İstanbul Siluetinin Değişmez Parçası Galata Kulesi, İstanbul

İstanbul’un simgeleri arasında yer alan Galata Kulesi, instagram fotoğraflarının da etkisiyle, son zamanlarda oldukça popüler bir yer haline geldi. Tarih boyunca hapishane ve gözlem kulesi olmuş, askeri amaçla da kullanılmış olan kule bugün fotoğraf severlerin uğrak noktası.

Paris’teki Eyfel Kulesi kadar ünlü değil fakat ondan daha eski. Tıpkı Kız Kulesi gibi, 6. yüzyıldan bu yana zamanın en büyük devletlerine ve İstanbul’un tarihine tanıklık etmiş. Bugün ister Üsküdar’dan fotoğraf çekin ister Boğaz’dan, İstanbul siluetinin değişmez parçası olan Galata Kulesi ilk göze çarpan yapı. Benim içinse en değerli ve ilgi çekici eserlerden birisi İstanbul’da.

Galata Kulesi, İstanbul

Bizans İmparatoru Anastasius Dilorus tarafından, 528’de bir fener kulesi olarak ahşaptan yapılan ve “Büyük Burç” olarak adlandırılan Galata Kulesi, 1348’de Cenovalılar tarafından “İsa Kulesi” adıyla yığma taştan yeniden yapılmış. Fatih Sultan Mehmet 1453’te İstanbul’u fethettiğinde, Cenevizlilerin bölgesinde yer alan kule Osmanlı İmparatorluğuna geçmiş.

II. Bayezid zamanında depremden zarar gören kule tekrar onarılarak, müneccim Takıyıddin tarafından rasathane olarak kullanılmış. Kasımpaşa tersanelerinde çalıştırılan savaş esirlerinin “Forsa” adı verilen hapishanesi olduğu 1579’a kadar da rasathane olarak kullanılmış.

1714’te itfaiye teşkilatının kurulmasıyla, İstanbul’da çıkan yangınların gözlemlendiği yer olan Galata Kulesi ironik şekilde tarih boyunca birçok yangın tehlikesi atlatmış. 1794’te yıllarca tüm şehri uyardığı yangınlardan birinin kurbanı olmuş.

Kurşun ve ahşaptan oluşan çatısı, odaları ve merdivenleri tamamen yanmış. Yangın sonrası Sultan II. Selim tarafından onarılan kulenin üzerine külah biçiminde bir çatı kondurulmuş, etrafına da cumbalar eklenmiş.

1831’de geçirdiği ikinci yangınla bir kez daha ağır hasar gören Galata Kulesi’ne, yeni bir kurşun külah daha giydirilmiş. Tarih boyunca başına gelen her şey onu yeniden şekillendirmiş, değiştirmiş.

Zaman kuleye acımasız davranmış olmalı ki 1875’de bu defa da yakalandığı fırtına kulenin çatısını uçuruvermiş. Bu defaki onarımda, çatı yerine sekizgen bir yangın gözetleme katı ve teras yapılmış. 1964’e kadar yangın gözetleme ve deniz kuvvetlerince haberleşme merkezi olarak kullanılmış.

Galata Kulesi’nin popüler tarihinde yerini alan bir de efsanesi bulunuyor. IV. Murat döneminde yaptığı kanatları kullanarak kuleden havalanan ve buradan Üsküdar’a inmeyi başaran Hezarfen Ahmed Çelebi’nin hikâyesi. Söylentiye göre Galata Kulesi’nden havalanan Hezarfen Ahmet Çelebi, İstanbul Boğazı’nın karşı kıyısında yer alan Üsküdar’a kadar 6 km uçmayı başarabilmiş.

Önceleri bu çalışmalardan memnun kalan Sultan IV. Murad, daha sonra şeyhülislamın da etkisiyle Hezarfen’i Cezayir’e sürgün etmiş. Hikâye 1996’da çekilen “İstanbul Kanatlarımın Altında” filminde de anlatılmıştı.

Ressam ve şair Bedri Rahmi Eyüboğlu “İstanbul Destanı” adlı şiirinde Galata Kulesi’nin Kız Kulesi’ne olan aşkını şu dizelerle anlatmış;

“İstanbul deyince aklıma kuleler gelir
Ne zaman birinin resmini yapsam öteki kıskanır
Ama şu Kızkulesi’nin aklı olsa
Galata Kulesi’ne varır
Bir sürü çocukları olur”

Kulenin avlusu ve kıyıya inen sur duvarları yıkılarak, çevresindeki hendeklerin de doldurulmasıyla son halini kazan Galata Kulesi, bugün dünyanın ziyaretçi kabul eden en eski kulesi. Galata Kulesi giriş ücreti 6,5 TL.

Son zamanlarda kulenin altında bulunan meydan restore edildi insanların tekrar rağbet ettiği bir yer haline geldi. Galata Kulesi’nin tarihi çanını görmek isteyenler Arkeoloji Müzesi’ne uğrayabilir.

İstanbul’un en görkemli tarihi miraslarından Galata Kulesi, yangınlar ve depremlerle zarar görüp, zamanın yıpratıcı etkisine maruz kalsa da, her defasında usta eller onu onarıp İstanbul siluetine yüzyıllar boyunca damgasını vurmayı başarmış güzel bir eser olarak günümüze kalmış. Bereketzade, Beyoğlu’da yer alan Galata Kulesi, tüm hikayesi ve güzelliğiyle tarihe tanıklık etmeye devam ediyor.