HelpX veya Help Exchange Nedir

HelpX denen sistemi kullananların buluşma noktası helpx.net adlı web sitesi, yemek ve konaklama karşılığı gönüllü hizmet etmek isteyenleri hostlar ile buluşturan bir organizasyonun adı. Siz ortaya emeğinizi koyuyorsunuz ve bazı insanlar da bu emek karşılığı size evlerinin kapısını açarak ücretsiz konaklama ve yemek sağlıyorlar. Size bu fırsatı sağlayan ev sahiplerine HelpX Host ve bu yerlerde çalışmaya gidecek olanlar için de Helper tanımı kullanılıyor.

Siteye üye olmak ücretsiz, ancak detayları görmeniz için 30$ civarında ücret ödeyerek 2 yıllık üyelik hakkı kazanıyorsunuz. Premium üye olmadan da pekala işlem yapabilirsiniz ancak benim yaptığım gibi ücreti öderseniz, iletişim kurmak istediğiniz kişilerin adres ve telefon bilgileri yanında haritada tam olarak nerede olduklarını da öğrenebilirsiniz.

Peki neden insanlar bu yöntemi kullanıyor? diye sorduğunuzu duyabiliyor gibiyim. Bu sistemde sizin ortaya koyacağınız zamanınız, fikirleriniz ve yetenekleriniz varken; meşgul insanların da her zaman yapılacak işleri vardır. Evlerinde veya bahçelerinde bazı işlerin halledilmesi için sizin emeğinize ve dolayısı ile insana ihtiyaçları var.

Sydney, Avustralya’da ilk HelpX

İlk HelpX deneyimim Avustralya’da Sydney şehrinde oldu. 70 yaşındaki Jacqui, Down Sendromlu oğlu Matt’e göz kulak olacak birileri için evini Helper için açmıştı. Hafta sonları kendisi erkek arkadaşının yanında kalmaya gittiğinde veya meşgul olduğunda benim görevim Matt’e göz kulak olmaktı. Haftasonları Mathew ile hayvanat bahçesine, sinemaya veya yürüyüşe gidiyorduk, üstelik tüm masrafları Jacqui karşılıyordu.

Mathew haftada 2 gün McDonalds’ta çalışıyordu, ayrıca haftada 2 gün devam ettiği resim okulu vardı. Çalıştığı yere ve okuluna götürülmesi işini de yapıyordum. Normalde kendisi bunu yapmaya muktedir, ancak tek başına olduğunda bazen oturduğu tren koltuğunda kendi kendisiyle konuşmaya başlayıp dalıp gittiğinden ineceği durağı kaçırıyormuş.

Jacqui’nin evinin hem önünde hem de arkasında bahçesi bulunuyordu. Bahçedeki çitlerin tamiri, sebze yetiştirmek için toprağın işlenmesi, bahçedeki yabani otların ayrılması gibi çeşitli diğer işleri de yaptığım işler arasındaydı.

Jacquie, Help Exchange başvurumu sadece birkaç günlüğüne kabul etmişti, birbirimizden memnun kaldığımızdan sonrasında bana dilediğin kadar kalabilirsin ve gelecekte istediğin zaman bizi ziyarete gelebilirsin demişti. Sydney’de istediğim zaman gidip kalabileceğim dostlarım, evim olmuştu.

Sydney çok pahalı bir yer, 8 kişilik Sydney YHA Hosteli’ne gecelik 60 TL ödüyordum. 10 gün boyunca yaptığım HelpX işleri ile 1000 TL’ye yakın para cebimde kalmıştı. Ne konaklamaya ne de yeme içmeye para harcamıyordum, kendime ait odam vardı.

Sabahtan öğlene kadar çalışıyor, kalan zamanımda ya dışarı çıkıp Sydney’i keşfediyor veya Couchsurfing arkadaşlarım ile buluşup birlikte keyifli vakit geçiriyordum. Akşamları Jacqui ile oturup uzun uzun sohbet ediyordum, böylece hem yeni şeyler öğreniyordum hem de İngilizce‘mi geliştiriyordum.

Tazmanya’da HelpX

İkinci HelpX deneyimimi ise Tazmanya adasının başkenti Hobart’ta oldu. Tazmanya’ya bir haftalığına gitmiştim, ancak adadan o kadar büyülendim ki ayrılamadım. HelpX için yanlarında kaldığım Bruce ve eşi Lalita’yı da çok sevdiğimden 15 günü ailenin yanında olmak üzere 23 gün kaldım.

Bruce bir gıda şirketi fabrikasında genel müdür olarak çalışıyorken, eşi Lalita da bağımlılık yapıcı madde ve sigara bıraktırma organizasyonunda danışman olarak görev yapıyordu.

Hobart yakınlarında Blackmans Bay’de, planını Bruce’un çizdiği tamamen ahşaptan yapılmış, şahane manzaralı bir evdeydim. Kaldığım bu süre içerisinde yaptığım ana iş; zımpara makinesiyle ahşap üzerindeki eski boyaların kaldırılıp zımparalanması ve boyanmasıydı. İnce ve özenli bir işçilik gerektiriyordu, ve evet yorucuydu, ama en keyifli çalıştığım zamanlardan biriydi benim için.

Boya işleri dışında bahçe işleri de yaptım ve burada çok şey öğrendim. Avustralya’da permakültür uygulamaları çok gelişmiş. Yağmur suyunu depolama, bahçe ve ev organik artıklarından doğal gübre yapma, seracılık ve bitki yetiştirme teknikleri konusunda çok bilgililer. Bruce’ların bahçesinde birikmiş zararlı otları ve ağaçların hepsini hazırladığım bir çitin içerisinde depoladım.

Daha önce depolanmış organik artıkları özel öğütücü makineden geçirip diğer bir çitin içerisine aktardım. Üçüncü bir çitin içerisinde ise artık kullanılmaya hazır olan organik gübreyi bitki ve ağaçlara dağıttım. Meraklı kişiler bu yaptıklarımı öğrenmek için, öğretici kurslara ücreti bile ödüyorlar.

Darwin, Avustral’ya da HelpX

Üçüncü HelpX deneyimi şu an bu satırları yazarken kaldığım Kate ve Michael’da yaşıyorum. Avustralya’nın kuzeyindeki Darwin şehrindeyim. Avustralya’dan ayrılmama az bir vakit kaldı ve ben vaktimi hostelde geçirmektense HelpX işi yapmaya karar verdim. Kate ve Michael ile öylece tanıştık. Buradaki işim ise eski tavuk kümesini söküp yenisini yapmak.

Bu sabah, bahçede evin bitişik duvarına yapılmış oldukça büyük tavuk kümesini söktüm. Gerekli malzemelerin temininden sonra, bahçe ortasında daha küçük yeni bir kümes inşa edeceğim.

Work and Travel

Eğer hayat bir okul ise, bizler bu okuldan en iyi şekilde deneyimlerimizle öğreniriz. Deneyip yanılarak öğrenmektense, zaten bilgiye ve deneyime sahip insanları izleyerek, onlarla birlikte çalışarak öğrenmek daha mantıklıdır. HelpX sistemi ile yeni şeyler öğrenmek ve bilgi ve yeteneği paylaşmak inanılmaz güzel ve eğlenceli.

Yaptığım işlerin birçoğu zaten bildiğim şeylerdi. Ben daha çok yeteneğimi ortaya koydum. Bir süreliğine insanların hayatlarının bir parçası olduğunuzdan, onların yaşam tarzı ve kültürlerini yakından görme şansına erişiyorsunuz.

Vakitlerini nasıl geçirdiklerini görebildiğiniz gibi, ne tür mutfak kültürüne sahip olduklarını ve ne tür yemekler hazırladıklarını görüp siz de yemek kültürünüzü genişletebiliyorsunuz. Bahçe işlerine meraklıysanız bitki türleri, hangi şartlarda geliştikleri, nasıl daha iyi verim alınacağını da öğrenebilirsiniz. Yapacağınız yardımların sadece boya, onarma ve bahçe işleri olarak düşünmeyin.

Tazmanya’da iken beni Helper olarak davet eden birisi, işlettiği çiftlik otel için yardımımı istemişti. Adelaide iken vaktimin sınırlı olması nedeniyle gidemediğim diğer bir HelpX host ise müzik aletleri yapıyordu. Sydney’de iken profilimi siteden okuyup beni telefonla arayan biri ise çiftliğindeki atlar için yardımımı istiyordu, ayrıca bana traktör kullanmayı öğreteceğini söylemişti.

Traktör kullanmak diyip geçmeyin, Avustralya’da saatine en az 20$ ödeniyor. Bizim asgari ücretli çalışanımız bu bir saatlik ücreti kazanabilmesi için 1 günden fazla çalışması gerekiyor. Sydney’den ayrılmam gerektiğinden bu teklifi kabul etmemiştim.

Tazmanya’da, Bruce ve Lalita’nın evindeyken bana davet gönderen Elisabeth ise eşiyle birlikte kendi yaptıkları evde yaşıyorlardı. Bu çift neredeyse tüm ihtiyaç duydukları gıdaları kendi bahçelerinden elde ediyorlardı. Permaculture olarak adlandırılan bu yöntemin aynı zamanda ücretli kursunu da verdiklerinden aslında onlardan öğreneceğim çok şey vardı.

Türkçe’ye Sürdürülebilir Tarım diye çevirebileceğimiz permaculture, doğal yöntemleri kullanarak, insanlar için sürdürülebilir yaşam alanları tasarlamayı ve kurma bilimi ve sanatı.Kendisine zamanımı ayarlayabilirsem 2 haftalığına gelebileceğimi söylemiştim.

Ancak oraya gitmek için 3.000 km uzunluğunda Alice Spring-Brisbane yolunu aşmak ve oradan da ülkeden ayrılacağım şehir olan Darwin’e gitmek için tekrar 4.000 km’yi bulan bir yolu göze almam gerektiğinden gitmekten vazgeçtim.

Uçak bileti fiyatları da yüksek olduğundan daha fazla da masraf yapmak istemedim. Mutlaka bir gün bu tarz bir yerde Helper olarak çalışmayı ve bir şeyler öğrenmeyi düşünüyorum. Türkiye’de de Türkiye Permakültür Ağı adında Facebook grubuna göz atabilirsiniz.

Avustralya Work and Travel anlaşması olduğu ülke gençlerine 1 yıllık vize veriyor. Yetkili bazı iş yerleri ve çiftliklerde bu tür gönüllü işleri yaptıklarında bu iş yerleri 2. yıla work and travel vizesini uzatma yetkisine sahipler. Maalesef Türkiye ile Avustralya arasında henüz Work and Travel anlaşması bulunmuyor. Bildiğim kadarıyla Yeni Zelanda ile böyle bir anlaşmamız bulunuyor.

Nerelerde HelpX yapılabilir

HelpX sistemi özellikle Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada, Amerika’da oldukça yaygın. Avrupa’da Fransa, İspanya, İngiltere ve İrlanda’da çok sayıda kayıtlı host bulunuyor. Türkiye’den kayıtlı host sayısı ise 32.

Türkiye’de eğer evinizde veya bahçenizde yardıma ihtiyacınız varsa, kafeniz veya restoranınız için kısa süreli yardımcı arıyorsanız, bazı spesifik yetenekler için arayış içerisindeyseniz HelpX.net sitesine profilinizi oluşturup Helperlere göz atabilir ve onları davet edebilirsiniz.

Türkiye kaynaklı bir girişim olan Volumeteer.org, 2014 yılında oluşturduğu sosyal fayda ile İstanbul Bilgi üniversitesi ve Sylvan Laureate Foundation tarafından yılın 10 sosyal girişiminden biri seçildi. Avustralya’dan Zambia’ya, Çin’den Kanada’ya gönüllülük fırsatları sağlayan online bir platform ve Türkiye’de bir destek ekipleri bulunuyor.

Dürüstçe birkaç saatlik yardımınızın karşılığı olarak yeme, içme, konaklamanın yanında dost canlısı ev sahibinizi, gideceğiniz bölgenin yaşam tarzını ve yaşadığı çevreyi tecrübe etme fırsatını sunuyor. Organik çiftlikler, hostel, sivil toplum örgütleri, aileler, sosyal girişimler ve deniz ile ilgili alanlarda gönüllü olabileceğiniz bir çok seçenek sunuyor. Volumeteer.org web sitesini ziyaret edin.

Yolu Avustralya, Amerika, Avrupa veya diğer bazı ülkelere düşüp de vakti ve fırsatı olanlar, hevesli olanlar, bir şeyler öğrenmek isteyenler, güzel vakit geçirmek isteyenler, ellerini kirletmekten çekinmeyenler ve özellikle de İngilizce öğrenmek isteyenler gönüllü faaliyetlerden olan Help Exchange sistemini deneyebilirler.

Day 340: Avustralya:85. Darwin, 9 Temmuz 2011