Uşak Kent Tarihi Müzesi: “Cumhuriyet’i Biz Böyle Kazandık”

Uşak Kent Tarihi Müzesi, şehrin kültürel miras binalarından birinde yer alıyor. Ülkemizde sokakların aydınlatılması amacıyla elektriğin ilk kullanıldığı şehir olan Uşak’ta, kullanılan elektrik müzenin yer aldığı binada üretilmiş. Burası eski TEK Binası (Türk Elektrik Kurumu).

Türkiye’nin ilk elektrik santralinin bulunduğu bu tarihi alan yaklaşık 4 yıl önce müze haline getirilerek ziyaretçilere açılmış. Uşak’ı dünden bugüne anlatan müze, modern sunum ve anlatım teknikleri kullanılarak geçmişe dair yöre insanın hayatını ve kültürünü gözler önüne sermiş.

Asma katın da olduğu ana bina yanında 11 adet odanın yer aldığı Uşak Kent Tarihi Müzesi, toplamda 1625 metre kare alanda hizmet veriyor. Bunun 992 metre karesi kapalı alandan oluşuyor. Müzeyi oldukça beğendim, Uşak gezilecek yerler listenizde olsun.

Uşak Kent Tarihi Müzesi

Ana binaya girişin sol tarafından itibaren Uşak’a elektriğini gelişinin öyküsü anlatılmış. Türkiye’de ilk kez jeneratörle elektrik üretilip kullanıldığı yer olarak bilinen Uşak’ta Kent Tarihi Müzesi’nde sergilenen o santrali de görebiliyorsunuz.

Cumhuriyetin ilk yıllarından kullanılan aydınlatma araçları, gaz lambaları, 1940 yılına ait jeneratör, 1954-1964 yıllarına tarihlenen elektrik kesicileri orijinal halleriyle sergileniyor.

Aynı alanda 1949 model plakalı sevimli bir bisiklet de var. 1922’de Uşak Tren İstasyonunda ait bir fotoğraftaki sokak lambası örnek alınarak üretilmiş 6 adet sokak lambası da sergileniyor.

Girişin hemen sağında ise dünyaca ünlü heykeltıraş Pietro Canonica tarafından 1929’da yapılmış ve 1970’e kadar Uşak Cumhuriyet Meydanı’nda yer almış bronz Atatürk büstü de yer alıyor. İtalyan heykeltıraş, Taksim Cumhuriyet Anıtı’ndaki bronz heykel de Pietro Canonica’nın eseri.

Atatürk Büstü,1929 yılında Uşak kent meydanı olarak işlev gören Cumhuriyet Meydanına dikilerek 1956’da yapılan Valilik binası önüne “Atatürk Heykeli” yapılmasına kadar orada kalmış

Bir süre Gazi İlkokulu’nun bahçesinde atıl olarak bulunan Atatürk büstü temizlenmek üzere müzeye getirilince Pietro Canonica imzası ile karşılaşılıyor. Türkiye’nin ilk kadın heykeltıraşlarından olan Sabiha Ziya Bengütaş’ın, İtalya da Pietro Canonica’nın atölyesinde çalışma imkânı bulduğu bilgisini de biraz araştırınca öğrendim.

Atatürk büstünün arka tarafında yer alan eğitim sınıfı canlandırmasında 2 adet silikondan yapılmış öğrenci heykeli, eski fotoğraflar ve eğitime dair materyaller sergileniyor. Hemen karşısında ise Uşak’ın MÖ 4000’lere tarihlenen Kalkolitik çağdan günümüze kadar geçen zaman dilimi içerisinden önemli olaylar anlatılıyor.

Millî Mücadele döneminden kullanılan araç-gereçler, silahların yanında çok bilinen özel bir fotoğrafın orijinali sergileniyor. 1933’te Uşak’ta çekilen “Cumhuriyet’i Biz Böyle Kazandık”’ pankartının yer aldığı fotoğrafı mutlaka görün.

Bildiğiniz gibi Uşak halılarıyla da meşhur. Bu gezimde ilk defa el dokuması bir halı da satın aldım. 15-18. yüzyıllar arasında Avrupalı ünlü ressamların yaptığı, Uşak halılarının yer aldığı meşhur tabloların reprodüksiyonları müze sergileri arasında. Halı dokumada kullanılan tezgahlar, araç gereçlerin yer aldığı Uşak halısının anlatıldığı bölüm çok iyi hazırlanmış.

Türkiye’nin ilk şeker fabrikası 1926’da Uşak’ta açılmış. Asma katın altında yer alan bölümde, ülkemizde üretilen ilk şeker, fabrika sahibi Nuri Şeker’in kalpağı ve kasketi, şeker fabrikasına dair eski fotoğraflar ve Uşak’ın ilk sinema makinesi sergilenmiş. Hemen yanda dokumacılık, kökboyacılık ve dericilik ile ilgili malzemeler var.

17 Aralık 1926’da ilk üretimini yapan fabrikanın toz şeker ürünü, Eskişehir Kız Meslek Lisesinde özel olarak dokunan ipek kumaştan yapılan, o zamanın tarihi ve muhteviyatının Arapça olarak yazıldığı keselerle fabrikanın kurucusu Nuri Şeker tarafından Atatürk’e ve devlet adamlarına sunulmak üzere hazırlanmış.

Ana binadaki asma kat ise Uşak etnografyasına ayrılmış. Yöresel kıyafetler, düğün canlandırması burada silikon maketlerle canlandırılmış.

Avlunun girişinde “Cumhuriyeti Biz Böyle Kazandık” fotoğrafının 6 metrelik kabartma rölyefi yer alıyor. Uşak’ı gezmeye Uşak Kent Tarihi Müzesi’nden başlayın.

Uşak Kent Tarihi Müzesi gezilecek yerler arasında, Uşak Belediye başkanlarının anlatıldığı Belediye Odası, şehirde çıkmış gazete ve dergilerin görsellerinin sergilendiği Basın Odası da var.

Ayrıca gerçek boyutta at heykelleri ve üzerindeki ciritçinin olduğu Cirit Odası, Uşak sporcularından bahsedilen Spor Odası, eski yemek malzemelerin sergilendiği Mutfak Kültürü Odası yer alıyor. Müzenin sade bir kafeteryası ve hediyelik eşya birimi de bulunuyor.

Adres : İslice Mahallesi Fabrikalar Cad. No:13 (Eski TEK Binası) Telefon : 0 (276) 2243247

Uşak Kent Tarihi Müzesi 1 Eylül 2013’te açılmış. Müzeye giriş ücretsiz. Pazartesi günleri ziyarete kapalı. Haftanın diğer günleri 08.30-17.00 arasında ziyarete açık.

Uşak Atatürk ve Etnografya Müzesi, Uşak Arkeoloji Müzesi, Halı-Kilim Müzesi, Tarihi Uşak Evleri, Uşak Bedesteni şehir merkezinden görmeniz gereken yerlerden. Ulubey Kanyonu, Clandras Köprüsü, Taşyaran Vadisi ve Blaundos Antik Kenti de 1 günlük geziyle rahatlıkla gezilebilir.