Kemerli Kilise, Tirilye

Her sokağının tarih koktuğu eski bir Rum köyü olan Tirilye, Bursa‘nın Mudanya ilçesine 20 dakika uzaklıkta bulunuyor. Bir yanı deniz, bir yanı yemyeşil tepelerin olduğu Trilye’ye, denize paralel uzayan kıvrıla kıvrıla giden bir yoldan ulaşılıyor. Dar sokaklar etrafında sıralanan kâh yeni kâh 100 yıllık evlerin olduğu Trilye, adını, bir zamanlar İstanbul’dan sürgün edilen 3 papazdan almış.

Kimisi de eski Helen dilinde barbunya anlamına gelen Trigla kelimesinden adını aldığını rivayet ediyor. Trilye gezilecek yerler içerisinde değerli bir yere sahip; görkemli olmasına rağmen yıkık ve terkedilmiş Taş Mektep, Kemerli Kilise harap durumda. Her ikisini de gezebilmek mümkün değil, sadece dışarıdan bakabiliyorsunuz. Her ikisi de satıldı. Tadilatları yapıldıktan sonra ortaya görkemli güzelliklerinin çıkacağından eminim.

Kemerli Kilise, Tirilye

Hristiyanlığın kadim dönemlerinde de büyük ilgi gören Tirilye ve çevresinde çok sayıda görkemli kilise, manastır inşa edilmiş, ancak ne yazık ki günümüze sadece 3 kilise ve 1 manastır ulaşabilmiş. 13. yüzyıl sonlarında yapıldığı kabul edilen Kemerli Kilise de bunlardan birisi.

Ortodoks dünyası için oldukça önemli olan Kemerli Kilise’nin sütunlarının Mısır’ın İskenderiye şehrinden getirildiği rivayet ediliyor. 13. yüzyıl sonunda yapıldığı biliniyor ve 1676 yılında, Dr.J.Covel tarafından hazırlanan el yazması belgede, kilisenin Panagia Pantobasillissa’ya (Bakire Meryem’e) adandığı anlatılıyor.

Dünya’da duvarlarında resim olan ilk kilise olarak bilinen Kemerli Kilise neredeyse yıkıldı yıkılacak vaziyette. Oysa bu tarihi mirasların tadilatı yapılsa, her biri görülmeye değer özellikleriyle bir çok ziyaretçiyi bu şirin beldeye çekmeye yeter. Kemerli Kilise, Rum Patrikhanesi tarafından geçmişine sadık kalınarak restore edileceği ve geçmişteki günlerindeki gibi ayinler düzenleneceği söylense de henüz bir çalışma başlatılmamış.

Tarihin hor kullanıldığı ve görmezden gelindiği, hatta yok edildiği bu kadim topraklarda biz buna alışık olsak da iç sızlatıyor. Tirilye 1. derece SİT alanı. Restorasyonları yapılmadığından taş veya ahşap mimarideki eski Rum evlerinin çoğunun da durumu içler acısı. Bazıları yıkıldı yıklacak gibi duruyor.

Edit: Ortodoks dünyası için oldukça önemli olan Trilye’deki Kemerli Kilise (Resimli Kilise), İstanbul Fener Rum Patrikhanesinin Bursa Metropolitliğine atadığı Elpidophoros Lambriniadis tarafından satın alınmış. Mülkiyeti özel şahıslara ait olan kiliseyi, Fener Rum Patrikhanesi‘nin onarıp yılda birkaç kez ayin düzenlemeyi planladığı söyleniyor.

İstanbul’dan araçsız gelecekler için en kolay yol Mudanya’ya kalkan deniz otobüsüne binmek. Deniz yolunu katınca İstanbul Trilye arası 135 km. En basit ulaşım seçeneği İDO ya da BUDO ile denizden gitmek. Araba varsa İDO feribotuna, araba yoksa İDO ya da BUDO deniz otobüsüne binin.

İstanbul Yenikapı’dan deniz otobüsü ile Mudanya’ya geldikten sonra, oradan yarım saatte bir kalkan minibüslerle Trilye’ye gidiliyor. Trilye Mudanya arasındaki yol zeytinlikler ve doyulmaz manzaralar ile dolu 10 km’lik kıvrılarak giden bir yol.

İstanbul‘dan Bursa yönüne otomobili ile gidenlerse Gemlik’i 3 km. geçtikten sonra Engürücük sapağından girerek Kurşunlu, Güzelyalı, Mudanya üzerinden Trilye’ye varabilirler. Yol biraz virajlı olduğu için dikkat etmek gerekiyor. Yol güzerganında bazı izleme yerlerinde mola verip manzaranın keyfini çıkarın.

İstanbul-Trilye arası araçlar yaklaşık 2,5-3 saat sürüyor. Bursa-Trilye arası ise 40 km. Ayrıca Trilye’den güneye giden ve nefis manzaralar sunan bir karayolu sizi İzmir yoluna bağlanıyor.