Toprağa Gömülen Kent: Herculaneum Antik Kenti

Herculaneum, dönemin en ünlü lüks tatil beldelerinden biriydi. Soylu ve zenginlerin rahat etmesi üzerine kurulmuş kentte hemen her şey vardı; hanlar, hamamlar, yeme içme mekanları ve hatta temizlik dükkânları bile vardı. Tarih 23 Ağustos 79’u gösterirken Vezüv Yanardağı’nın patlamasıyla, Pompeii ve Herculaneum şehirleri lav ve kül tabakalarıyla kaplanmış ve yok olmuştu.

Pompeii’den fazlasıyla küçük Antik Roma kasabası Herculaneum, zamanında zenginlerin kullandığı bir deniz kıyısı tatil yeri ve ticaret limanıydı. Pompeii’den daha az ünlü bir yer olmasına rağmen aynı derecede ilgi görmeyi hak ediyor. Yunan mitolojisine göre kurucusunun Herkül olduğu söyleniyor.

Güney İtalya’da Napoli Körfezinde yer alan Antik Pompeii ve Herculaneum şehirleri, Vesuvius Dağının feci volkanik patlaması sonucu sadece 24 saat içinde lavlar ve küllerle yok olmuştu. 1700’lerde başlayan çalışmalar sonucu neredeyse tamamen ortaya çıkan Pompeii’nin aksine Herculaneum’un çok az bir kısmı şu anda biliniyor.

Herculaneum Antik Kenti

Herculaneum (Archaeological Park of Herculaneum), MS 79’da Vezüv’ün patlamasıyla Pompeii, Torre Annunziata ve Stabiae ile birlikte yok oldu. 1709’da Elbeuf Dükü’ne deniz manzaralı bir villa inşa edilirken keşfedilmiş. Söylendiğine göre, dükün işçileri su kuyusu kazarken Herculaneum Tiyatrosuna ulaştıklarında, buldukları mermer parçalarına şaşırmışlar.

İlk bilimsel arkeolojik çalışmalara 1749-1765 yılları arasında Rocco Gioacchino Alcubierre ve daha sonra onun yardımcısı Carlo Weber tarafından yapılmış. Şehrin planları çıkarılmış, çökmüş tüneller açılmış ve temizlenmiş. Bu dönemde yapılan dikkatsiz kazılarla ortaya eserler Portici Kraliyet Sarayına alınmış.

Eserler daha sonra Napoli Arkeoloji Müzesinin de temelini oluşturmuş. Kazılarda hiçbir evde cesede rastlanmamış. İlk başta, şehir halkının Vezüv’ün yıkıcı etkisinden kurtulduğu düşünülmüş, ancak Herculaneum’un keşfinden tam 270 yıl sonra Herculaneum limanındaki bir odada 1 tane ceset bulunduktan sonra gerisi çorap söküğü gibi gelmiş.

Limandaki odalarda art arda yüzlerce ceset bulundu ve böylece Herculaneum halkının kaçamadığı anlaşılmış. Herculaneumlular, ateş yığınına dönen şehirden kaçmak için gemileri kullanabileceklerini düşünerek limana koşmuşlar, ancak yükselen deniz ve tsunaminin etkisiyle kaçamayacaklarını anlayınca limanın odalarına sığınsalar da ölümden kaçamadılar.

Seksenli yıllarda yüzlerce beden şehrin kemerleri arasından gün yüzüne çıkartıldı. Sahildeki kemerlere doluşanların burada boğularak öldükleri düşünülüyor. Yanardağın patlaması sonucunda kesin rakamlar verilemese de binlerce kişinin öldüğü tahmin ediliyor. Arkeologlar, şehirlerdeki yapılan kazılarda yaklaşık 1,500 cesede ulaştı.

Pompeii’ninkinden farklı olarak Herculaneum’un üzerinde yaklaşık 15 ila 18 metre tüflü malzeme kütlesi kapladığından, kazıyı çok zorlaştırsa da şehri korumuş. Hatta uygun nem ortamı evlerin ahşap çerçevelerinin, mobilyaların, kumaş parçalarının ve fırınlarda kalan kömürleşmiş ekmek somunlarının günümüze kadar korunmasını mümkün kılmış.

Bu yüzden şehir, dünyanın diğer antik kazı merkezlerinden çok daha fazla ayrıntılı olarak dönemin yaşantısı hakkında bilgi sunuyor. Toplu olarak, Pompeii, Herculaneum ve Torre Annunziata kalıntıları 1997’de UNESCO Dünya Mirası alanı ilan edildi.

Bugün Herculaneum kalıntılarının çoğu, üzerinde yer alan şimdiki Ercolano kasabasının tam da altında yer alıyor. Bugün üzerindeki Ercolano, bundan neredeyse 1 bin yıl öncesinin zenginlik ve refahına henüz erişmiş değil.

Herculaneum Gezilecek Yerler

Herculaneum, pizzanın doğduğu İtalya kenti olan Napoli’nin 13 km güneyinde yer alıyor. Trenle Napoli-Herculaneum arası 20 dakika sürüyor. Napoli’den trenle gidilebilir. Napoli Central (Garibaldi) Station’dan Ercolano ve Pompeii Antik şehirlerine kısa bir yolculukla ulaşılabilir.

Sabah 6 ve gece 21.30 arasında her yarım saatte bir tren var (2,2€). Trenler oldukça kalabalık. İstasyonda indikten sonra 10 dakika yürüyerek Antik şehre ulaşılabiliyor. Nisan-Ekim arası 8.30-19.30, Kasım-Mart arası ise 8.30-17.00 arasında ziyaret edilebilir. 1 Ocak, 1 Mayıs ve 25 Aralık tarihlerinde ziyarete kapalı. Kapanmasından 90 dakika öncesine kadar bilet satışı yapılıyor.

Herculaneum giriş ücreti 11€. Eğer Pompeii ve Herculaneum biletleri birlikte alınırsa 20€ alınıyor. Audioguide ücreti 6,50€, ayrıca kimlik vermeniz gerekiyor. Bilet satış yapılan yerde tuvalet bulunuyor. Ancak herhangi bir yeme içme veya su satış yeri yok. Özellikle sıcak yaz aylarında mutlaka yanınızda su bulundurmanız iyi olur.

Antik Kent Pompeii’yi küller altında bırakan Vezüv’ün volkanik patlaması burasını da küller altında bırakmış, ancak Pompeii’den çok daha iyi bir şekilde korunmuş durumda. Herculaneum 1 saat içerisinde hemen her tarafını gezebileceğiniz, muhteşem şekilde korunmuş harabelere sahip bir antik şehir.

Herculaneum’da Sesli Rehber Kioskuna doğru ilerlediğinizde, sol tarafta uzayan uzunca bir tünel görebilirsiniz. O tünelden devam ettiğinizde bir zamanlar kasabanın sahili olan yere ulaşıyorsunuz. Burada antik kenti çevreleyen toprak duvarı incelediğinizde, Herculaneum şehrinin üzerinin ne kadar kül ve çamurla kaplanmış olduğunu görebiliyorsunuz, tam 15 metre!

Herculaneum’un en önemli yeri Papyri Villasında bulunan kütüphanesi. Vezüv Yanardağının gökyüzüne püskürttüğü küllerin ve çamurların tüm şehri örtmesinin ardından ayakta kalabilmiş olan tek kütüphane burası. Bir zamanlar kütüphanenin raflarında bulunan parşömenler, şimdilerde Napoli Ulusal Müzesinde bulunuyor.

Ne yazık ki çok büyük kısmı kötü şekilde hasar görmüş parşömenlerin bir kısmı açılmış ve taranarak dijital ortama geçirilmiş. Herculaneum şehrindeki lüks bir villada bulunan kömürleşmiş papirüslerin üstündeki harfler, yeni bir X ışınıyla görüntüleme sistemi sayesinde okunmaya başlandı.

Ayrıca Herculaneum’da görülmesi gereken yerler arasında Roma banyoları geliyor. Bu bölgeye doğru ilerlerken o dönemde yanmış olan ahşapları görebilmek mümkün. Geyik Evi (Casa dei Cervi) avludaki köpekler tarafından saldırılan geyik heykelleriyle meşhur. Orijinal heykeller ise artık Napoli Arkeoloji Müzesi’nde bulunuyor.

Herculaneum’da oldukça güzel ve göz alıcı çok sayıda buluntular ortaya çıkarıldı. Muhteşem mermer kabartmalar, duvar resimleri, mozaikler, mobilyalar, ziynet ve mutfak eşyaları, girift işlenmiş fildişi paneller ve büyüleyici nesneleri de içinde barındıran göz kamaştırıcı hazinelerden çoğu arkeoloji müzesinde ziyaretçilere sunuluyor.

Herculaneum’da gezerken rahat yürüyüş ayakkabıları tercih edin. Sıcak havalarda ziyaret ediyorsanız ise mutlaka yanınızda su almayı unutmayın. Eğer bebeğiniz ile gezecekseniz bebek arabasından ziyade sırt çantası şeklinde olan bebek taşıyıcılarını kullanın. Burayı gezmek için de en az 1-2 saatinizi ayırın.

Herculaneum’a gitmek için en yakın havalimanı Napoli’de. Türk Hava Yolları haftanın her günü İstanbul-Napoli(NAP) arası uçuyor. Napoli, Herculaneum, Pompei, Sorrento, Positano ve Amalfi Kıyıları, Güney İtalya turu yaparken rota olarak tercih edilebilir.