Tripolis Antik Kenti, Büyük Menderes Nehri kıyısındaki bir yamaç üzerine kurulu. Laodikeia’ya 30 km, Hierapolis’e ise 20 km uzaklıktaki antik kent Denizli‘nin Buldan ilçesi sınırlarında kalıyor. Suriye krallarınca Anadolunun batısında kurulmuş on bir koloniden biri olan Tripolis, Blaundos, Hierapolis ve Themisonion ile birlikte adını Suriye kraliyet ailesi üyelerinden almayan önemli dört koloniden biri.
Lidya uygarlığı ile Frigler ve Karyalılar arasında bir sınır olması, Menderes nehrinin yanında kurulması nedeniyle sahip olduğu verimli ovalar şehrin stratejik önemini artırıyordu. Philadelphia-Hierapolis yolu üzerindeki bu önemli antik kentin ne yazık ki tarihine ilişkin antik kaynaklarda çok fazla bilgi yok.
Tripolis Antik Kenti, Denizli
Tripolis Antik Kenti, Denizli’nin Buldan ilçesi Yenicekent Mahallesi sınırlarında yer alıyor. Lydia bölgesi içinde Karia ve Phrygia bölgelerinde ulaşımı sağlayan avantajlı coğrafi konumu ile kendisini çevreleyen tarihi bölgeler arasında önemli bir sınır kenti olarak yer almış.
Helenistik dönemde Apollonia ismiyle kurulan şehir, kısa bir dönem de Antoniopolis olarak anılmış. MÖ 1. yüzyılda bölgenin üç güçlü medeniyetinin kesişme noktasında yer alması nedeniyle Triopolis ismini alan şehir, MS 7. yüzyıla kadar varlığını sürdürmüş.
Plinius ve Ptolemaios gibi antik çağın önemli yazarlarının metinlerinde kendinden söz edilen kent, 17. yüzyıldan itibaren de Avrupalı seyyahlar tarafından ziyaret edilmiş.
Roma İmparatorluğuna senatör göndermeyi başaran az sayıdaki kentten biri olarak siyasi açıdan da güçlenen Tripolis, Roma’nın en önemli kentlerinden birine dönüşmüş. Günümüzde antik kentte Romalılardan kalmış az sayıda tarihi kalıntı bulunuyor. Tripolis Tiyatrosu, hamam, şehir binası, kale ve sur kalıntıları şehirde görebileceğiniz yapılar arasında.
Tarihi geçmişi Helenistik Döneme dayandırılan kentin çevresinde yapılan yüzey araştırmalarında bu bölgede yerleşimin günümüzden 5 bin yıl önceye uzandığını ortaya koymuş. Tripolis Antik Kentinin de içerisinde bulunduğu Çüruksu Vadisi, MÖ 190 yılında Seleukoslar ile Bergama Krallığı arasında yapılan Magnesia Savaşına kadar bağımsız kentlerden oluşuyordu.
Bu savaşı Roma İmparatorluğunun desteği ile kazanan Bergama Krallığı, MÖ 188 yılında imzalanan Apamenia barışıyla bölge yönetimini ele geçirdi. Bergama Kralı III. Attalos’un MÖ 133’de ölümü ve vasiyeti üzerine bölge Roma İmparatorluğu himayesine geçti. Tripolis’in en ihtişamlı dönemi de Roma egemenliğindeki bu yıllar olmuş.
MS 2. yüzyıldan itibaren yeni bir yapılanmaya gidilen kentte şehir kapıları, hamamlar, stadyum, tiyatro, meclis binası ve caddeler gibi birçok yapı inşa edilmiş. MS 3. yüzyılda Roma’da senatörlük yapan Tripolisli Hermolaos şehrin Roma’dan daha fazla kaynak almasını sağlamış.
Bölgedeki depremler ve Arap akınlarıyla gerileme yaşayan kent MS 6. yüzyılın başındaki Sasani akınlarıyla birlikte 5 km kuzeydeki daha korunaklı dağ yamaçlarına taşınmış. 13. yüzyıla dek herhangi bir yerleşim izine rastlanmayan Tripolis, 13. yüzyıla kadar Türkler ve Bizanslılar arasında birkaç kez el değiştirmiş.
1243’de Nicaea (İznik) Kralı Ionnas Ducas Vatatzes ile Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in imzaladığı anlaşmayla bölgede İnançoğulları ve Germiyanoğulları ile birlikte Türk hakimiyeti başlamış. 1429’da ise bölge Osmanlı egemenliğine girmiş.
Tripolis’in önemli yapıları arasında; 8 bin kişi kapasiteli tiyatrosu, Roma geleneğinde inşa edilen hamamı, şehir binası ile tiyatro arasındaki Apsisli Yapı, kenti çevreleyen surları, su yolları ve Nekropol bulunuyor.
1. Agora
Agora, Tripolis’te Roma Döneminde kuzey-güney yönlü, dikdörtgen planlı olarak inşa edilen kentin ticari merkezi. Günlük alışveriş ve takas faaliyetlerinin gerçekleştirildiği agora, MS 4. yüzyılın sonu ile 5. yüzyılın başında yapılan düzenlemelerle genişletilmiş.
Agora’nın güneyinde Sütunlu Cadde, doğu bitişiğinde Hierapolis Caddesi, batısında ise Bouleuterion bulunuyor.
2. Kutsal Alan
Kutsal Alan (Devlet Agorası), sütunlu galeriyle birlikte yaklaşık 2 bin yıl boyunca farklı kültürlere ev sahipliği yapan bir mekan. Erken Roma döneminde inşa edilen yapı, 494 depreminin ardından yenilenmiş.
Etrafı kamu kurumlarıyla çevrili olan ve günlük resmi işlemlerin sürdürüldüğü alan Tripolis’in sosyal ve siyasi yapısını anlamak için muhteşem bir durak.
3. Sütunlu Cadde
Sütunlu Cadde, Tripolis’in Hierapolis Caddesi ile birlikte iki ana caddesinden biri. Erken Roma döneminde inşa edilen caddede apılan kazılarda caddenin 27 metrelik bölümü ortaya çıkarılmış. Traverten kesme bloklardan inşa edilen caddenin zemini özellikle güneşli günlerde parıldıyor.
4. Hierapolis Caddesi
Hierapolis Caddesi, Sütunlu Cadde ile birlikte Tripolis’te Erken Roma Döneminde inşa edilen caddelerden biri. Kentin en hareketli caddesi olan Hierapolis’in Sütunlu Cadde ile kesiştiği noktada Roma döneminde inşa edilen 4 ayakla kent girişine anıtsal bir kapı kazandırılmış.
5. Meclis Binası
Meclis Binası (Bouleuterion), kent merkezine yakın bir noktada, kesme traverten blok taşlardan inşa edilen bir yapı. Kentin yönetiminde görev alan temsilcilerin kentin geleceği hakkında tartıştığı ve kararlar aldığı yapı, Tripolis’in yönetim merkezi olarak kabul ediliyor. Binanın dış duvarlarının bir kısmı günümüze ulaşmayı başarmış.
6. Bizans Kilisesi
Bizans Kilisesi, Sütunlu Cadde ve Erken Bizans Sur Duvarının kuzeyinde yer alıyor. Hierapolis Caddesi üzerinde inşa edilen kilise MS 5. yüzyıldan 10. yüzyıla kadar kullanılmış. Kilise kalıntıları günümüzde de görülebiliyor.
7. Anıtsal Çeşme
Anıtsal Çeşme (Nymphaeum), Roma İmparatorluğu döneminde, Hierapolis Caddesinin batı bitişiğine inşa edilen kentin sembol yapılarından biri. MS 2. yüzyılda üç katlı olarak inşa edilen çeşmenin cephe süslemesi Korinth, Kompozit ve İon sütun başlıklı düzenin bir arada kullanıldığı plandan oluşuyor. Çeşmenin ön cephesinde ise dikdörtgen bir havuz bulunuyor.
8. Tiyatro
Tripolis Antik Tiyatrosu, Roma Döneminde kentte inşa edilen yapılardan biri. MS. 2. yüzyılda inşa edilen yapı 8 bin seyirci kapasitesine sahipti. Kentteki tiyatro gösterileri, konserler, festival ve eğlencelerin yanı sıra gladyatör dövüşlerinde de kullanılan tiyatrodaki kazı çalışmaları devam ediyor.
Tripolis Antik Kenti giriş ücreti ve ziyaret saatleri
🗺 Adres: Yenicekent Mahallesi, 20400 Buldan, Denizli
⏰ Tripolis Antik Kenti ziyaret saatleri: Tripolis Antik Kenti, herhangi bir zaman sınırlaması olmadan günün her saati ziyaret edilebiliyor. Antik kent, haftanın 7 günü ziyarete açık.
🔐 Tripolis Antik Kenti giriş ücreti: Tripolis Antik Kenti ücretsiz ziyaret edilebiliyor.
Tripolis Antik Kenti, Denizli kent merkezinin 40 km kuzeyinde, Buldan ilçesinin Yenicekent Mahallesi sınırlarında yer alıyor. Tripolis, Buldan’a 15 km, İzmir‘e 200 km (2 saat 36 dk), İstanbul‘a 556 km (6 saat 30 dk), Ankara‘ya ise 482 km (6 saat) uzaklıkta.
Antik kente arabayla İzmir yönünden gelişlerde Kemalpaşa, Turgutlu, Salihli, Alaşehir, Bozalan güzergahı; İstanbul yönünden gelişlerde Gebze, Bursa, Soma, Akhisar, Salihli, Alaşehir, Bozalan; Ankara yönünden gelişlerde ise Polatlı, Afyonkarahisar, Banaz, Uşak, Ulubey, Buldan güzergahını takip etmek gerekiyor.
Tripolis’e otobüsle ulaşım için öncelikle Denizli’ye gelmek, Denizli Otogarından Buldan dolmuşlarına binmek gerekiyor. Tripolis Antik Kentine en yakın havalimanı Denizli Çardak Havalimanı ise 98 km uzaklıkta. Özel araçla 1.5 saat süren bu güzergahta toplu ulaşım seçeneği bulunmuyor.
Tripolis’e kadar gelmişken, Denizli’nin ünlü şarap markası Pamukkale Şaraplarının Güney’deki fabrikası ve bağlarını ziyaret edebilir, Güney Şelalesi’ne uğrayabilirsiniz. Hierapolis Antik Kenti, Pamukkale Travertenleri ve Laodikya Antik Kenti de yakın çevrede görülecek yerler arasında.
Tripolis Antik Kenti, Roma döneminin Anadolu’daki en önemli kentlerinden biri. Üç farklı medeniyetin kesiştiği bölgede kurulması nedeniyle çok kültürlü bir yapıya sahip olan antik kentte günümüze kadar ulaşmayı başaran eserler zamanda yolcluk hissi yaşatıyor.
