Dantel Gibi İşlenmiş Kayalıklar: Taşyaran Vadisi

Uşak’ta İzmir karayolu üzerinde, Yenişehir mevkiindeki Taşyaran Vadisi, ülkemizde bir eşi bulunmayan ve görenleri şaşırtan bir doğa mucizesi. İmren Deresinin, nadir görülen sert kayaçları bin yıllardır aşındırılmasıyla oluşmuş bir güzellik. Büyük bir fay kırığı sonrasında suyun ve rüzgârın kayalarda bir nakış gibi oluşturduğu, Taşyaran Vadisi, Anadolu’nun en ilginç doğal güzelliklerinden biri.

Uşak, birçok doğal ve arkeolojik değeri bünyesinde barındırıyor, ancak pek de bildiğimiz söylenemez. Yıllarca şehri merkezinden çokça geçmiştim ama bir gün de bu şehrin nesi var görülecek diye hiç merak etmemiştim. 2018 sonbaharında Uşak’ı gezme fırsatı buldum ve gördükleri beni fazlasıyla heyecanlandırdı. Akarsuyun binlerce yılda dantel gibi şekillendirdiği eşsiz Taşyaran Vadisi beni en çok etkileyen yer oldu.

Taşyaran Vadisi

Batı Anadolu’nun iç kesimlerindeki dağların suyuyla beslenen Gediz Nehri, Ege Denizine dökülen ikinci büyük nehir. İçinden aktığı coğrafyaya hayat kazandıran nehir, Taşyaran Vadisi’nin dahil olduğu Gediz Havzasının bu kesiminde ilginç oluşumlara imza atmış. Su, bu vadide kayaları yararak, jeolojik açıdan çok ilginç ve özel bir kanyon oluşturmuş.

Hamam Çayı olarak da bilinen İmren Deresinin, Gediz Nehri’ne karışmadan önce Menderes masifinin doğu kanadında oluşturduğu 150 metre derinliğinde 100 metre uzunluğundaki boğazda yer alan, beyazdan turuncuya ve kızıla çalan kayalıklar inanılmaz güzel. Akarsuyun binlerce yılda aşındırarak şekillendirdiği girintili çıkıntılı, dantelimsi oluşumlar heykeltıraşlara ve ressamlara ilham verecek güzellikte.

Akarsu böylesi sert kayaçları şekillendirmesi zor olduğundan, suyun yanında akarsuyun taşıdığı çakıl gibi malzemelerin kayalıkları aşındırdığı düşünülüyor. Bu alandaki küçük göletlerin birçoğunun içi suyun getirdiği çakıllarla dolu. Deprem faylarıyla açılmış vadinin çatlak sistemlerine giren su, güçlü akıntılar ve taşıdığı çakıl taşlarıyla adeta bir değirmen gibi öğütmüş ve binlerce yılda böyle olağanüstü şekiller yaratmış.

Taşyaran’ı gezdiğinizde göreceğiniz kayalıklara jeoloji biliminde Gnays deniyor. Magmatik veya tortul kayaçların başkalaşıma uğramasından dolayı meydana gelen metamorfik kayaçlar bunlar. Kilometrelerce derinlikte granit olarak oluşan bu kayaçlar zaman içinde meydana gelen büyük tektonik hareketler ve aşınmalarla yüzeye kadar çıkmayı başarmış. Metamorfizma geçirerek gnaysa dönüşmüşler.

Taşyaran Vadisinin en dar yerindeki gnaystaki pembe ortoklaz minerali, kayalıklarının manzarasını daha da ilginç kılıyor. Yosun tuttuğu dönemlerde kayalıklar rengarenk bir ressam paleti gibi sanki.

Kış döneminde ben görmedim ama; okuduğum kadarıyla vadi güneş almadığından akarsu çok daha çabuk buz tutuyormuş. Ege bölgesinde bir akarsuyun buz tuttuğunu görmek neredeyse imkânsız ama Taşyaran’da bunun keyfini çıkarabiliyorsunuz. Yer yer 30-40 santimetreyi bulan saydam buz kütlesinin altında yüzen balıkları rahatlıkla izleyebiliyormuşsunuz.

Taşyaran Vadisi Tabiat Parkı

Uşak’ın doğal güzelliği Taşyaran Vadisi kısa süre önce tabiat parkına dönüştürüldü. Yaz döneminin sonunda gittiğimden su çok azdı. İlkbaharda hem doğanın canlanması hem de daha güçlü akan suyla birlikte vadi daha güzeldir eminim. Yine de her mevsim gidilebilir.

Taşyaran Vadisi tabiat Parkı’nda piknik alanları, seyir terası, gözlem kulesi, tuvaletler, kamelyalar, büfe ve çay kahve içebileceğiniz yer var. Gezmek için 1 saatinizi ayırmanız yeterli. Dilerseniz tüm gün piknikle ve yürüyüşlerle vakit geçirebileceğiniz bir yer. Tesisler yeni olduğunda pek de bir şey beklemeyin. Piknik alanlarını kullanacaksanız sabah erkenden gitmekte fayda var, haftasonu dolu oluyor.

Girişten sonra Taşyaran Vadisi’ne inmek için doğal yapıya uygun taş merdivenlerden aşağı iniyorsunuz. Merdivenler gözünüzü korkutmasın, dileyen belli aralıklarla koyulmuş banklarda dinlenebilir. Vadide gezilecek yerler demir parmaklılarla sınırlandırılmış. Parmaklıkların ötesinde geçmek tehlikeli olabilir. Yağışlı sezonda kayalıklar kaygan olabilir.

Vadi, yaklaşık 2 bin 500 metre uzunluğunda bir yürüyüş güzergahına sahip. Ben yürümediğim için henüz bir bilgiye sahip değilim. Yürüyecekseniz yanınıza güneş kreminizi, şapkanızı ve su almayı unutmayın.

Taşyaran Vadisi’nde henüz kamp yerleri hazırlanmamış, ama zaman içerisinde kamp yerleri hazırlanacağı bilgisini aldım.

Taşyaran Vadisi nerede, nasıl gidilir

Yenişehir köyü yakınlarındaki Taşyaran Vadisi, Uşak-İzmir yolu üzerinde Kula yakınlarında yer alıyor. Uşak-Taşyaran Vadisi arası 45 km. Taşyaran Vadisi tabelasını takip edip 1,5 km kadar düzgün bir yoldan kanyona kadar gidiliyor. Taşyaran Vadisi’ne toplu taşıma benim gezdiğim dönemde yoktu.

Anayola yakın olduğundan, geçerken vakti olmayanlar hızlıca yarım saatte görebilir. Ama gördükten sonra ayrılması zor, çok sayıda fotoğraf çektiğim bir yer oldu.

Yeni yoldan kanyona giderken sağda aşağıda, Gediz Nehri’nin üzerindeki tarihi Çatalköprü’yü de görmeyi unutmayın. Üç gözlü kemer kesme taşlardan yapılmış. 53 metre uzunluğundaki köprünün ne zaman yapıldığına dair bir bilgi yok.

Taşyaran Vadisi, kalkıp İzmir’den veya diğer şehirlerden görmeye gidecek kadar güzel ve değerli. Gitmişken Uşak’ta gezilecek yerleri de görün, 1 gece konaklarsanız Cumartesi ve Pazar günü bir çok şahane yeri görürsünüz.

Uşak Atatürk ve Etnografya Müzesi, Uşak Arkeoloji Müzesi, Uşak Kent Müzesi, Halı-Kilim Müzesi, Tarihi Uşak Evleri, Uşak Bedesteni şehir merkezinden görmeniz gereken yerlerden. Ulubey Kanyonu, Clandras Köprüsü, Taşyaran Vadisi ve Blaundos Antik Kenti de 1 günlük geziyle rahatlıkla gezilebilir.