Sumatra, Endonezya’nın en büyük adası. Sunda Adalarının en batıda olanı. Tüm maceracı gezginlerin hayalini kurduğu ada, yüzölçümü açısından dünyanın en büyük altıncı adası. Devasa ada Sumatra mutlak bir mücevher gibi. Bir kaşif için cennet niteliğindeki Sumatra’nın büyük bir kısmı halen keşfedilmemiş olarak duruyor.

Endonezya takımadalarının en batı ucundaki Sumatra, 50 milyondan fazla insana ev sahipliği yapıyor ve tüm Endonezya’nın en kalabalık ikinci adası. Kuzeybatı ucundan güneydoğuya 1.790 km uzanıyor ve bazı kısımlarda 400 km’den daha fazla genişliğe sahip. Uzun mesafeler arasında kara yolculuğu planlıyorsanın bunun kabus olabileceğiniz aklınızda bulundurun.

Sumatra

Sumatra Gezi Rehberi

Hollanda sömürge yönetiminden önce, Sumatra, 1.500 yıllık bir süre boyunca bir dizi krallık ve dinden oluşan oldukça renkli bir tarihe sahipti. Sriwijaya Krallığı, 7. yüzyılda, merkezi Güney Sumatra şehri Palembang’da bulunan bir Budist krallığıydı. Budizm buradan diğer Endonezya takımadalarına yayıldı.

Savaşlarla zayıflayan Sriwijaya krallığı, İslam’ın etkisi tüm adayı sardı. İslam Dini Sumatra’ya 6. ve 7. yüzyıllarda Arap ve Hindular sayesinde geldi. Srivijaya yerini 11. yüzyılda Chola İmparatorluğuna bıraktı. 13. yüzyıldan önce Sumatra Krallığı İslamı kabul etti.

Malta

Daha sonra Sumatra Krallığı yerini Açe Sultanlığına bıraktı ve Açe sultanlığı 20. yüzyıla kadar etkisini sürdürdü. Hollandalılar, 17. yüzyılda Sumatra’nın birçok bölümünü kolonileştirmeye başladılar ve zamanla Sumatra soylularının kontrolünü ele geçirdiler.

Aceh, 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar direndi. Bu direniş, sonunda Hollandalıların galip geldi. 30 yıllık bir mücadeleden sonra Hollanda hâkimiyetini tanıyan Açe Sultanlığı oldu. Hollandalılar’ın bölgedeki hükümranlık hakları 27 Aralık 1949’da sona erdi. Sumatra, Endonezya Cumhuriyeti’ne dahil edildi.

Sumatra’nın ana etnik gruplarını Malaylar, Açeliler, Bataklar ve Minangkabaular oluşuyor. Ada genelinde 52 dil konuşuluyor, ancak tek ortak dil, tüm Endonezya’da olduğu gibi Bahasa Endonezya.

Ekvator çizgisi adanın tam da ortasından geçiyor. Java Adası’ndan Sunda Boğazı ile Malay yarımadasından Malaka Boğazı ile ayrılıyor. Çoğu gezgin Sumatra’ya en büyük şehir Medan şehri üzerinden giriyor. Pulau Weh için atlama noktası olduğu için, adanın en kuzey ucundaki Banda Aceh’in de sunabileceği çok şey var.

Bununla birlikte Medan şehri, Bukit Lawang, Ketambe, Berastagi ve Toba Gölü gibi bir dizi harika destinasyona daha yakın. Sumatra’nın batı kıyısı boyunca ve batı kıyısındaki bazı adalarda dünyanın en iyi sörf molalarından bazıları var. Nias ve Mentawais gibi adalar yıllardır maceracı sörfçüler için tercih edilen yerler olmuş.

Sumatra şehirleri, komşu ada Java’daki şehirlere kıyasla genellikle daha küçük. Sadece Medan, karşılaştırılabilir ölçekte büyük tek şehirdir. Zaten Medan, Endonezya’nın en büyük üçüncü şehri.

2004 Asya tsunamisinde 70 bin sakinini kaybeden Banda Aceh, ünlü Endonezya mutfağına ev sahipliği yapan Padang, Masakan Padang ve Minangkabau kültürüyle ünlü bir tepe kasabası olan Bukittinggi Sumatra’da dikkat çeken diğer kentler.

Sumatra’yı sırt çantasıyla gezmeyi hayal edenleri inanılmaz vahşi yaşam, yoğun yağmur ormanları, dumanı tüten volkanlar, ıssız adalar, dalgalarda sörf, şnorkelle yüzme ve dünyanın en büyük krater gölü bekliyor. Üstelik bu sadece birkaç şey, çok daha ötesini sunan inanılmaz renkli bir ada.

Sumatra engebeli ve vahşi olsa da insanları Endonezya’nın başka yerlerinde olduğu kadar arkadaş canlısı. Sıcakkanlı yerliler, ucuz fiyatlar ve inanılmaz doğa ve maceraların birleşimi Sumatra’yı mükemmel bir sırt çantasıyla gezme yeri haline getirmiş.

Sumatra’da seyahat etmenin en uygun yolu kijang veya turist otobüsü. Kijanglar ve turist otobüsleri aynı şeyler ama bunlar kesinlikle bir otobüs değil. Bizdeki dolmuş taksi ile çalışan otomobillere Kijang deniyor. Bu araçlarda siz bir koltuk alarak tüm ücreti paylaşıyorsunuz.

Kijanglar, Sumatra’da belirli rotalardaki kasabalar arasında işliyor. Seyahatinizi birkaç gün önceden kesinleştirip kaldığınız otelden size transferi ayarlamasını isteyin.

Turist otobüsleri, Medan’daki Kualananamu Havaalanındaki varış salonunun hemen dışından kalkıyor. Binadan çıkar çıkmaz sağa dönün ve yaklaşık 50 metre yürüyün. İnsanlardan Nice Trans’ı isteyin, size yolu gösterirler zaten. Nice Trans, sabahları Toba Gölü kıyısındaki Parapat’a kijang çalıştırıyor.

Eğer sabah Medan’a sabah erken geliyorsanız seyahatinize Lake Toba ile başlayabilirsiniz. Nias Adasına uçacaksanız, Medan ve Nias adası arasındaki uçuşlar sabah erken kalkıyor.

İç hat uçuşları ve turist otobüsleri, Sumatra’da sırt çantasıyla seyahat ederken hem uygun fiyatlı hem de en iyi seçenek. Sırt çantanızın çok büyük olmamasına gayret edin. En güvenilir oldukları için ulusal taşıyıcı Garuda’yı kullanmanızı öneririm.

Nias Adasına gidiş dönüş yaptıktan sonra Toba Gölüne geçmek alternatif bir Sumatra turu planı olabilir. Halk otobüslerini kullanmayı aklınızdan bile geçirmeyin! Yoksa Sumatra tatilinizi göl kenarında veya bir sahilde serinlemek yerine sıkışık bir otobüste sonsuzmuş gibi geçen bir yolculukla geçirirsiniz.

Sumatra güzergahımız ayrıca Medan’dan Nias adasına dönüş uçuşunu da içeriyor. bu nedenle ertesi gün uçağa yetişmek için Medan’da bir gece geçirmeniz gerekebilir.

Sumatra Gezilecek Yerler

Çoğu gezgin Sumatra’ya sadece orangutanları vahşi doğada görmek için gidiyor. Sumatra’da yarı vahşi orangutanları görmek için en iyi yer Gunung Leusser Ulusal Parkı‘nın kenarındaki Bukit Lawang kasabası.

Görülmesi gereken yerlerin başında kuzeyde orangutanları vahşi doğal yaşamları içinde görebileceğiniz Bukit Lawang geliyor. Güneydoğu Asya’nın en büyük gölü olan Toba Gölü üzerinde en büyük Endonez topluluklarından Batak halkının yaşadığı Samosir Adası yer alıyor.

Şeriat yasalarıyla ün salmış olan Banda Aceh, ziyaret edilmesi gereken bir şehir olacak ve Weh Adası‘na giriş kapısı. Plaj zamanınız için Asu adasına gitmek yerine, Dalış, şnorkelle yüzmek için Sumatra’nın en kuzeyindeki Weh Adasına gidebilirsiniz.

Endonezya’nın en meşhur volkan dağılarından Krakatau Yanardağı, Sumatra gezilecek yerler listesine eklenebilir. En büyük patlamasını 1883 yılında gerçekleştirdi. Patlama tüm dünyanın iklimini etkileyecek kadar güçlüydü.

Anak Krakatau (Krakatau’nun Çocuğu) 1883 patlamasında oluşan en genç ada ve 1930’da su yüzüne çıktı. Anak Krakatau’nun dumanı ve ateşi halen çıkmaya devam ediyor. Bu haliyle yerin altındaki bu görünmeyen gücün ne kadar kudretli olduğunun bir simgesi olarak kabul ediliyor.

2004’de UNESCO dünya mirasları listesine giren Sumatra Tropik Yağmur Ormanları Sumatra adasındaki üç Endonezya ulusal parkından oluşuyor. Gunung Leuser Ulusal Parkı, Kerinci Seblat Ulusal Parkı ve Bukit Barisan Selatan Ulusal Parkı. Listeye girmesinin sebebi olağandışı güzelliğinin yanında ekolojik ve biyolojik olarak eşsiz bir örnek olması.

Birçok gezgin Java’ya ve ardından Bali’ye geçmeden önce Sumatra’da iki hafta veya daha fazla seyahat planı yapıyor. Ben 10 güne kadar gezerek sadece az bir kısmını görüp, Endonezya vizem bitmeden Kuala Lumpur’a geçtim.

1. Medan

Medan, Sumatra

Medan, Sumatra Adasının başkenti ve en büyük şehri. Burası Sumatra’da bir yerden diğer bir gezilecek yere giderken ihtiyaç olduğunda kullanacağınız bir hub. Ben iki defa, her defasında birkaç gün kalsam da siz planınızı iyi yapın ve bu şehirde hiç kalmayın.

Ne yazık ki Medan’da ziyaretçilerin ilgisini çekecek bir şey yok. Her ne kadar şehirden hoşlanmaya çaba harcasam da başaramadım. Tıka basa insan ve araç dolu şehir çok kalabalık ve tam bir kaos havasına sahip.

Ancak ulaşım saatleri ve bağlantıları nedeniyle seyahat planı yaparken Medan’da iki veya üç kez kalmanız gerekebilir. Şehre girmek yerine havaalanına yakın mükemmel Tong’s Inn‘de kalmanızı öneririm ✔️ Sıcak duşun, kablo TV’nin, güzel yemeklerin ve büyük havuzun tadını çıkarın.



Ayrıca Tong’s Inn, ücretsiz havaalanı transferleri de sağlıyor. Toba Gölü veya Bukit Lawang’a giden turist otobüsünüze binmek için ertesi gün Kualanamu Havaalanına giden ücretsiz servise binmeniz yeterli.

2. Toba Gölü

Toba Gölü, 100 km uzunluğunda ve 30 km genişliğinde devasa bir volkanik göl. Sarp yeşil dağlarla çevrili dünyanın en büyük volkanik krater gölü, göz kamaştırıcı güzellikte. Sumatra adasında 70 bin yıl önce patlayan bir volkan ile oluşmuş ve dünyanın en büyük kalderası.

Genetik bulgulara göre bu devasa volkan patlamasında sadece birkaç bin insan sağ kalabilmiş. Sumatra adasında bulunan adaların bazılarını da sular altında bıraktı. Volkanik faaliyetler halen kayıt altında tutuluyor.

Devasa kaldera içinde bulunan göl kendi alanında dünyanın en büyük ve en derin gölü. Toba gölü 100km uzunluğunda ve 30km genişliğinde devasa bir volkanik göl, 450 metre derinliğe sahip.

Toba Gölünün ortasındaki Samosir adası, Sumatra tatilinize başlamak için güzel bir yer. Ada içinde bir ada olan Pulau Samosir bu özelliği ile dünyanın en büyük adası ve içinde iki tane de gölü var. Ada içinde ada özelliğinden dolayı gelen insanlar kadar buraya sadece karmaşadan uzak durmak ve biraz dinlenmek için geliyor.

Gölün hemen üzerinde yer alan geleneksel Batak konuk evleriyle şirin Tuk Tuk köyünde kalın. Uzun zamandır Banana Pancake Trial rotasının favori destinasyonlarından biri. Güneydoğu Asya’da dinlenmek için en iyi yerlerden biri.

Yerel halk Batakların müzik ve dans sevgisi, misafirperverlikleri, güler yüzü, iyi kahveleri ve düşük fiyatlı konaklama seçenekleriyle, gerçekten sevmesi kolay ve terk etmesi zor yerlerden biri. Gezginlerin neden Toba Gölü’nde tahmin ettiklerinden çok daha uzun süre kaldıklarını anlamak kolay.

Medan Havalimanından Toba Gölü kıyısındaki Parapat’a giden Nice Trans araçları (kijangs veya turist otobüsleri olarak adlandırılır) var. Parapat’a yolculuk yaklaşık 4 saat sürüyor. Parapat’tan Toba Gölü’nün ortasındaki Samosir Adası’ndaki Tuk Tuk kasabasına giden feribota binmeniz gerekiyor. Sumatra yerlisi Batak halkının geleneksel evi Romlan’da kalın ve Toba Gölü’nün tadını çıkarın.

3. Bukit Lawang

Bukit Lawang, Gunun Leuser Ulusal Parkı’nın güney tarafında, Medan’ın 90 km kuzey batısında bulunuyor. Kasabada hemen hemen herkes bir şekilde turizm endüstrisiyle ilgileniyor. Kasabanın güçlü bir topluluk turizmi anlayışı var. Yani gezgin dostu bir kasaba.

Ormanın kalbine yapılabilecek yürüyüşler ve daha birçok seçenek ile Bukit Lawang orangutanları vahşi yaşamlarında görmek isteyenler için muhteşem bir yer. İster günübirlik bir geziye, ister ormanda birkaç günlük bir keşif gezisine çıkın, orangutanları görmek neredeyse garanti.



Bukit Lawang’da birkaç gün geçirebilir ve etrafınızı yeşil olan her şeyle, gürleyen nehirleri dinleyerek, kasabadaki nehir sahillerinde yüzerek veya nehir boyunca uzun yürüyüşler yaparak geçirebilirsiniz.

Toba Gölü kenarında Parapat kasabasından Bukit Lawang’a giden yerel araba kijang yaklaşık 9-10 saat sürede ulaşımı sağlıyor. Gün batımından önce Bukit Lawang’a gitmeye çalışıp ve güzel Garden Inn‘de kalın ✔️

Bukit Lawang’da orangutanları görmek için Gunung Leuser Ulusal Parka bir trekking turuna katılın. Orangutanları ve diğer orman yaratıklarını arayan tur hayatınızın en güzel trekking ve kamp deneyimlerinden biri olabilir.

4. Gunung Leuser Ulusal Parkı

Gunung Leuser Ulusal Parkı, adanın kuzeyinde 150km uzunluğunda ve 100km’den fazla genişlikte. Parkın %40’ı sarp bölgelerden oluşuyor ve 1,500 metre yükseklikte bulunuyor. %12’si 600 metrenin altında ve parkın güney bölümünde yer almakta. 2,700 metrenin üzerinde 11 doruk noktası var ve en yükseği olan Gunung Leuser 3,466 metreye kadar uzanıyor. Gunung Leuseri çevreleyen bölge Leuser Ekosistemi olarak biliniyor.

5. Kerinci Seblat Ulusal Parkı

Kerinci Seblat Ulusal Parkı, Bukit Barisan’ın arkasında 350 km uzunluğunda yer alıyor. 45km genişlikte ve deniz seviyesinden 2,000 metre yükseklikte. Kuzey yarısındaki dağlık bölgeler 800-1500 metre arasında yükseltide ve Parkın çok büyük bir kısmı sarp bölgelerden oluşuyor. En yüksek noktası Endonezya’nın en yüksek volkanı da olan 3,805 metre yükseklikteki Kerinci Dağı.

6. Bukit Barisan Selatan ulusal Parkı

Bukit Barisan Selatan ulusal Parkı da 350 km uzunluğunda ve 45km genişliğinde. Kuzey tarafının 2/3’ü kayalık ve ortalama 1,500 metre yükseklikte. En yüksek noktası ise 1,964 metre ile Pulung Dağı. Güney tarafı ise daha alçak; park sınırlarının ve adanın burnunun sınırlarını yarısı deniz ile birleşiyor. Parkların içinden birçok nehir geçiyor ve kaplıcalar ile göller bulunuyor.

7. Berastagi

Berestagi, Sumatra’nın en büyük iki volkanına ev sahipliği yapıyır. Sinabung ve Sibayak yanardağları gerçekten görkemli. Toba Gölü ile Bukit Lawang arasında yer alan kasaba

Sinabung Yanardağı, çok tahmin edilemez patlamalara sahip olduğundan sadece Sibayak Yanardağı tırmanışa açık. Gün doğumu için Sibayak Dağı’na tırmanmak, ardından Lau Debuk-Debuk Kaplıcalarında güzel bir ıslanma, seyahat programımıza eklemek için harika bir macera olabilir.

8. Nias Adası

Nias Adası (Pulau Nias), Endonezya takımadalarının hala tam olarak keşfedilmeyi bekleyen gerçek mücevherlerinden biridir. Sumatra’nın batı kıyısında bulunan Nias Adası, güneydoğudaki Batu Adaları ve batıdaki küçük Hinako Adaları ile geniş bir takımadalar topluluğunun merkezi.

Geçmişte bu alışılmışın dışındaki rotaya sadece birkaç sörfçü ve maceracı yolcuların yolu düşüyordu. Şimdilerde gelişen altyapı ve ulaşım seçenekleriyle herkes tarafından erişilebilir oldu.



Nias, gezginlere birinci sınıf sörf yapabileceği kıyılar, eşsiz özgün bir kültür ve nefis kumsallar ile Hint Okyanusuna serpilmiş küçük cennet adalarıyla dolu bir keşif sunuyor. İç kısımdaki yeşil tepeler arasında şelaleler, mağaralar ve geleneksel köyler uzanıyor.

Nias Adası’nın başkenti Gunungsitoli, mükemmel bir Nias Miras Müzesi. Büyüleyici Nias kültürünü aktaran koleksiyonlarıyla Endonezya’nın en iyi müzelerinden biri olarak kabul ediliyor. Müze ayrıca Nias’ın endemik faunasını ve florasını sergileyen küçük bir hayvanat bahçesine de ev sahipliği yapıyor.

Medan’dan bir saatlik uçuş sizi Sumatra’nın batı kıyısındaki Nias Adası’na götürür. Adanın başkentindeki Hotel Nasional‘da check-in yapın. Samimi şehrin tadını çıkarın ve mükemmel müzeyi keşfedin. Adayı gezdikten sonra Nias Adasının batısındaki Sirombu kasabasından 1 saatlik bir tekne yolculuğuyla Asu Adası’na gidebilirsiniz.

9. Asu Adası

Asu Island

Asu Adası (Pulau Asu), Sumatra’nın batı kıyısında, Hint Okyanusuna bakan küçük bir ada. Çoğunlukla Endonezya’nın bu bölgesine Hint Okyanusu’ndan gelen birinci sınıf dalgalar için seyahat eden cesur sörfçüler tarafından bilinen Hinako Adalarının bir parçası.

Asu Adası birçok yönden cennet. Br kilometreden daha az genişlikte ve yaklaşık üç kilometre uzunluğundaki adanın çoğunu birkaç saatte gezebilirsiniz.

Pastoral ada, uçsuz bucaksız hindistancevizi bahçeleri, ince kumlu bir plaj, Endonezya’daki en iyi sörf noktalarından bazıları, mükemmel şnorkelli yüzme ve balık tutma ve bolca tropik ıssız ada havası ile kutsanmış.

Nias Adasındaki Gunsitoli Havalimanından, engebeli bir yolculukla sizi Asu adasına götürmek için önceden ayarlanmış bir sürat teknesinin beklediği Sirombu limanına götürür.

Asu Adasındaki Mama Silvi’s Cottages, iyi bir kumsalda, rahat plaj kulübelerine ve iyi yemeklere sahip bir konaklama seçeneği. Mama Silvi ile adanın diğer ucundaki Sirombu’ya transfer ve oradan sizi alması için bir şoför göndermesi için anlaşın.

10. Mentawai Adaları

Mentawai Adaları

Mentawai Adaları, dünyadaki en iyi sörf ve en büyüleyici kabilelerden bazılarına sahip. Nias adasının hemen güneyinde yer alan Mentawai Adaları Sumatra kıyısının 100 km açıklarında bulunuyor.

Baştan çıkartıcı yağmur ormanlarına sahip olan Mentawai, modern dünyaya karşı kimliklerini korumaya çalışan yerel halka ev sahipliği yapıyor. Hala çok geleneksel bir yaşam süren Mentawai halkı, yarı göçebe avcı-toplayıcı. Ayrıca inanılmaz dövmeleri ile biliniyorlar.

Mentawai toplamda 40 adadan oluşuyor ancak en önemli 4 tanesi Pulaus Siberut, Sipora, North Pagi ve South Pagi. Sadece Pulau Siberut turistlerin ziyaretine açık. 110 km uzunluğunda ve 50 km genişliğinde olan adaya girmeden önce yetkililere isminizi yazdırmanız gerekiyor. Adada yaşayanların kültürleri genel olarak tarım üzerine kurulu.

Dini inançları dünyayı terk etmiş ruhlarla birlikte yaşadıkları yönünde. 20. yüzyılda sömürgecilik ile gelen Hristiyan misyonerler adadakilerin kendi dinlerini yaşamalarına izin vermese de adada inanış ve ritüellerin büyük bir kısmı hayatta kalmayı başarmış.

11. Pulau Weh

Pulau Weh

Pulau Weh, 5 bin kilometre uzunluğundaki Endonezya takımadalarının en batı ucunda yer alan enfes bir ada. Aceh eyaletinin bir parçası olan küçük bir tropik ada cenneti. Hem okyanusun üstünde hem de altında çok çeşitli nefes kesici manzaralara ev sahipliği yapıyor.

Volkanik dağlar yoğun ormanlarla kaplı, kahverengiye çalan kumsalları ise palmiyelerle. Adanın en büyük şehri olan Sabang, Endonezya’nın en kuzeydeki yerleşim birimi. Zengin bir ekosisteme sahip bir yaban hayatı koruma alanı ile çevrili.

Sadece 20 yılda önce ormanlarla kaplı, hiçbir tesisi olmayan uzak bir ada cennetiyken, şimdilerde keşfetmeyi seven gezginleri rota planlarının olmazsa olmazı arasında kendine yer bulmayı başarabilmiş bir yer haline geldi. Adada bir hafta boyunca kaldığınız süre boyunca yaklaşık 50’den fazla yabancıyı görmeniz pek mümkün değil.

Pulau Weh’in en büyük cazibesi, dalış meraklılarını adaya çekmesinin gerçek nedeni olan zengin su altı güzelliği. Adanın çevresinde yirmiye yakın dalış alanı var. Ulaşım Banda Aceh’den gelen feribotla sağlanıyor.

12. Bukittinggi

Bukittinggi, Padang şehrine 90 kilometre uzaklıktaki tepelerde yer alan büyükçe bir kasaba. Sumatra yerlileri Minangkabau etnik grubuna ev sahipliği yapıyor. Kenti çevreleyen doğal güzelliğin büyük ilgi görmesiyle uzun süredir sırt çantalı gezginlerin rotalarında yer alıyor.

Deniz seviyesinden 900 metre yükseklikte serin bir iklime sahip. Birçok gezgin Bukittinggi’ye, Batı Sumatra’daki en güzel doğal manzaralardan birine sahip olağanüstü Ngarai Sianok Kanyonu’nu ziyaret etmek için geliyor.

Bölgenin tipik özelliği, uçları manda boynuzu gibi yukarı bakan, eyer biçimli çatılı evleri. Maninjau Gölü, Jam Gadang, Bung Hatta Doğum Evi Müzesi gibi birçok popüler cazibe merkezine sahip.

Jakarta‘dan Ketaping’deki Minangkabau Uluslararası Havalimanına 2 saat süren bir uçuşla gidilebiliyor. Ketaping’den Bukittinggi’ye gitmek için taksi veya otobüs kullanmanız gerekiyor.



Padang’dan muhteşem Anai Vadisi üzerinden Agam Platosu’na kadar keyifli bir iki saatlik sürüş (90 km) uzaklığında. Padang’dan Bukkitinggi’ye sık sık yerel otobüsler veya Minang Plaza’dan kalkan daha ucuz ortak minivanlar var.

Sumatra turunda orangutanlar, ormanlar, dünyanın en büyük krater gölü, pastoral plajlar, şnorkelle yüzme ve büyüleyici kültür sizi bekliyor.

1 Yorum

Yanıt yaz

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz