Dünyanın En Büyük Asit Gölü: Kawah Ijen Yanardağı

Kawah Ijen Yanardağı (Ijen Dağı), Endonezya’nın Doğu Java bölgesinde bulunan aktif bir yanardağ krateri. Eski bir yanardağ kompleksinin bir parçası. ‘Yalnız Krater’ anlamına gelen Kawah Ijen, turkuaz asit gölü, güzel volkanik manzarası ile Endonezya’nın en muhteşem manzaralarından bazılarına sahip.

Doğanın en inanılmaz fenomenlerden birini sunan Kawah Ijen Yanardağı, ünlü mavi alevleri sayesinde popüler bir turistik yer oldu. Doğal fenomen, yüzeye yükselen sülfürik gazların oksijenle temas ettiğinde tutuşmasıyla oluşuyor. Ağzından kükürt fışkırtan yanardağ, Java Adasının uzak doğu ucunda yer alan Banyuwangi kasabasına oldukça yakın.

Dünyanın en büyük asidik gölü ne sahip Ijen Krater’ine gitmek için, yanardağ yakınlarında yer alan Sempol Köyünde sabah 4’te kalkıp kahvaltı için dünden hazırlanan kurabiyeleri ve pirinç pilavını atıştırdık.

Gün doğumunu görmek için daha erken kalkıp gitmek gerekiyor ama bizim amacımız sadece Kawah Ijen’i görmek olduğundan saat 6 sularında ancak dağa tırmanmaya başladık.

Kawah Ijen Rehberi

Kawah Ijen olarak bilinen Ijen Krateri, Endonezya’da ziyaret edilmesi önerilen en iyi yanardağlardan biri. Green Crater olarak adlandırılan Kawah Ijen 2.600 metre yüksekliğinde aktif bir volkan. Jawa Adasında yer alan Banyuwangi ve Bondowoso şehirleri arasında kalıyor.

Kuzeyde yer alan Baluran Ulusal Parkı’nın bir parçası olan krater 134 kilometrekarelik bir alanı kaplıyor. Volkanik gaz patlamalarıyla her gün 4 ton kadar sülfür gazı dışarı salınıyor.

Aktif krater, hem Ijen Dağı’nın hem de Orta Java Merapi Dağı’nın volkanik konilerden oluşan bir manzaraya sahip. Geceleri mavi ateş, gündüzleri dumanlı beyaz renkte alevler saçan yanardağın hemen yanıbaşında ise muhteşem turkuaz renkte kükürt gölü var.

Ijen Dağını ziyaret etmek genellikle güvenli, ancak astım veya herhangi bir solunum/sağlık probleminiz varsa gölün tadını yukarıdan çıkarın. Kraterden uzak durursanız, kükürt gazı gerçekten sorun değil. Gaz maskesine ihtiyacınız olmaz.

Ijen Dağında aktif patlamalar çok yaygın değil, ancak zaman zaman oluyor. 1976’daki bir gaz patlamasında 49 kükürt işçisi, 1989’daki patlamada ise 25 Endonezyalı kükürt işçisi ölmüş.

2018’de meydana gelen küçük bir patlamanın ardından 30 yerel insan zehirli gaz nedeniyle hastaneye kaldırılmış. Güvenlik sizin için öncelikse kraterin dışında kalabilirsiniz. Yıllar boyunca kazaların kraterin ağzında meydana gelmiş.

Birçok gezgin, büyülü mavi alevleri yakalamak için Ijen Kraterine gece yürüyüşü yapıyor. ‘Kawah Ijen mavi ateşi’ olarak bilinen mavi renkteki alevini sadece karanlıkta görebiliyorsunuz. Büyülü mavi alevleri görme şansına sahip olmak için sabah 6’daki gün doğumundan en geç iki saat önce yürüyüşe başlamanız gerekiyor.

Kawah Ijen mavi ateşini görmeyi planlıyorsanız, yürüyüşün o kısmı için kesinlikle bir gaz maskesine ihtiyacınız olacak. Eğer turla gidiyorsanız maske genellikle Ijen turlarına dahil. Yoksa girişte 45k Rupiah karşılığı kiralayabilirsiniz.

Kawah Ijen’e gitmek için en iyi zaman en az yağmurun olduğu Haziran-Ağustos ayları. Kalabalığı istemiyorsanız hafta sonlarından da uzak durmaya çalışın.

Mavi alevlerin büyüsüne kapıldıktan sonra zirvede arkanıza yaslanıp muhteşem bir manzara sunan güneşin doğuşunu bekleyebilirsiniz. Hava gün doğumundan önce hava sıcaklığı 7 derecenin altına düşebilir.

Yine de hareket halinde olacağınızdan kat kat giyinmeye gerek yok. Aralık-Şubat aralığındaki yağmur döneminde ziyaret ediyorsanız her ihtimale karşı yanınızda bir yağmurluk bulundurun. Kükürt kokusu kötü, özellikle mavi aleve çok yaklaşırsanız kokusu giysilerinizde kalır. Güzel kıyafetler veya takılar giymeyin.

Kawah Ijen giriş ücreti yabancılar için hafta içi 100.000 IDR (7 USD) / kişi hafta sonları): 150.000 IDR (10 USD). Endonezyalılar ise giriş için 5000 IDR ödüyor. Tuvalet sadece girişte var, yolda veya yukarıda yok. GSM yolda ve zirvede çekiyor.

Yanardağa en yakın havaalanı Surabaya’da. Surabaya havaalanından Banyuwangi’ye otobüsle gitmek 10 saat sürüyor. Ayrıca Surabaya’dan Banyuwangi’ye 7 saat süre trene yolculuğu da yapabilirsiniz.

Ijen Krateri’ne Bondowoso üzerinden ulaşabilirsiniz. Bu yol daha yakın ancak çok daha dik ve kötü durumda. Aracınızın 4 çeker olması lazım. Biz bu yolu motosikletle işkence göre göre gittik.

➤ Kawah Ijen’de kalmak istiyorsanız, Avrila Guesthouse‘a göz atın. Odaları çok basit, ancak Ijen girişine sadece 3 dakikalık yürüme mesafesinde olduğu için süper konuma sahip ✔️

Kawah Ijen tırmanışı

Kawah Ijen’e yürüyüş yolu oldukça basit sayılır. Patika başından kraterin dibine kadar uzayan yol yaklaşık 4 km. Ağaçların içerisinden geçen genişçe ve temiz bir yola sahip. Tüm yol güzergahının şahane manzarası var. Kraterin tepesine ulaşmak yüksek düzeyde bir kondisyon gerektirmiyor.

Yürüyüşün ilk yarısı sabit bir yokuş yukarı tırmanış yapıyorsunuz. Yağmur sonrası kaygan ve çamurlu olabilen yumuşak bir zeminde bir süre zikzak çizeceksiniz. Ağaçlar daha dik bölümlerde gölge bile sağlıyor. Sıcak gündüz saatlerinde bile çıkılabilir. Yürüyüş ortalama 1,5-2 saat sürüyor.

Karşılaştığımız kükürt işçileriyle sohbet ede ede, büyüleyici manzaralar karşısında fotoğraflar çekip dinlenerek, bizim gibi yanardağa tırmanan diğer gezginlerle tanışıp sohbet ederek zirveye vardık. Bir buçuk saatte yürüdük biz.

Ijen’de yoğun bir şekilde sülfür madenciliği yapılıyor. Yüzlerce emekçi her gün dağı tırmanıp kraterin içine iniyor. Biz tırmanırken bazı kükürt taşıyıcıları ise sepetlerine yanardağın ağzından çıkardıkları sülfürü doldurmuş, fabrikaya satmak için biriktirilen yere doğru yürüyorlardı.

Kraterin ağzına geldiğinizde aşağı inmenin yasak ve tehlikeli olduğunu belirten tabelalarla karşılaşıyorsunuz. Ancak dinleyen kimse yok tabi, engelleyen de kimse yok. Kraterin içerisinde göl ve onun yanında da sülfür gazını tüm şiddetiyle dışarı salan yanardağın ağzı var.

Kratere giden yol işaretsiz ve takip edilmesi her zaman kolay değil. Bazı kükürt işçileri aşağı inmeniz için size kılavuzluk teklif ediyorlar. Kılavuza gerek olmadan rahatlıkla indik. O zehirli sülfür dumanını ciğerlerimize çekmesek olmazdı.

Kawah Ijen Krater Gölü

Kawah Ijen’de görülecek en iyi şeylerden biri de turkuaz renkteki gölü. 700 metre genişliğindeki bu göl, aslında dünyanın en büyük asit gölü. Volkanın ağzının hemen yanındaki turkuaz renkteki krater gölünün derinliği 212 metreyi buluyor.

Gölde yağmur suları ile birlikte 36 milyon metre küp sülfürik asit ve hidrojen klorür karışımı dünyanın en güçlü asidi bulunuyor. Sülfür zehirli olduğunda su da zehirli ve içerisinde balık yaşamıyor. Krater gölünün suyu neredeyse elinizi yakacak derecede sıcak.

Süper fotojenik gölün en iyi fotoğraflarını gün doğumundan hemen önce çekebilirsiniz. Vaktiniz varsa, gün doğumundan sonra burada kalmanızı ve güneşin Kawah Ijen gölüne değmesini beklemenizi gerçekten tavsiye ederim.

Biz krater ağzından ayrılıp, çıkıştaki kraterin kenarına vardığımızda rüzgarın da etkisiyle sülfür bulutları her tarafa yayılımaya başladı. Biz şanslıydık. Kratere tırmanırken ve krater ağzında, göl kenarındayken sülfür bulutları rüzgarla birlikte öte tarafa akıyordu.

O andan itibaren orada bulunmak sağlık açısından riskli olduğu gibi bir şey görebilmenizi de mümkün kılmıyor. Burayı ziyaret etmeyi hedefleyenlerin erkenden yola koyulup sabah 9’dan önce ziyaretlerini bitirmeleri öneriliyor.

Sülfür Maden İşçileri

Ijen Volkanı, dünyada terk edilmiş olan elle kükürt çıkartma tekniğinin hala sürdürüldüğü tek yer. Bu, dünyanın en zor işlerinden biri. Öldürücü olması nedeniyle dünyada terk edilmiş bu yöntemde asit gölünü çevreleyen dev kükürt kayaları kontrollü bir şekilde yakılıyor.

Yanardağ ağzına varillerle kanallar döşenip erimiş sülfürler bir yerde toplanıyor. Eriyik halde akarak göl seviyesine inen parlak kırmızı renkli kükürt havayla temas edince sapsarı bir renk alıp katılaşıyor. İşçiler yoğun volkanik gazın içerisinde çalışırken alınan tek önlem, ağızlarını ıslak bezle kapatmak.

İçlerinden sadece şanslı birkaçının gaz maskesi var. Volkanın ağzında sülfürü kazara solduğunuzda soluk alış verişiniz tamamen kapandığı gibi anında gözlerinizden yaş gelmeye başlıyor. Bunu da öksürük takip ediyor. Orada çalışan sülfür işçilerinin gözleri kan çanağı gibiydi.

Madenciler tehlikeli şartlar altında krater gölüne inip saf kükürt çökellerini demir çubuklarla kırara topluyor. Oradan alınan sülfürler soğutulup kırılarak bambu sepetlere dolduruyorlar. Madenciler kendileriyle neredeyse aynı ağırlıktaki kükürt yüklü sepetleri omuzlarına alıyor ve kraterin tepesindeki istasyonda tarttırıyorlar.

Ardından ağır sepetleri omuzlarına vurup yine yürüyerek üç kilometrelik bir inişe geçip dağın eteklerindeki köye ulaştırdıkları zorlu bir yolculuğa çıkıyorlar. Hepsi çok zayıf olan madencilerin taşıdıkları sülfürün ağırlığı 40 ile 80 kg arasında değişiyor. Bazıları günde 360 kg’a kadar sülfür taşıyabiliyor.

Buradan da toplanan kükürt Banyuwangi şehrindeki fabrikaya gönderiliyor. Lastik, suni gübre, barut, rafine şeker elde edilmesinde ve kauçuk üretiminde kullanılan kükürtün çok geniş bir kullanım alanı var. Kawah Ijen’den çıkarılan sülfürün yüzde 80’i şeker ağartmakta kullanılıyor.

Zehirli dumanlar içinde asitli krater göllerinden sarı sülfürleri çıkaran maden işçilerin bazıları bu işi çok uzun yıllardır yaptığından boyunlarında, omuz ve bellerinde fiziksel değişimleri gözlerinizle görebiliyorsunuz. O ufak tefek işçilerin çoğunun kemik yapıları deformasyona uğramış. Bazıları 70’lerine yakın olan kükürt işçilerinin bunu nasıl başardıklarını anlamak ise güç.

Taşıdıkları sülfürün kilosu başına 500 Rp alıyorlar. Yani 60 kg sülfür taşıyan bir işçi görevini tamamladığından vergiler hariç 6 TL kazanıyor. Köyden sülfür almak için Kawah Ijen’in ağzına gidip oradan sepetlerine sülfürü doldurup fabrikaya ulaşmaları yaklaşık 4 saati buluyor.

Yani basitçe saat ücreti olarak 2 TL’nin altında kazanıyorlar. Yaptıkları minik süs eşyalarıyla işçiler için de ek bir gelir. Şirin bir kaplumbağa maketini aldım bir işçiden.

Çılgın maceracı arkadaşım Farid, bir taşıyıcı ile anlaşıp ondan bir sepetini ödünç aldı. İçerisine 20 kg kadar sülfür doldurup başladı gerisin geri köye doğru yürümeye. İlk önce sadece kraterin ağzından tepeye kadar taşıyacağını sanmıştım ama sabır ve azimle tüm o yolları aşı köye kadar taşıdı.

Sadece eğlence olsun diye yani. Yanımızdan geçen hem portörler hem de diğer gezginler şaşkın şaşkın bizi izliyorlardı. İlginç bir şekilde bana iniş yolu tırmanış yolundan daha uzunmuş gibi geldi.

Yarım saat kadar dinlendikten sonra kendimizi yine yollara attık. Artık ziyaretimizin başlangıç noktası olan Banyuwangi şehrine geri dönüyoruz. Dönüş yolu demek belki de hayatınızda görebileceğiniz en kötü yollardan birisi denilecek kadar berbat.

Ziyaret sonrası Jeepler, turist minibüsleri ve motosikletliler olarak o yolda kah hoplayıp zıplayarak motosiklet üzerinde kah yürüyerek geçtik. Yol tamamen yağmur ormanlarının içerisinde ve çok iri taş ve çakıllardan oluştuğundan çok kaygan ve tehlikeli.

Sağımız ve solumuzdaki bu ormanlık alanda gri, beyaz, siyah ve turuncu olmak üzere 4 maymun türünün yaşadığını söyledi Johny. Uzun süre bakmama rağmen ancak 1 tane gri maymun görebildim. Trekking düşünenler için zor olmayan ve keyifli bir yol.

Kawah Ijen’den inen yolun bu 5-7 kilometrelik bozuk bölümünü büyük zorluklarla geçtikten sonra nihayet düzgün yollara eriştik. Hatta tek şerit olmak üzere yol çalışmaları sürdürülüyordu.

İki saatten fazla bir süre her zaman olduğu gibi muhteşem güzellikte yollardan geçip öğlen sonrası gibi Banyuwangi’ye vardık. Yaptığımız ilk iş, duşumuzu alıp, yemeğimizi yiyip uyumak oldu.

Day 380: ID:37, Banyuwangi, Java. 19 Ağustos 2011, Cumaartesi