Antik Mısır Kraliçesinin Geçtiği Yer: Kleopatra Kapısı, Tarsus

Kleopatra Kapısı, Mersin’in Tarsus ilçesi girişinde yer alıyor. Kapı, Anadolu topraklarında şehir merkezinde ayakta kalmayı başaran tek antik şehir kapısı özelliğini taşıyor. Doğu Roma İmparatorluğu döneminde inşa edilen kent surlarında Dağ Kapısı ve Adana Kapısı ile birlikte yer alan üçüncü kapı olan Kleopatra Kapısı, konumu nedeniyle Deniz Kapısı olarak da anılıyor.

Antik dönemde Mısır’ın ünlü kraliçesi Kleopatra’nın MÖ 41 yılında sevgilisi Romalı General Antonius ile Tarsus’ta buluşmaya geldiğinde Deniz Kapısı’ndan kente girdiği ve bu yüzden kapının isminin Kleopatra olarak değiştirildiği biliniyor.

Kleopatra Kapısı, Tarsus

Kleopatra Kapısı, Mersin‘in Tarsus ilçe merkezinde, İsmet Paşa Bulvarı (Mersin Yolu) üzerinde geniş bir meydanda yer alıyor. Bölgedeki antik kentten ayakta kalarak günümüze kadar ulaşmayı başaran tek yapı olan Kleopatra Kapısı’nın, Doğu Roma İmparatorluğunun sonları ya da Abbasi döneminde inşa edildiği düşünülüyor.

Bölgede yapılan araştırmalarda kapının günümüzde bulunduğu noktada daha önceden de kapı işlevi gören bir yapı olduğu belirlenmiş. Şehir surları üzerinde antik Tarsus şehrine girişi sağlayan Dağ Kapısı, Adana Kapısı ve Deniz Kapısı olmak üzere 3 ayrı giriş kapısı bulunuyordu.

Evliya Çelebi, Tarsus’la ilgili notlarında Deniz Kapısından İskele Kapısı diye söz etmiş. İskele ya da Deniz Kapısı olarak anılan kapıya Kleopatra Kapısı denilmesinin sebebi ise Mısır’ın ünlü kraliçesi Kleopatra’nın MÖ 41 yılında sevgilisi Romalı General Antonius ile Tarsus’ta buluşmaya geldiğinde kente bu kapıdan girmiş olması.

Yapımında kesme taşlar ve horasan harcı kullanılan kapının yerden yüksekliği 8.5 metre, ortada kalan genişliği ise 5.60 metre. İç içe iki surla çevrili antik Tarsus şehrinde savaş sırasında bu kapılar kapatılıyordu. Kleopatra Kapısı da bu surlarda yer alan kapılardan biriydi.

Kapıya Kleopatra isminin verilmesiyle ilgili şu hikaye anlatılıyor: “Mısır’ın tahtında oturan ünlü Kraliçe Kleopatra ve genç imparator adayı Romalı General Marcus Antonius buluşmak üzere Tarsus’a geldiklerinde büyük bir törenle karşılanmış. Kent halkı Kleopatra’nın güzelliğiyle büyülenmiş. Kleopatra ve Marcus Antonius’un birbirilerine duydukları aşk, Tarsus’u bir anda dünyanın kalbinin attığı önemli bir merkez haline getirmiş.”

Sonraki yıllarda yıkılan Deniz Kapısının yerine devşirme taşlardan günümüzdeki kapı inşa edilmiş. Yakın geçmişte yapılan restorasyon çalışmaları ile kapı özgün görünümünü tamamen kaybetmiş. Kültür varlıklarına olan koruyucu yönümüz (!) zayıf ama onları tadilatını yaparken asıl dokusunu bozmak yapmamamız gereken bir şey. Aynı şeyi İshak Paşa Sarayı’nda da görmüştüm.

Tarsus’un batısında, Mersin yolu üzerinde yer alan bu yapılar 18. yüzyıla kadar ayaktayken, 1835 yılında Mısırlı İbrahim Paşa tarafından yıktırılmış ve sadece tek kemerli Deniz Kapısı sağlam bir şekilde kalmayı başarmış. O da hatalı restorasyon sürecinin kurbanı olmuş.

Tarsus Onur Yazıtı

Onur Yazıtı (Özgürlük Yazıtı), Kleopatra Kapısı’nın kuzeyine 1982 yılında yerleştirilmişti. Geçmişte Yeni Hamam’ın duvarında yer alan yazıt, bazı kaynaklarda Tarsus Kitabesi olarak da adlandırılıyor. Yazıt, Roma İmparatoru Severus Alexander (MS 222-235) Dönemi’ne tarihleniyor. Romalılar zamanında bir heykelin kaidesi olarak kullanılan kitabenin boyu 1.45 m, eni ise 52 cm kadar. Şimdi St. Paul Kilisesi bahçesinde yer alıyor.

Kleopatra Kapısı ziyaret bilgileri

🗺 Adres: Caminur Mah., İsmet Paşa Bulvarı, Mersin Yolu, Tarsus, Mersin
⏰ Kleopatra Kapısı ziyaret saatleri: Kleopatra Kapısı, İsmet Paşa Bulvarı üzerinde, halka açık bir meydanda yer alıyor. Herhangi bir saat kısıtlaması olmadan kapıyı haftanın 7 günü ziyaret edebilirsiniz.
🔐 Kleopatra Kapısı giriş ücreti: Kleopatra Kapısı ücretsiz ziyaret edilebiliyor.

Tarsus gezimde Mersin merkezde konakladım. Eğer Mersin merkezde konaklayacaksanız Mersin otelleri içinde tavsiyem HostaPark Otel veya Sultaşa Otel olabilir. Ayrıca Büyük Yalçın Otel, Atlıhan Otel ve Sultan Otel de mersin merkezde incelediğim oteller arasında yer alıyor.

Tarsus’a kadar gelmişken Hristiyanlığın yayılmasında büyük emeği olan Tarsus doğumlu St. Paul’a adanan St. Paul Kilisesi ve St. Paul Kuyusu, eski Roma mezarlarının yer aldığı yemyeşil dokusuyla Tarsus Şelalesi, Türk-İslam mimari anlayışının en iyi temsilcilerinden Ulucamii ve Osmanlı döneminde Tarsus’ta ticaretin kalbi olarak kabul edilen Kırkkaşık Bedesteni‘ni de görün. Eski Tarsus Evleri‘nin sıralandığı tarihi Tarsus sokaklarında yürüyüşe çıkın.

Tarsus Gezi Rehberi ve Tarsus’ta Gezilecek Yerler blog yazılarımda Tarsus ve çevresinde gezilip görülmesi gereken yerleri anlattım.

Kleopatra Kapısı, antik Tarsus şehrinden günümüze ulaşmayı başaran tek yapı. Tarih boyunca farklı inanç gruplarından sayısız medeniyete ev sahipliği yapan Tarsus’un tarihinde yer edinen kapı, ilçenin sembolleri arasında.