Dünyanın en eski çölü olan ve güneybatı Afrika’da, Namibya sınırları içerisinde bulunan Namib Çölü, güzelliği ve sahip olduğu biyolojik değer nedeniyle bir UNESCO Dünya Mirası Listesinde yer alan bir doğa harikası. Çöl ve kıyı ekosisteminin benzersiz türlerin barındığı bir ülke olan Namibya, canlıların yaşam savaşı verdiği bu alan farklı canlıları evrim sonucu kazandıkları yapıları görmek isteyen araştırmacılar için benzersiz bir coğrafya.
Atlantik Denizine yaklaşık 2000 km kıyısı bulunan Namib Çölü’nün bu kıyı şeridi birçok yaşam varlıklarına ev sahipliği yapıyor. Denizle kum arasında hafif tuzlu lagünlerin bulunduğu, dünyanın en zengin kıyı şeritlerinden olan bölge, flamingo, pelikan, karabatak ve daha birçok göçmen canlının uğrak yeri.
Namibya’nın 40 km ötesinde, iç kesimde bulunan çölden farklı olarak taşlık, çalılık ve yağış alan bir bölgede yağışlar sayesinde titreyen ağaç denilen öd ağaç yetişiyor. Velvicya denilen botanik cins 3 m uzunluğunda ve 2 yaprağı bulunan nadir cüce bir ağaç. Bu kurak topraklarda su altından daha değerli olsa gerek. Birçok kuş türü çakal, çöl aslanı, deve kuşu, zebra ve çöl geyiği gibi irili ufaklı birçok canlı görmek mümkün.
Namib Çölü’nde oldukça sıcak, kuru ve çorak olsa da tüm zorlu doğa koşullarına rağmen bölgede var olmayı sürdürebilmiş canlılar mevcut. İnsan yerleşimlerinden uzak bölgede oldukça fazla sayıda endemik canlı türü barınıyor. Namib Çölü’ndeki yaşamı mümkün kılan su, sis formunda bulunuyor. Okyanus kıyısındaki sis kemeri güneybatı rüzgarları ile çölün içine taşınıyor. Sabahın erken saatlerinde ısı farkından dolayı yaprakların üzerinde çiğ damlacıkları oluşuyor.
Nara bitkisi ve welwitschia gibi çöl bitkileri, sisi narin kökleri ve kök hücreleri vasıtasıyla toplama konusunda uzmanlaşmış canlılar. Her iki bitki türü de yalnızca Namib Çölü’nde yetişiyor. İhtiyaç duydukları nemi sisten elde eden kın kanatlılar ve diğer böcekler, bunun için alışılmışın dışında yöntemler geliştirmişler.
Örneğin sisten beslenen kın kanatlılar suyu hasat ediyor. Hayvanın arka tarafında sıvılaşan su damlaları ağız yönünde akıyor ve böylece içilebiliyor. Bir kın kanatlı türü olan Lepidochora porti ise çöl kumuna çukurlar kazarak sisin burada sıvılaşmasını sağlıyor.
Kertenkeleler, yılanlar, kuşlar ve birçok başka hayvan türü kın kanatlılarla besleniyorlar ve ihtiyaç duydukları suyu bunlar vasıtasıyla elde ediyorlar. Bu çerçevede mutlak suretle alışılmış biçimde su içmelerine de gerek kalmıyor.
Namib Kertenkelesi: Pachydactylus Rangei
Namib Çölü’nün kum tepelerinde toplam 300 hayvan türü yaşıyor. Bunların yarısından fazlasıysa endemik, yani dünyanın başka hiçbir yerinde bulunamayan türler.
Pachydactylus rangei, nam-ı diğer Namib kertenkelesi, gündüzleri yerin altındaki mağarasında saklanıyor ve yalnızca geceleri kabuğundan çıkıyor.
Aşırı büyük gözleri karanlıkta mükemmel bir biçimde görebilmesini mümkün kılıyor. Ayaklarındaki ağlar sayesinde kazabiliyor ve kumda koşabiliyorlar. O yüzden bu türe ‘yüzme ayaklı kertenkele’ de deniyor.
Namib Çölü, Namib kertenkelesinin yanı sıra, içerisinde birçok canlı türünü barındıran nadide yerlerden. Örneğin, bu bölgede yaşayan ve bu bölgeye has yaşayan Nomako Bukalemonu diğer cinslerine göre evrimini çöl koşullarına göre tamamlamış.
Her tarafa dönebilen gözleri sayesinde avını hemen fark eden ve renk değiştirebilen bu canlılar, yüksek sıcaklıklarda rengini beyaza çevirerek sıcaktan korunuyorlar.
2016 yılı Kasım’ında önce Qatar Airways ile önce Doha’ya oradan Namibya’nın başkenti Windhoek‘e uçmuştum. Hiçbir araştırma yapmadan gelmiştim. Daha çok çölleriyle bilinen ülkenin şaşırtıcı güzelliklerine şahit oldum. Çöl boyunca giderken her yanda ceylanlar deve kuşu, zebralar, tilkiler, hatta zürafa ve filler görüyorsun.
Namibya Gezi Rehberi yazımda detaylı bilgilere yer verdim. Namibya’da Görülecek En Güzel Yerler yazımda ülkede ziyaret edilmesi gereken yerler hakkında bilgiler paylaştım. Safari parkı Etosha, yerel kabileler Himbalar ve Herrerolar, bushmanler, binlerce yıllık duvar yazıları, çölün yuttuğu kasaba Kolmanskop ve daha birçok yeriyle çok beğendiğim bir yer oldu.
Neon lambalar gibi duruyor. Gözlerim büyüdü görünce. Doğa ne kadar da ilginç şeyler saklıyor.