Türk mutfağı, dünyanın en eski ve köklü mutfaklarından. Eşsiz tatlara sahip mutfağı ile lezzet avcılarının gözdesi haline gelen Türkiye, gastronomi turizminin vazgeçilmez rotalarından biri. Bugün Adana, Antep, Hatay, Elazığ, Konya ve birçok diğer şehrimiz doğanın bereketi ve mutfak kültürlerinin harmanlanması ile oluşmuş olağanüstü zengin yemek çeşitliliğine sahip.
Etli yemekleri, birbirinden farklı dolmaları, zeytinyağlıları ve tatlılarıyla, damaklarda unutulmayacak izler bırakan Türk mutfağı lezzetlerini tatmak istiyorsanız bazı küçük sürprizlere hazırlıklı olmalısınız. Zira yıllarca başka isimlerle bildiğiniz yemekler bile karşınıza çok ilginç isimler ve görüntülerle gelebiliyor.
Görüntüsü ve İsmiyle Şaşırtan 10 Yemeğimiz
1. Dul Avrat Çorbası, Adana
Dul Avrat Çorbası, adını, eşi olmayan bir kadının evde kalan malzemeleri kullanarak, çocuklarına yaptığı çorbadan alıyor. Dul avrat çorbası, erişte, yeşil mercimek, nohut gibi bakliyatlar ile pişirilen bir lezzet. Bol acılısı makbul olan bu çorba, Adana yöresinde oldukça seviliyor.
Anadolu’nun birçok bölgesinde karşımıza çıkan erişteli mercimek çorbasının bir türü olan dul avrat çorbasında orijinal tarifte çorbanın içinde yer alan hamurlar taze taze kesiliyor. Birçok kişi daha kolay olması nedeniyle hazır erişte kullanarak çorbayı yapıyor.
2. Çükündür
Çükündür, kimi yerlerde çukundur, çöğündür ya da çükündürük olarak da bilinen, turşusu ve kavurması ile meşhur olan şeker pancarına verilen yöresel bir isim. Adıyla pek çok espriye de malzeme olan çükündür, Türk sofralarının sevilen lezzetlerinden biri.
Ispanakgiller ailesinin bir üyesi olan çükündür, Türkiye genelinde kırmızı pancar olarak adlandırılan kök sebzenin Karadeniz ve Ege bölgelerinde halk arasında aldığı isim. Çükündürük haşlanarak, meşrubatı yapılarak ya da turşusu kurularak tüketiliyor.
3. Şırdan Dolması, Adana
Şırdan Dolması, kokusu ve görüntüsü ile çoğu kişinin yanına yaklaşmak bile istemediği bir yiyecek. Şırdan dolması, Adana ve yöresinde oldukça ünlü bir yemek. Geviş getiren hayvanların midelerinin bir bölümünden yapılan Şırdan, bol kimyon dökülerek tüketildiğinde daha da lezzetli oluyor.
Adana sokak lezzetleri arasında yer alan şırdan dolmasını büyük emaye tencereler içinde hazırlayan sokak satıcıları şırdan dolmasının üzerine farklı baharatlar dökerek servis ediyor.
4. Keledoş, Van
Keledoş, Van, Bitlis ve Hakkâri yörelerinde kurutulmuş çökelek, yeşil mercimek, buğday, et, nohut, tereyağı, çeşitli otlar ve isteğe göre değişen çok sayıda malzeme kullanılarak yapılıyor. Keledoş, pişirilmesi oldukça zahmetli bir yemek olsa da özel günlerde sofralardan eksik olmuyor.
1.800 yıllık bir gelenek olan keledoş yemeği Van Ticaret ve Sanayi Odası’nca tescil ettirilerek Van yöresine ait bu değer uluslararası arenada kayıt altına alındı. Keledoş’un Van’da daha lezzetli yapılmasının sebebi ise bölgenin yüksek kesimlerinde yetiştirilip kurutulan pancardan kaynaklanıyor.
5. Kaygana
Kaygana, ismi değişik yörelerde yumurta, hamsi vb. malzemelerle pişirilen yemekler için de kullanılıyor ancak genelde krep gibi pişen bir hamur işi olarak biliniyor. Sabah kahvaltılarının ve 5 çaylarının vazgeçilmezi olan Kaygana, kaşıktan akıtarak kızartıldığı için bu ismi almış.
Orijinali Karadeniz yöresine ait olan kaygana sebzeli krep ya da omlet şeklinde hazırlanıyor. İçerisindeki taze soğan, maydanoz ve dereotuyla diyet ve spor yapanlar için de muhteşem bir tarif olan kaygana Doğu Karadeniz Bölgesindeki evlerde daha çok kahvaltılarda tüketiliyor.
6. Enişte Lokumu, Rize
Enişte Lokumu, Doğu Karadeniz Bölgesinde özellikle de Rize yöresinde tanınan bir lezzet. Yörede yapılan düğünlerde kız tarafının erkek tarafına ikram ettiği geleneksel tatlardan olan enişte lokumu, uzun süre bayatlamayan yüksek kalorili bir kurabiye.
Eski zamanlarda yeni evinde yemek yemeye çekinen gelinlerin aç kalmaması için aileleri tarafından pişirilerek ikram edildiği söyleniyor. Enişte lokumunun içinde bol miktarda tereyağı ve şeker bulunuyor. Enişte lokumu Rize’de birçok fırın ve pastanede yapılıyor.
7. Pırtımpırt, Kayseri
Pırtımpırt, Kayseri’nin yöresel yemeği. Pırtımpırt, parça parça edilen asma yapraklarıyla yapılıyor. Et, nohut ya da buğday ile pişirilen pırtımpırt, ekşi tadıyla sofraları süslüyor. Kayseri’deki kadınların bu yemeği hazırlamak için özel pırtımpırt günleri düzenlediği de söyleniyor.
Orijinali Kayseri’nin Develi ilçesine ait olan pırtımpırt, kuru asma yapraklarını parçalanmasından dolayı pırtım aşı, pırtımpırt ya da kirtimpurt ismiyle de biliniyor. Yemeğin en önemli malzemeleri ise asma yaprağı, taze dana eti, nohut ve haşlanmış yarma.
8. Ağzı Yumuk, Şanlıurfa
Ağzı Yumuk, Şanlıurfa mutfağının sevilen böreklerinden biri. Ağzı yumuk, hamur arasına kıyma, karabiber ve biraz da ceviz konularak hazırlanıyor. Kızartılarak pişirilen ağzı yumuk, hamur kapatılırken oluşan şekilsiz görüntü nedeniyle bu isimle anılıyor. Ağzı açık ya da Şanlıurfa böreği gibi isimlerle de bilinen ağzı yumuk, genellikle misafir ağırlayan evlerde atıştırmalık ve çay eşliği olarak hazırlanıyor.
Ağzı yumuğun tarifinde öne çıkan lezzet ise böreğin iç harcında yer alan kıyma, ceviz, isot ve karabiberin uyumu. Ağzı yumuğun hamurunda kullanılan limon suyu ise hamurun kıtırlığını sağlıyor.
9. O.ospu Mantısı
Orospu mantısı, hamur açmaya üşenen kadınların hazır yufka ile hazırladığı kıymalı börek için kullanılan bir isim. Orospu mantısı, sosyete mantısı ya da Yalancı mantı adıyla da biliniyor. Adını ilk kez duyanların şaşkınlıktan donup kaldığı bu yemek, özellikle altın günlerinin baş tacı.
Orospu mantısının bir başka versiyonunda ise iri deniz kabuğu şeklindeki makarnanın içine kıyma koyularak haşlama makarna yapılıyor. Bu makarna da yapması kolay olduğundan ve mantıya benzetildiğinden orospu mantısı olarak adlandırılıyor.
10. Kuskus
Kuskus, makarnası, salatası ve çorbası da yapılan, içerisine et, yoğurt, pancar, tavuk gibi çok çeşitli malzemeler koyularak pişirilebilen bir yemek. Fas ve Kuzey Afrika ülkelerinin milli yemeği olarak da bilinen kuskus ülkemizde daha çok soğuk meze olarak tüketiliyor. İsmi nedeniyle çoğu kişinin tadına bile bakmadığı kuskus, kısıra benzeyen ve yapımı çok kolay bir yemek.
Dünyanın dört bir yanından gelip, Türk yemeklerini tatmak isteyenler bu ilginç isimli lezzetler ile karşılaştığında ufak şaşkınlıklar yaşasa da ilk lokmayı aldıktan sonra her şeyi unutuyorlar. Türk mutfağının tadı ile büyüleyen, görüntüsü ile şaşırtan yemekleri ülkemizin değerleri.
Türk mutfağının birbirinden ilginç isimleriyle şaşırtan yemekleri, eşsiz lezzeti ile damak çatlatan güzellikte. Türk mutfağını tanımak ve yöresel yemeklerini tadarak, farklı bir lezzet yolculuğuna çıkmak istiyorsanız, hemen şimdi seyahat planınız için harekete geçin.
o.p… mantısı çok garibime gitti. nimete küfür adı koymuşlar?!
Güzel calisma.. Çok işime yaradı
Ben Bulgaristan göçmeniyim pancarı hep çükündür bilirdim …)
keledoş van yöresinin bir yemeği kurut denilen yani kurumuş yoğurtnan aşurelik buğday nan yapılan bir nevi keşgek üzerine tereyağı dökülerek yenir
Bir an kendimi bu ulkede yasamiyor gibi hissettim hic birini duymadim sadece sosyete mantisini biliyorum
Anadolu, kültürel zenginliğiyle baş döndüren bir coğrafya.
Kayseri-pırtımpırt ve Van- keledoş yemeklerini duymamıştım 🙂
Zilbut (hodan)’ı pas geçmeyelim.
Keledoş 🙂
Trakyada yapılan çıplak böreği var
Şıllık tatlısı var bir de kuskus Türk mutfağına ait değil Berberî mutfağına ait.
Cogunun adini ilk kez duydum, Turkiye’nin zengin yemek kulturunun biz bile farkinda degiliz.
Şırdan, şalgam suyu, içli köfte, bici bici, eşkili köfte… Bunları tatmak lazım.
Görüntüsü korkunç olsa da, yeni tatları denemek lazım.
Şırdan favorilerimden. Adana’da sokakta yemiştim. Mutlaka denemenizi tavsiye ediyorum.