Ali Gapu Sarayı, İsfahan

Ali Gapu Sarayı, İran’ın tarihi şehri İsfahan’ın büyük saraylarından birisi. Nakş-ı Cihan Meydanı olarak da adlandırılan İmam Meydanı’nda, batı tarafında yer alıyor. Şeyh Lütfullah Camisi’nin tam karşısında bulunuyor. 7 katlı, 48 metre yüksekliğindeki yapıya, zor bir sarmal merdivenle erişiliyor. Ali Gapu Sarayı‘nın, 6. katında ise, en iyi akustik ortamı yaratacak şekilde tasarlanmış müzik odası bulunuyor.

Safevi Hükümdarı Şah Abbas tarafından 17. Yüzyılda yaptırılmış. Büyük hükümdar soylu ziyaretçileri ve yabancı büyükelçileri eğlendirmek için burayı kullanıyordu. Yine Şah Abbas tarafından ilk kez burada Nevruz’u kutlamış. Ali Gapı, Şah Abbas’ın nakkaşı olan Rıza Abbasi ve öğrencilerinin süslemelerini taşıyor. Süslemelerinde, çiçekler, kuşlar ve hayvan figürleri göze çarpıyor.

Ali Gapu Sarayı, İsfahan

Son derece süslü kapı ve sarayın pencereleri kargaşa zamanlarında talan edilmiş. Sadece 3 katın bir penceresi kurtulabilmiş. Son Safevi Hükümdarı Şah Sultan Hüseyin tarafından restore edilen saray, Afgan işgali sırasında tekrar harap hale gelmiş.

Kaçar Nasir al-Din Şah’ın saltanatı (1848-1896) döneminde, Safevi kornişler ve kapı, üzerinde çiçek fayans yazıtlı çiniler ile değiştirilmiş.

Bugün Nakş-ı Cihan Meydanında, ziyaret açık olan Ali Gapu Sarayı’nın bazı bölümleri hala harap durumda ve ziyarete kapalı. Meydanı yukarıdan izlemek ve fotoğraflamak için de iyi bir yer.

Yüzyıllar içinden süzülen geleneklerden ve kültürel öğelerden etkilenip zaman içinde dönüşen İran mimari anlayışı, sıradan sayılabilecek evlere bile bir asalet, en mütevazı kervansaraylara bile bir çekicilik getirmiş. Mütevazı evlerden çayhanelere, yeşil köşk bahçelerinden geçmişte de günümüzde de en göz kamaştırıcı eserlere kadar her yerde karşımıza çıkıyor.

İsfahan, tarih boyunca, coğrafi konumu ve doğal kaynakları dolayısıyla, İran’ın, önemli yerleşim merkezlerinden biri olmuştur. İran’da kurulan birçok medeniyet ve devletin ya başkenti, ya da önemli şehirlerinden biri olmayı sürdürmüştür.