Prag Astronomik Saat ve Hikayesi

Prag, zarif köprüleri, katedralleri, eşsiz mimari özellikteki yapılarıyla Orta Avrupa turlarının gözdesi bir şehir. Prag’a gidenlerin görmeden dönmedikleri Prag Astronomik Saat, şehrin kalbindeki Eski Şehir Meydanında yer alıyor. Vltava Nehri üzerindeki etkileyici kentin tarihi meydanına geldiğinizde Astronomik Saat’in çan setini dinlerken bu kadar eski bir mekanizmanın hala nasıl çalışabildiğine hayret ediyorsunuz. 1410 yılında inşa edilen saat, dünyanın en eski üçüncü saati ve çalışır durumda olan en eski saati olma özelliğini taşıyor.

Tarih boyunca saatler yalnızca zamanı tanımlamak için kullanılmamış, aynı zamanda gökyüzünde ay ve güneşin yerini belirleyen araçlar olmuşlar. Dünyanın en güzel şehirlerinden biri olan Prag’daki saat de Ayın ve Güneşin mevcut zaman dilimine göre dünya etrafındaki konumunu gösteriyor. 12 saat dilimiyle birlikte 12 burcun sembollerini de taşıyan Astronomik Saat’in asıl adı ise Orloj.

Prag Astronomik Saat

Her geçen yıl daha çok ziyaretçiye ev sahipliği yapan Prag şehrinin simgelerinden biri olan Astronomik Saat, dakika ve saatlerden çok daha fazla bilgi veriyor.

Saatin üzerinde yer alan kadran sayesinde, güneşin, ayın, takımyıldızlarının ve gezegenlerin gökyüzünün neresinde yer aldığına dair astronomik bilgileri okumayı mümkün kılan muazzam bir yapı. Saat, dört ana bölümden oluşuyor.

1. Astronomik Kadran
2. ‘Havarilerin Yürüyüşü’ Saat Animasyonu
3. Burç Halkası
4. Takvim Kadranı

Çek Cumhuriyeti’ndeki inanışa göre, saatin bir gün durması, tüm ülkenin felakete sürükleneceğine işaret ediyor. Belki de bu sebepten, saatin arızalanmaması için hassasiyet gösteriliyor. Saatin dış tarafındaki rakamlar ise İbranice ve bu Babil saatini gösteriyor. Saatin üst kısmı ayları gösterirken alt kısmı ise zamanı gösteriyor. Saatteki mavi kısım gökyüzünün sonsuzluğunu kahverengi kısım ise yeryüzünü temsil ediyor.

Prag Astronomik Saat Hikayesi

1. Astronomik Kadran

Saatin bu kısmı, ortaçağ astronomisinde kullanılan bir mekanik yapı. Arka plan, dünyayı ve gökyüzünü simgeleyen kırmızı ve siyah renklerden oluşuyor. Roma rakamları ile 24 saatlik zaman dilimine bölünmüş olan bu alanda, aynı zamanda yıl içerisinde devamlı olarak değişen gün doğumu ve gün batımı saatlerini görmek mümkün.

2. ‘Havarilerin Yürüyüşü’ Saat Animasyonu

Her saat başında birçok kişinin Astronomik Saat’in altında, saat üzerinde yer alan dört figürün hareket edişini izlemek üzere toplanıyor. Figürlerin her birinin farklı anlamları var.

• Aynaya bakan figür: Kendini beğenmişlik
• İskelet: Ölüm
• Altın bir kese tutan figür: Açgözlülük
• Osmanlı Figürü: Eğlence

Elinde aynaya bakan figür, kibir ve kendini beğenmeyi; elinde para kesesi tutan cimri bir Yahudi figürü aç gözlülüğü sembolize ediyor. Elinde ayna olan figür II. Dünya Savaşından sonra yerleştirildi. Öncesinde çıkan yangında hareketli sistem oldukça zarar görümüştü.

Saatin sağ yanındaki iskelet figürü ise ölümü sembolize ederken; mandolin çalan Osmanlı figürü keyfi, eğlenceyi ve zevki sembolize ediyor. Ölüm figürü, saatin 15. yüzyılın sonlarından bu yana en eski parçası olmuş. Bu figürlere ek olarak saat üzerinde On İki Havari yer alıyor.

Saat başı gerçekleşen animasyonda, iskelet figürü ölüm zamanın geldiğini işaret edip ve tüm figürler başlarını sallayarak ölüme hazır olmadıklarını ifade ediyorlar. Önce bir elinde kum saati tutan figür, ölüm saatine bakar ve diğer eliyle ölüm çanının ipini çeker. Bunun üzerine ahşap pencereler açılır, arkadan İsa ve 12 havarisi geçer. Pencereler kapanır ve bir horoz ötüşü duyulur.

En üstteki saatte yer alan soldaki figürler ise yazar Vojtěch Sucharda; Elinde kalkan ve mızrağıyla Başmelek Mikail’in heykeli bulunuyor. Sağda ise elinde dürbünüyle bir Praglı gökbilimciyi ile elinde kitap tutan bir tarihçiyi görüyoruz.

3. Burç Halkası

Siyah dış halkanın içerisindeki ikinci halkada yer alan burç sembollerinden, güneşin o an gökyüzünün neresinde yer aldığı anlaşılabiliyor.

Astronomik Saatin 600 yıllık geçmişi

Astronomik Saat’in yapımına dair birçok rivayet bulunuyor. Bunların en çok kabul göreni ise 15. yüzyılda saat ustası Hanus tarafından yapıldığı ve bu güzellikte bir eser üretememesi için, o devirde çok uygulanan geleneksel kör etme yöntemiyle kör olduğu.

Ancak Hanus ise kendisine yapılan bu haksızlığın intikamını saatin mekanizmasını bozarak almış. Başka büyük bir usta tarafından tamir edilene dek yıllarca çalışmayan saat, birçok kez bozulup tamir edilerek günümüze dek gelmiş. En son 1865’te kapsamlı bir tamir bakımından geçen saat, II Dünya Savaşı’nda Almanlar tarafından tekrar ciddi darbeler almış.

Bugüne kadar ayakta duran ve her yıl milyonlarca turist çeken saati inşa etmek için iki deha güçlerini birleştirmiş; saat yapımcısı Mikulas Kadan ve Charles Üniversitesi matematik profesörü Jan Sindel. Saate 1490’da gotik heykeller ve takvim kadranı, 1787’de ise havari figürleri eklenmiş.

1945 yılındaki Prag Ayaklanmasında zarar gören saat, 1948’de yeniden tadilat görmüş ve çalışır duruma geçmiş. 9 Ekim 2010’da Astronomik Saat’in 600. yılı için büyük bir kutlama gerçekleştirilmiş. Saate yansıtılan ışıklar aracılığıyla saatin yapılışı, gördüğü zararlar, mekanizması ve saatin varlık gösterdiği seneler boyunca gerçekleşen önemli olaylar videolar aracılığıyla sergilenmiş.

Prizmatik bir kule olan Astronomik Saat Kulesi’nden ise Eski Kent Meydanı manzarasının yanı sıra, şahane bir Prag manzarası da izleniyor. Tam olarak 69.5 metre yüksekliğindeki kuleye iki asansörle çıkılıyor. İlk asansörle üçüncü kata kadar çıkıyor, buradan dilerseniz dik merdivenlerden dilerseniz de ikinci asansörden yararlanabiliyorsunuz.

Astronomik Saat ile ilgili gezginler arasında pek çok görüş mevcut. Bazıları onun 600 yıl önce yapılmış bir sanat eseri olarak değerlendirilmesi ve mutlaka ziyaret edilmesi gerektiğini belirtirken, bazıları ise turistleri şehre çekmek için bir tuzak olduğunu düşünüyor. Her şeye rağmen pek çok seyahat severe göre ziyaret edilmeyi hak eden nadide eserlerden birisi.

Kule ziyaret günleri ve saatleri: Kasım-Mart ayları arasında pazartesi günleri 11.00-17.00
Salı, Çarşamba, Perşembe, Cuma, cumartesi ve pazar günleri 09.00-17.00
Nisan-Ekim ayları arasında pazartesi günleri 11.00-18.00
Salı, Çarşamba, Perşembe, Cuma, cumartesi ve pazar günleri 09.00-18.00
Kule giriş ücreti: Tam bilet 110 CZK, indirimli bilet 70 CZK.

Prag’ın 9. yüzyıldan kalma tarihi yeri devasa Prag Kalesi, şehrin kalbi Eski Kent Meydanı (Staromestske nam), en çok ilgi gören yerlerinden Charles Köprüsü, Eski Kent Köprü Kulesi (Stare Mesto) ve St. Nicholas Kilisesi Prag gezilecek yerler listesinde.

Bir mühendislik mucizesi olan Astronomik Saat’in günümüze kadar ayakta kalmış olması ve hiç sekteye uğramadan çalışması, önemini gözler önüne seriyor. Dünyada eşi benzeri olmayan saati görüp 600 yıllık bir tarihi yolculuğa çıkmak için rotanızı Prag’a çevirin.

🏡 Prag’da konaklama olarak Mala Strana ve Eski Şehir bölgeleri tercih edilebilir. Otellerin gecelik fiyatları 60-150€ arasında dolaşıyor. Malá Strana’daki Appia Hotel veya Old Town’daki Design Hotel Jewel Prague tercih edilebilir. Hostel için önereceğim yerler ise Czech Inn Hostel ile Hostel Orange gayet güzel. Prag’da tavsiye edeceğim diğer konaklama yerleri Hotel U Jezulatka, Hotel Pod Vezi, Appia Hotel Residences, Ibis Praha Old Town.

Prag şahane bir şehir. Budapeşte ve Viyana ile birlikte çok güzel 1 haftalık bir rotada ziyaret edilebilir. Prag Ruzyne havalimanın üçlü kodu ”PRG” dir, şehir merkezine uzaklığı yaklaşık 20 km. İstanbul’dan Prag’a uçuş süresi yaklaşık 2 saat 50 dakika sürüyor.