Side Antik Kenti, Antalya‘nın 80 km doğusunda, Manavgat‘ın 7 km güneyinde yer alan 350-400 metre genişliğinde bir yarımadada kurulu. Antik dönemde Pamfilya’nın en önemli liman kenti olan Side, MÖ 7. yüzyılda kurulmuş. Tarih boyunca Lidya ve Perslerin egemenliğine giren Side, Makedonyalı İskender’in Anadolu seferinde kapılarını direniş göstermeden İskender’e açmış.
İskender’in Anadolu’da kurduğu sikke basım merkezlerinden biri olmuş. Side’de günümüze ulaşan görülebilecek yapılar arasında Apollon Tapınağı, Side Tiyatrosu, hamam, Anıtsal Kapı, Zafer Takı ve Dionysos Tapınağı bulunuyor. Girit’ten mübadele yoluyla 1890’da bölgeye gelenler tarafından kurulan Selimiye Mahallesi sınırlarında yer alıyor.
Side Antik Kenti, Antalya
Side Antik Kenti, Antalya’nın en göz alıcı tarihi yerleşimlerinden biri. Antalya’nın Manavgat ilçesi sınırlarında bulunan antik kent, Antalya şehir merkezine 80, Manavgat’a ise 7 km uzaklıkta. Antik dönemde Pamfilya’nın en önemli liman kenti unvanını taşıyordu.
Tarihi MÖ 8. yüzyıla kadar uzanan şehrin adı Luvice dil gurubuna giren Sidecede ‘nar’ anlamına geliyor. MÖ 7. yüzyılda bir yerleşim merkezi olan Side, MÖ 6. yüzyılda tüm Pamfilya kentleri gibi Lidya Krallığının egemenliğine girdi. Lidya Krallığının yıkılmasıyla 547’de Perslerin hakimiyetine giren Side, özgürlüğünü koruduğu bu dönemde kendi adına sikke bastıran yerleşim yerlerinden biri oldu.
Büyük İskender’in Anadolu seferinde (MÖ 334) hiçbir direniş göstermeden şehrin kapılarını İskender’e açan Sideliler, bu direnmemenin ödülünü İskender’in Anadolu’daki sikke basım merkezlerinden birine dönüştürülerek aldı.
İskender’in ölümünün ardından Side Ptolemaioslar ve Seleukoslar egemenliğine girdi. Kısa bir süre Bergama Krallığının egemen olduğu Side, yeniden bağımsızlığına kavuştuğu dönemde en parlak günlerini yaşadı.
MS 7. yüzyıldan itibaren bölgede ağırlığı hissedilen Arap akınları ile zayıflamaya başlayan Side, Rodos, Venedik, Ceneviz korsanlarının saldırılarının yanı sıra Kıbrıs’tan gelen saldırılar ve Haçlı Seferleri sırasındaki yağmalamalarının ardından 12. yüzyıldan itibaren terk edildi.
Side Antik Kenti Gezilecek Yerler
Side Antik Kenti‘nde günümüze ulaşan görebileceğiniz kalıntılar arasında, şehir surları, şehir kapısı, Nymphaeum, su yolu, sütunlu caddeler, evler, Ticaret Agorası, Antik Tiyatro, Agora Hamamı (Side Müzesi), Vespasian Çeşmesi yer alıyor.
Anıtsal Kapı, Zafer Takı, Dionysos Tapınağı, bazilka, liman hamamı, Apollon Tapınağı, Athena Tapınağı, Güney Bazilkası, Büyük Hamam, Devlet Agorası, Vaftizhane, Piskoposluk Sarayı ve Bazilkası, Philippus Attius Suru gezilecek diğer antik kalıntılar arasında.
Side Antik Kenti’ni gezmek ücretsiz ancak Side Müzesi ve Side Antik Tiyatrosunu ziyaret etmek için ayrı ayrı ücret ödemek ya da Müze Kart almak gerekiyor.
1. Side Antik Tiyatrosu
Side Antik Tiyatrosu, Side antik kentinin merkezinde yer alıyor. Roma mimarisinin özelliklerini taşıyan yapıda oturma basamaklarının ortasındaki yola kadar olan bölümü yamaca yaslanmış. Oturma sıralarının üst bölümü ise tonozlar üzerinde eğimli olarak şekillendirilmiş bir düzlem üzerine oturtulmuş. Bu özelliği ile Side Tiyatrosu, Anadolu’daki tek yapı örneği olarak kabul ediliyor.
Sahne binası üç katlı olan tiyatronun süslemeleri Antoninler Dönemi barok özelliği taşıyor. İtalya’nın başkenti Roma‘da yer alan Kolezyum ile mimari açıdan benzerlik gösteren Side Tiyatrosunun seyirci kapasitesi ise 17 bin. Tiyatro Geç Roma Döneminde gladyatör ve hayvan dövüşleri için kullanılmış.
⏰ Side Antik Tiyatrosu ziyaret saatleri yaz dönemi (1 Nisan – 1 Ekim) 10.00-19.00; kış dönemi (1 Ekim – 1 Nisan) 08.30-17.30. Tiyatro, haftanın 7 günü ziyarete açık. 🔐 Side Antik Tiyatrosu giriş ücreti 45TL. Müze Kart geçerli.
2. Apollon Tapınağı
Side Apollon Tapınağı, Side denildiğinde akla ilk gelen fotoğraf karelerinin baş kahramanı. Antik Side kentinin Sütunlu Caddesinin sonunda yer alan tapınak ismini Side’nin baş tanrılarından Apollon’dan almış. Bizans döneminde inşa edilen bazilikanın tam merkezinde kalan tapınağın bazı parçaları bazilika yapımında da kullanılmış.
Side’de Akdeniz kıyısında muhteşem bir manzaraya sahip olan tapınağın MÖ 150 yılında inşa edildiği düşünülüyor. Günümüzde bazı sütunlarının ayakta olduğu tapınak özellikle gün batımında tadına doyum olmaz bir seyir keyfi yaşatıyor.
3. Anıtsal Çeşme
Anıtsal Çeşme, Side Antik Kentinin iki kuleli ana giriş kapısının karşısında yer alıyor. Roma döneminde MS 2. yüzyılda inşa edilen Anıtsal Çeşme (Nymphaeum), Anadolu topraklarındaki ve Pamfilya bölgesindeki en büyük antik çeşme olarak kabul ediliyor. Halk arasında ‘Dokuz Çeşme’ olarak anılan çeşme, ‘Tarih Gün Işığına Çıkıyor’ projesi kapsamında restorasyon sürecinde.
4. Side Müzesi
Side Müzesi, Türkiye’de bir köyde açılan ilk müze unvanına sahip. Yüksek Mimar Ragıp – Selma DEVREZ çifti tarafından 1959–1961 arasında üç bölümünün üzeri kapatılarak restore edilen hamam binası, 14 Ekim 1962’de müze olarak hizmete açılmış. Antik kentin otoparkına aracınızı park ettikten sonra yaklaşık 10 dakika antik kentin ayakta kalan yapıları içerisinde yürüyerek müzeye ulaşıyorsunuz.
Müze, Side Antik Kentinin içerisinde MS 2. yüzyılda inşa edilen, MS 5. ve 6. yüzyıllarda eklenen binalar ve değişikliklerle günümüze ulaşan Agora Hamamı binasında hizmet veriyor. Müze koleksiyonu 1946-1966 yılları arasında Ord. Prof Dr. Arif Müfid Mansel başkanlığında yürütülen Side kazılarından çıkan eserlerden oluşuyor.
Sergilenen eserler arasında heykel, torsa portreler, kabartmalı lahit ve ostotekler, mezar stelleri, Grekçe ve Side dilindeki yazıtlar, sunaklar, amphoralar, friz sütun, sütun başlığı, pişmiş toprak, cam ve bronz buluntular, Pamfllya ve Pisidya kentlerine ait sikkeler bulunuyor.
Müze bahçesinde ise Selçuklu Dönemi mezar kitabeleri, yazıtlar, Roma Dönemi frizleri, lahitler, sütun kaideleri ve sütunlar, mozaik parçaları, büstler ve heykeller yer alıyor.
⏰ Side Müzesi ziyaret saatleri yaz dönemi (1 Nisan – 1 Ekim) 10.00-19.00; kış dönemi (1 Ekim – 1 Nisan) 08.30-17.30. Müze, haftanın 7 günü ziyarete açık. 🔐 Side Müzesi giriş ücreti 50TL. Müze Kart geçerli.
Side Antik Kenti giriş ücreti ve ziyaret saatleri
🗺 Adres: Side Mahallesi, Manavgat, Antalya
📲 www.sidemuzesi.muze.gov.tr ☎️ 0 (242) 7531006
⏰ Side Antik Kenti ziyaret saatleri: Side Antik Kenti, Side Mahallesi içerisinde günlük yaşamın devam ettiği bir yerleşim yeri olduğundan 24 saat boyunca ziyaret edilebiliyor. Side Müzesi ve Side Antik Tiyatrosu ziyaret saatleri yaz dönemi (1 Nisan – 1 Ekim) 10.00-19.00; kış dönemi (1 Ekim – 1 Nisan) 08.30-17.30. Müze ve tiyatro, haftanın 7 günü ziyarete açık.
🔐 Side Antik Kenti giriş ücreti: Side Antik Kentini gezmek ücretsiz ancak Side Müzesi ve Side Antik Tiyatrosunu ziyaret etmek için ayrı ayrı ücret ödemek ya da Müze Kart almak gerekiyor. Side Antik Tiyatrosu giriş ücreti 45TL, Side Müzesi giriş ücreti 50TL. Müze Kart geçerli.
Side Antik Kentine gelmişken birçok endemik canlı türünü barındıran ormanları, doğa harikası bir oluşuma sahip Köprülü Kanyon Milli Parkı, kanyon yakınlarında yer alan ve Pamfilya’nın bir diğer önemli yerleşim yeri Selge Antik Kenti, Manavgat’ın ünü ülke sınırlarını aşan Manavgat Şelalesi de gezilecek yerler listesine dahil edilmeli.
Side Antik Kenti, Antalya ve Akdeniz Bölgesindeki en önemli tarihi antik kentlerden biri. Günümüze kadar ulaşmayı başaran çok sayıda Roma yapısına ev sahipliği yapan Side, deniz, kum, güneş turizmiyle de yaz aylarının bölgedeki vazgeçilmezlerinden biri.
