Hacı Bektaş Veli Türbesi, Nevşehir

Eşitlikçi ve insancıl bir düşünceye sahip olan mutasavvıf ve düşünür Hacı Bektaş-ı Veli’nin düşüncelerini yaymak için Nevşehir‘in Hacı Bektaş ilçesinde kurduğu dergah, günümüzde müze olarak ziyaret edilebiliyor. Nevşehir’in Kapadokya ile birlikte en çok ziyaret edilen yerlerinden biri olan Hacı Bektaş Veli Türbesi, ünlü düşünürün hayatını ve yaşam felsefesini merak edenler için günümüze kadar ulaşmayı başaran en önemli kaynak.

Hacı Bektaş Dergahının da içerisinde yer aldığı külliye, 1964 yılından beri Kültür ve Turizm Bakanlığı denetiminde müze olarak ziyarete açık. Müze kompleksi içerisinde Taç Kapı, Sadrazam Halil Paşa’nın eşi Fatma Fikriye Hanım tarafından yaptırılan Üçler Çeşmesi, Aş Evi, Kızılca Halvet olarak anılan Çilehane, Pir Evi olarak anılan Hacı Bektaşi Veli Türbesi görülebiliyor.

Hacı Bektaş Veli Türbesi ve Müzesi, Nevşehir

İslami dönemde İran’ın önde gelen şehirlerinden biri olan Nişabur’da doğan, daha sonra Anadolu’ya gelerek 13. yüzyılda günümüzdeki Nevşehir’in Hacı Bektaş ilçesinde dergah kurarak felsefesini yaymaya başlayan Hacı Bektaş Veli’nin dergahı müze olarak ziyaret edilebiliyor.

Osmanlı Devleti’nin kuruluş sürecinde Anadolu’nun Türkleşmesinde etkisi olan, İnsan, evren ve tanrı sevgisine ve hoşgörüye dayalı öğretileri yalnızca Anadolu’da değil Balkanlar ve Orta Doğu’da da karşılık bulan Hacı Bektaş Veli, Bektaşilik tarikatının temellerini oluşturan bir isim.

1071 Malazgirt Savaşıyla birlikte, Anadolu’nun kapıları Türklere açıldığından beri Selçuklular, yaşayan, çalışan halka dokunmamışlar. Halkın zorla inançlarından ayrı tutulamayacağını bilerek hareket eden Selçuklulardan sonra, iki dinin birbirine bu kadar yaklaştığına bir daha rastlanmamış. 13. yüzyılda Selçukluların Ortodoks Hıristiyan ya da Ermenilerin inançlarına karşı çıkmadığını, hatta camilere yaptıkları yardımı kiliselere de yaptıkları biliniyor.

Selçuklu, Ortodoks papazlar için adeta bir üniversite olan ve Hıristiyanlığı besleyen en önemli bölge kabul edilen Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi’nin etrafındaki Hıristiyan toplulukların arasına Müslümanların yerleşmesini sağlamış. Böylece askeri fethin yanı sıra, inanç fethini de tamamlayabileceklerini düşünmüşler.

Bunu da Horasan’dan gelen ve felsefeleri bugün halen geçerli olan, geniş İslami görüşe sahip âlimlerle yaptırmak istemişler. Bu hoşgörüyü zirveye çıkaran Mevlâna Kapadokya’nın güneybatısını, Hacı Bektaş-ı Veli ise, bölgenin kuzeybatısını merkez edinmiş.

Hacı Bektaş Veli’nin dergahının içerisinde yer aldığı külliye 1964’ten bu yana müze olarak hizmet veriyor. Hacı Bektaş Veli Müzesi kompleksinde Taç Kapı, Sadrazam Halil Paşa’nın eşi Fatma Fikriye Hanım tarafından yaptırılan Üçler Çeşmesi, Aş Evi, Kızılca Halvet olarak anılan Çilehane, Pir Evi olarak anılan Hacı Bektaşi Veli Türbesi’ni görebilirler. Müzede ayrıca Bektaşi dergâhına ait günlük kullanım eşyaları, el yazmaları, hat örnekleri sergileniyor.

Hacı Bektaş Veli Türbesi bölümleri

13. yüzyılda Türk mutasavvıfı Hacı Bektaş Veli tarafından kurulan külliye, eski Türk saraylarında da gözlenen üç avlulu bir yerleşim düzenine sahip. Hacı Bektaş Velî Külliyesi Birinci Avlu (Nadar Avlusu), İkinci Avlu (Dergâh Avlusu) ve Üçüncü Avlu çevresindeki yapılardan oluşuyor. Diğer hizmet birimleri bu avluların çevresine yerleştirilmiş.

Pir Evi’nde karşılanması gereken her fonksiyon için bir birim düşünülmüş, Bektaşiliğe özgü bir terminolojiye uyularak bu birimler ‘mihman evi, at evi, ekmek evi’ şeklinde adlandırılmış. Kendi içinde birer ‘ocak’ şeklinde teşkilatlanmış olan bu birimlerin başında ‘mihman evi babası, at evi babası’ şeklinde anılan bir baba ile bunun maiyetindeki ‘canlar’ (dervişler) faaliyet gösteriyor. Bütün babalar Pir Evi’nde postnişin olan Dede Babaya tâbi bulunuyor.

Güneyde yer alan avlulardan ilki Nadar Avlusu olarak anılıyor. Bu avluya güney yönündeki sivri kemerli bir nişin içindeki basık kemeri ile Osmanlı mimarisinin klasik üslubunu yansıtan Çatal Kapı’dan giriliyor. Uzaktan gelen birçok ziyaretçinin ağırlandığı bu külliyede Nadar Avlusu, yolcuların ihtiyaçlarına cevap veren bölümlerin yanı sıra bazı servis birimleri ile de çevrili.

Yanında bir güvercinlik bulunduğu bilinen Çatal Kapı’nın batısında misafirlerin barındığı mihman evi (misafirhane), doğusunda at evi (ahırlar), avlunun doğu yakasında, fonksiyon açısından ikinci avludaki aş evine bağlı erzak evi (kiler), bununla aş evinin arasında da ekmek evi (fırın) yer alıyor. Duvarları moloz taş veya kerpiç tuğla ile örülmüş, üstleri düz ahşap çatılar ile kapatılmış, basit yapılar olan bu birimler ne yazık ki artık yok.

Bektaşiler tarafından bu tarikatın öğretilerinin ortaya çıktığı ve tüm dünyaya yayıldığı merkez olarak kabul gören Hacı Bektaş Veli Müzesi, uluslararası önem taşıyan bu inanç sistemiyle doğrudan ilgili olması ve bu inanç sisteminin ritüel ve sembollerinin türbe mimarisi ve iç tasarımında kullanılması nedeniyle UNESCO Dünya Miras Listesine aday olarak gösterildi.

Hacı Bektaş Veli Türbesi giriş ücreti ve ziyaret bilgileri

🗺 Adres: Savat Mahallesi Kayseri Cad. No:5, Hacıbektaş, Nevşehir
🕘 Hacı Bektaş Veli Türbesi ziyaret saatleri: Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi, yaz dönemi (1 Nisan – 1 Ekim) 08.00-19.00, kış dönemi (1 Ekim – 1 Nisan) 08.00-17.00 saatleri arasında ziyarete açık.
🔐 Hacı Bektaş Veli Türbesi giriş ücreti: Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi ücretsiz ziyaret edilebiliyor.

Nevşehir Atatürk Evi

Nevşehir Atatürk Evi, Nevşehir’in Hacıbektaş ilçesinin merkezinde yer alıyor. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün, Sivas Kongresi sonrasında Ankara’ya dönerken 22-23 Aralık 1919’da Hacıbektaş’a geldiğinde konakladığı ev müzeye dönüştürülmüş. Restore edildikten sonra, müze olarak halkın ziyaretine açılan Atatürk Evi, 19. yüzyıl yapısı.

Etnografik eserlerin sergilendiği müze, pazartesi günleri haricinde her gün ücretsiz olarak hizmet veriyor. Ahşap ve kerpiç bir yapı olan Atatürk Evi’nde, Mustafa Kemal’in kaldığı oda, salon ve kütüphane bölümleri ile Atatürk’e ait eşyaların sergilendiği bölümleri görebilirsiniz.

🗺 Adres: Zir Mah. Atatürk Bulv. Belediye Binası yanı Hacıbektaş, Nevşehir
🕘 Nevşehir Atatürk Evi ziyaret saatleri: Nevşehir Atatürk Evi, yılın her dönemi 08.00-18.00 saatleri arasında ziyarete açık. Müze, pazartesi günleri hariç haftanın 6 günü ziyaret edilebiliyor.
🔐 Nevşehir Atatürk Evi giriş ücreti: Nevşehir Atatürk Evi ücretsiz ziyaret edilebiliyor.

İnsan, evren ve tanrı sevgisine ve hoşgörüye dayalı öğretileri ile Anadolu ve yakın coğrafyasında yüz binlerce insanı etkileyen Hacı Bektaş Veli’nin yaşam felsefesi ve hayatına yakından tanık olabileceğiniz Hacı Bektaş Veli Türbesi, Nevşehir’in en önemli gezilecek yerleri arasında.