Aziz Vukolos Kilisesi ve İzmir Basın Müzesi

Aziz Vukolos Kilisesi, İzmir‘in bir zamanlar ticaret, sanayi ve konut bölgesi olan ve aynı zamanda Müslüman, Yahudi ve Hıristiyan mahallelerinin kesiştiği yer Basmane semtinde bulunuyor. Smyrna’nın ilk piskoposlarından St. Boukolos’un (Aziz Vukolos, Aziz Ayavukla) adına yapılmış Aziz Vukolos Kilisesi, Rum kesiminin nüfusunun yoğun olduğu dönemin bir eseri.

Kutsal kitap İncil’de adı geçen kiliselerden biri olan Ayavukla Kilisesi, Rum Kilisesi olarak inşa edildi. 1863’te Padişah Sultan Abdülaziz’in Katolik Kilisesi’nin inşaatında kullanılmak üzere büyük miktarda altın verdiği biliniyor. Yapımına 1862’de başlanıp 1874’de hizmete girdi.

Ayavukla Kilisesi

İzmir, çok kültürlülüğün gülümseyen yüzü. Pek çok Akdeniz liman şehri gibi İzmir de etnik grupların karışımından oluşan bir kent. 17-19. yüzyıllarda çok zengin bir kültürel mozaiğe ev sahipliği yapmış. Geçmişten gelen Levanten, Musevi ve Hıristiyan kimlikleriyle çok dinli ve çok kültürlü hoşgörünün izlerine rastlıyorsunuz.

Birinci Dünya Savaşı arifesinden itibaren artan ayrışma ve 1924’teki mübadelesiyle birlikte çeşitlilik bozuldu ve sonrası yaşanan göçlerle birlikte kiliseler cemaatini kaybetti.

Misyonunu 1922’ye kadar sürdüren Ayavukla Kilisesi de cemaatinin İzmir’den ayrılması üzerine yıllarca terk edildi. 1922 Büyük İzmir Yangınından etkilenmeyen tek Rum kilisesiyi, ancak sonrasında yağmalandı ve sonraları çıkan bir yangında harabeye döndü ve unutuldu.

Atatürk’ün isteği üzerine 1924’te Asar-ı Atika Müzesine dönüştürüldü, yani zamanın arkeoloji müzesine. İzmir Fuardaki ikinci arkeoloji müzesi 1951’de kurulunca Arkeoloji Müzesi önce Kültürpark’a ve daha sonra Bahri Baba Parkının yamacında inşa edilen yeni binasına taşındı.

Bir dönem devlet opera balesinin deposu olarak da kullanılan tarihi kilise uzun süre kullanılmadığı için bakımsızlıktan çürümeye yüz tuttu. 2003’te İzmir Büyükşehir Belediyesine tahsis edilen kilise, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mimarlık Fakültesi Mimari Restorasyon Bölümü tarafından hazırlanan projeyle 2008’de restorasyon çalışmaları başladı.

2011’de Uluslararası İzmir Festivali’ndeki bir konserle mekânı yeni işleviyle yani ‘kültür merkezi’ olarak hizmete açıldı. Aziz Vukolos Kilisesi, İzmir’in en gözde sanat mekânlarından biri haline getirilerek kente yeniden kazandırmış oldu. Çok amaçlı kültür salonu olarak kullanılan kilise, günümüzde hem Protestan hem de Katolik Amerikan cemaatler tarafından da kullanılıyor.

İzmir Basın Müzesi

İstanbul ve Bursa’dan sonra ülkemizin 3. basın müzesi olarak hizmet veren İzmir Basın Müzesi, kilisenin karşısındaki binada yer alıyor. İzmir’de gezilmesi gereken yerlerin başında gelen Basmane semtindeki müze, basın tarihi açısından önem taşıyan olay ve isimlere ilişkin anıların sergileniyor.

İzmir Gazeteciler Cemiyeti’ne ait İzmir Basın Müzesi’nde, ilk çıkan gazetelerin nüshaları, geçmişte kullanılan fotoğraf makineleri, daktilo, teleks ve baskı makineleri sergileniyor.

Pazartesi günleri hariç her gün açık olan İzmir Basın Müzesi’nde Öldürülen Gazeteciler Odası, İsmail Sivri Odası, Hasan Tahsin Odası, Attila İlhan Odası, TV stüdyosu, matbaa, karanlık oda ve pikaj odası gibi bölümler bulunuyor.

Ege Üniversitesi iş birliğiyle kente kazandırılan İzmir Basın Müzesi’nde “Öldürülen Gazeteciler Odası” bölümünde Uğur Mumcu’nun bilgisayarı, Metin Göktepe’nin öldürüldüğü an üzerinde bulunan kazağı, Abdi İpekçi’nin dolma kalemi ve daktilosu, Çetin Emeç’in basın kartı, daktilosu, kravatı mendili ve dolma kalemi sergileniyor.

Ayavukla Kilisesi ve Basın Müzesi’ni gezdiyseniz, Kemeraltı yönünde 5 dakikada yürüyerek gidebileceğiniz Konak Belediyesi Radyo ve Demokrasi Müzesi’ne de uğrayın dilerseniz. En eski radyolardan günümüze yüzlerce radyonun sergilendiği müze tam bir nostalji yaşatıyor. Havra Sokağı, Agora, Tarihi Oteller Sokağı, Kadifekale civarda görebileceğiniz diğer yerler.