Orta Asya Türk cumhuriyetlerinden Kırgızistan‘da yer alan ve Kırgız kültürü hakkında güzel bilgiler veren Ruh Ordo Açık Hava Müzesi ülkenin keşfedilmeyi bekleyen cevherlerinden birisi. Kırgızca’dan tercüme edilince ‘Ruhsal Merkez’ anlamına gelen Ruh Ordo, her ziyaretçiye ruhsal gelişim ve kendini keşfetme olanağı tanıyan, çeşitli kültürler ve dinlerden unsurları bir arada sunan bir müze. Ayrımcılık yapmadan Dünya kültürlerinin kutsandığı, dünyanın ruhuna katkıda bulunan kişi ve fikirlerin onurlandırıldığı bir kültür merkezi burası.
Barışçıl bir zihin kazandırmayı amaçlayan müzede büyük 5 dininin ibadet yerleri bir araya getirmiş. Açık hava müzesinde Müslüman camisi, Ortodoks ve Katolik kiliseleri, Yahudi sinagogu, Budist ibadethanesi yan yana yer alıyor ve her biri aktif olarak kullanılabiliyor. Tapınakların hepsi eşit büyüklükte ve benzer mimariye sahip. Bu kurgu ile ‘Ayrı yollardan gidiyor olabiliriz, fakat tüm yollar Yaradan’a çıkar’ denilmek isteniyor.
Çolpan Ata şehrindeki Ruh Ordo Müzesi, başkent Bişkek’ten 260 kilometre uzaklıkta, Dünyanın en büyük krater göllerinden Issık Gölü kıyısına kurulu. Ruh Ordo, inanç ve din kaynaklarının bir olduğu düşüncesini temel alan bir yer olarak kurulmuş. Kırgızistan’ın bağımsızlığının 10. yılını kutladığı 31 Ağustos 2001’den bir yıl 2012’de sonra açılmış.
Asırlar boyunca oluşmakta olan Kırgızların milli bilinci, insanlığın temel değerleri müzede işlenmiş. Kırgız tarihi ve kültürü hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için müzeyi ziyaret etmek iyi fikir. Kırgızlar, Türk tarihinin bilinen en eski kavimlerinden. Eskiden, hayatlarını Yenisey Irmağı boyunda göçebe olarak sürdüren Kırgızlar, bir dönem Hun hükümranlığında yaşadıktan sonra Yenisey Kırgız Hanlığını kurmuşlar.
Göktürklerle savaşıp, ardından Uygur Devleti’ni yıkarak, 9. yüzyılda Ötüken ve çevresinde Kırgız Kağanlığını hayata geçirmişler. Ancak, Çin ordularının dalga dalga gelen saldırıları karşısında, bugünkü Kırgızistan topraklarına doğru çekilmiş ve 10-12. yüzyıllarda, Karahanlılar hakimiyeti altında İslamiyet’i kabul etmişler.
Kültür merkezi Ruh Ordo, adını ünlü Kırgız yazar Cengiz Aytmatov‘dan alıyor. Kırgız edebiyatının efsane ismi Cengiz Aytmatov, Ruh Ordo Parkında özel bir yere sahip. Son derece sade ancak etkileyici, yüreğinizden yakalayan bir tarzla yazan Aytmatov’un eserlerinde aşk ve romantizmle birlikte, tarih, mitoloji, halkların yaşamı da yer bulmuş.
Aytmatov, dünyanın 20. yüzyılda yaşamış en büyük edebiyatçılarından biri sayılıyor. Dünya edebiyatına ‘Selvi Boylum Al Yazmalım’, ‘Cemile’, ‘Gün Olur Asra Bedel’, ‘Toprak Ana’, ‘Gülsarı’, ‘Dişi kurdun Rüyaları’, ‘Yüz Yüze’ gibi eserleriyle katkıda bulunan yazarın kitapları yüz elliye yakın dile çevrilmiş, filmlere ve tiyatro oyunlarına konu olmuş. Müzede bankta oturan biri olarak bir de heykeli var. Yanında oturup bir fotoğraf çektirin.
Ruh Ordo Kültür Merkezi’nde, dünyayı cesur düşüncelerle değiştirmiş, geçmişin ve günümüzün ünlü insanlarının heykellerini bir arada görebiliyorsunuz. Kırgız ruhunu ve kararlılığını gösteren tarihsel figürlerden, antik ve modern zamanlardan etkili insanlarına kadar birçok heykel var. Müzede Mustafa Kemal Atatürk dahil tarihe ismini yazdırmış siyaset ve sanat adamlarının heykelleri görülebilir. Bilim, edebiyat, tıp, astronomi, politika ve daha nice alanda ismini dünyaya kazımış insanlara, ırkına ve inancına bakılmaksızın parkta yer verilmiş.
Kırgızistan dağlarından, bozkırlarından toplanıp getirtilmiş mezar taşları görmeye değer. Tanrı Dağları, Çuy Vadisi, Talas ve Issık Göl bölgesinde bulunan taş balballar burada toplanmış. Yarı göçebe Türk kavimlerine ait bu mezar taşlarının tarihi 6. yüzyıla kadar gidiyor. Müslümanlıkla birlikte Arap ve Fars etkisi altında kalsalar da mezartaşı olarak bengü taşı geleneğini sürdürmüşler.
Eski Türklerde, ölen savaşçının mezarının etrafına dikilen ve öldürdüğü düşmanları simgeleyen taş heykel Balballara, Kırgızistan coğrafyasında Tanrı Dağları, Çuy Vadisi, Talas ve Issık Göl çevresinde sıkça rastlanıyor. Bişkek’ten 84 km sonra, Çolpan Ata yolu üzerinde yer alan tarihi Balasagun şehrindeki Burana Kulesi ve Burana Açık Hava Müzesi‘nde de balballara rastlamıştım.
Mezar taşlarının yanında, Kırgız efsanelerinde yer bulan bilinçsiz köle ‘mankurt‘ da rastlayacağınız heykellerden diğer biri. Yüzyıllarca önceye dayanan bu efsaneye Kırgızların değerli yazarı Cengiz Aytmatov ‘Gün olur asra bedel’ romanında yer vermiş. Aytmatov romanı Aralık 1979-Mart 1980 tarihleri arasında Çolpan Ata’da Rusça yazmış.
Mankurt yapılmak istenen kişinin önce saçları kazınır, başına ıslak deve derisi geçirilir, el ve kolları bağlanıp güneş altına bırakılır. Güneşin etkisiyle gerilen deve derisi başı mengene gibi sıkmaya başlar, saç telleri kafanın içine doğru büyür ve inanılmaz acılar vererek aklın yitirilmesine neden olur. Böyle bir kişi ya ölür ya da bilinçsizleşir ve asla geçmişini, babasını ve atasını tanıyamaz. İstenen her şeyi sorgusuzca yapan bir köleye dönüşür.
Ruh Ordo Müzesinde, dört yönü ya da dört mevsimi sembolize eden dört pavyon ve kıyıdan Issık Gölü üzerine uzayan nefis bir iskeleye de sahip. Cengiz Aytmatov’un “Tanrı’nın yeryüzündeki gözü” olarak adlandırdığı Issık Gölü manzarasının tadını çıkarın.
İskelenin solunda Ayçürök anıt heykeli var. Ayçürök, Afgan Han’ının kızı, Kırgız halkının milli kahramanı Manas’ın gelini ve Manas destanının önde gelen kadın figürlerinden biri.
Ruh Ordo Kültür Merkezi yaklaşık 4 dönümlük bir alanı kaplıyor. Konserler ve etkinlikler için kullanılan büyük bir sahne yanında çok önemli uluslararası toplantıların yapılmış olduğu bir de özel bir salona sahip. Şansınız varsa, Ruh Ordo’daki gösteri merkezinde Kırgız müzik ve danslarından seçmeler denk gelirse kaçırmayın.
