşler tarafından yapılan Yeni Rıhtım Projesinin bir parçası olarak inşa edildi. 1982’de onarımı yapılan Dalgakıran’ın güney ve kuzey ucunda birer fener bulunuyor.

1922 Yangını sonrasında tasarlanan ancak 1932’de bitirilen Cumhuriyet Meydanı ve meydanda yer alan Atatürk Anıtı İzmir tarihi yerler arasında önemli bir yere sahip.

20. St. Polikarp Kilisesi

St. Polikarp Kilisesi, İzmir’in en eski dini yapılarından biri. Kilise, 69-155 yılları arasında yaşayan, İzmir Piskoposu St. Polikarp’ın adını taşıyor. 1630’da Kanuni Sultan Süleyman’ın özel izniyle inşa edilen yapı, 1680’deki yangında büyük hasar gördükten sonra 1700’lü yıllarda restore edildi.

İzmir’de yaşayan Fransız Sanatçı, Ressam ve Mimar Raymond C. Pére’in St. Polikarp’ın yaşamından kesitler sunan freskleriyle süslenen kiliseye özel izinle girilebiliyor. Kilise Konak ilçesi sınırlarında yer alan Çankaya semtindeki Hilton Otelinin tam karşısında yer alıyor.

21. Beth İsrael Sinagogu

Beth Israel Sinagogu, İzmir’in en büyük havrası. Konak Karataş’ta, Karantina semtinde yaşayan Musevilerin ibadetlerini yerine getirebilmeleri amacıyla, Osmanlı Padişahı Sultan II. Abdulhamit’in fermanıyla inşa edilen ve Mithatpaşa Caddesi üzerinde yer alan sinagog, özgün mimarisi ile kentin tarihi dokusunun önemli bir parçası.

Musevi toplumunun dini nikah törenlerinin yapıldığı Beth Israel Sinagogu’nun inşaatına 1905’te başlanmış, yapı 1907’de hizmete girmiş. Sinagog’dan 5 dakika yokuş yukarı tırmandığınızda ise İzmir gezilecek tarihi yerler arasındaki Tarihi Asansör‘e ulaşıyorsunuz.

İzmir’e hava, kara ve demir yolu ile ulaşım sağlayabiliyorsunuz. Kara yolu ulaşımı için özel aracınızı tercih edebilir ya da otobüsle İzmir otogarına ulaşabilirsiniz. Demir yolu ulaşımı ülkemizin belirli şehirlerinden ve İzmir’in ilçelerinden sağlanırken, hava yolu ulaşımı için de uçuşunuzu İzmir Adnan Menderes Havalimanı’na gerçekleştirmeniz gerekiyor.

İzmir çevresi gezilecek yerler arasında da çok sayıda tarihi önemli yer var. İzmir’in Bergama ilçesinde yer alan Bergama Antik Kenti ve Asklepion; Selçuk‘ta yer alan Efes, St. Jean Bazilikası, Meryem Ana, Ayasuluk Tepesi, Artemis Tapınağı; Teos, Birgi bunlardan bazıları.