Doğu Roma Mirası: Kariye Müzesi, İstanbul

Doğu Roma İmparatorluğu Dönemi’nden İstanbul’a kalan en önemli yapılardan biri Kariye Müzesi. Bizans Dönemi’nde önce manastır olarak inşa edilen, Osmanlı Dönemi’nde camiye dönüştürülen yapı günümüzde bir müze olarak kullanılıyor.

İstanbul’un turistik cazibe merkezilerinden biri olan yapı, gerek Doğu Roma mimarisini yansıtan üslubu gerek içinde bulunan muhteşem fresko ve mozaikleriyle oldukça dikkat çekici.

Kariye Müzesi, İstanbul

İstanbul’un Fatih ilçesinde bulunan Kariye Müzesi’nin tarihi 6. yüzyıla uzanıyor. Yapımına 534 yılında başlanan Kariye, daha önceleri mezarlık olarak kullanılan bir bölgenin üzerine inşa edildi. Justinianus Döneminde Aziz Teodius tarafından tasarlanan yapı, daha bitirilemeden 557 yılında meydana gelen bir deprem sonucunda yıkıldı.

Bunun üzerine imparator yıkılan yapının üstüne daha büyük bir manastır inşa ettirdi. İstanbul surları dışında kalması nedeniyle de yapıya Grekçe kent dışı anlamına gelen Khora adı verildi. Hz. İsa’ya adanmış bir manastır olan yapı, bir süre önemli kişilerin gömüldüğü bir yer olarak kullanıldı.

İkonaklast Dönemi’nde tahrip olan yapı değişik zamanlarda onarıldı, manastıra başrahip olarak atanan Mikhael Synkellos sayesinde ise yeniden inşa ettirildi. Harap durumda olan Khora Manastırı’nın üzerine İmparator I. Aleksios Komnenos’un kayınvalidesi Maria Doukaina tarafından yeni bir kilise yaptırıldı.

1. yüzyıldaki Latin işgalinde harap olan yapı, 14. yüzyıl başlarında Theodoros Metokhites tarafından yeniden inşa edildi, yapının içine büyük ve zengin bir kütüphane de eklendi. Metokhites’in mozaik ve freskolara yaptığı dini tasvirlerle ünlenen kilise 1321 yılında tamamlanınca, Metokhites’e sarayın en büyük ünvanı olan Büyük Logothete Unvanı verildi. 1332’de vefat eden Metokhites, kilisenin güney tarafındaki mezar nişine gömüldü.

Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden sonra uzun bir süre kilise olarak kullanılmaya devam eden Kariye, II. Beyazıd devrinde Atik Ali Paşa tarafından camiye çevrildi. Kilisenin içindeki mozaikler ise ahşap kapaklarla kapatıldı.

19. yüzyılda kapatılan Kariye Camii, Amerika Bizans Enstitüsü ve Bizans İncelemeleri İçin Dumbarton Oaks Merkezi tarafından restore edildi. 1945 yılında Bakanlar Kurulu’nun kararıyla müzeye dönüştürülen Kariye, 1956 yılından beri bir müze olarak ziyaret açık.

Tipik bir Bizans yapısı olan Kariye, içindeki fresko ve mozaik süslemeleriyle diğer kiliselerden ayrılıyor. Yapının içinde bulunan mozaik ve freskolarda Dört İncil’de anlatılmayan, kutsal metinlerden yararlanarak yapılan ve Hz. Meryem’in hayatını anlatan tasvirler bulunuyor.

Yapının içinde Hz. Meryem’in doğumu, Cebrail’in Meryem’e bir çocuğu olacağını haber vermesi, ekmeğin çoğaltılması, suyun şaraba dönüştürülmesi, felçlilerin iyileştirilmesi, 12 Melek gibi pek çok tasvir görülebiliyor. Günümüze kadar çok az hasarla gelen bu mozaikler ve freskolarla dolu müzede ayrıca ünlü Cehenneme İniş yani Diriliş (Anastasis) sahnesini de görebilmek mümkün.

Kariye Müzesi giriş ücreti

Kariye Müzesi ziyaret saatleri: Haftanın her günü ziyaret edilebilen Kariye Müzesi, yazın 09.00-19.00 saatleri kışın 09.00-16.30 saatleri arasında gezilebiliyor.

Kariye Müzesi giriş ücreti: Müzekart sahipleri müzeye ücretsiz girebilirken, Müzekart’ı olmayanlar müzeye 30 TL karşılığında bilet alarak girebiliyor.

Kariye Müzesi nerede

İstanbul’un Fatih ilçesinde bulunan Kariye Müzesi, Edirnekapı semtinde Dervişali Mahallesi’nde yer alıyor.

Kariye Müzesine nasıl gidilir

Kariye Müzesi’ne en yakın duraklar Edirnekapı Suriçi ve Edirnekapı durakları olduğu için otobüsle ulaşım oldukça kolay. İstanbul’un çeşitli yerlerinden kalkıp bu duraklardan geçen 41AT, 75M, 500A, 28, 31E, 37E gibi otobüslere binilerek müzeye rahatlıkla ulaşılabiliyor. Bunun yanında müze Edirnekapı tramvay durağı ve Edirnekapı metrobüs durağına 300 metre mesafede bulunuyor.

İstanbul’da en az Ayasofya kadar görkemli Kariye Müzesi, günümüze kadar gelmeyi başaran binlerce yıllık mozaik ve freskleriyle göz kamaştırıyor.