Doğu’nun Ayasofyası: Kümbet Camii (Havariler Kilisesi), Kars

Kars şehir merkezinde yer alan Kümbet Camii, Doğu’nun Ayasofyası olarak anılan, Kars’ın sembol mimari yapılarından. Kars ve çevresinde hüküm süren Bagratlı Krallığı Dönemi’nde, 10. yüzyılda bir Ermeni-Gürcü kilisesi olarak Havariler Kilisesi adıyla inşa edilen yapı, Kars’ta görülecek tarihi yerlerden.

Kars Kümbet Camii, 10. yüzyılda Bargatlı Krallığı döneminde 12 Havariler adına yaptırılmış. Selçukluların Anadolu’yu fethinden sonra camiye çevrilmiş. Yapılış amacı ibadethaneden çok Hristiyanlık inancında büyük önem taşıyan İsa’nın 12 havarisini anmak olan dini mabet, Kars Kalesi‘nin güney eteklerinde, Kaleiçi Mahallesi’nde yer alıyor.

Kral Abbas tarafından MS 932-937 yılları arasında inşa edilen Havariler Kilisesi, merkezi planlı ve dört yonca yaprağını andıran 4 nişle genişleyen dik açılı bir yapıya sahip.

Kars’ın 1064’de Müslümanların yönetimine geçmesiyle birlikte camiye dönüştürülen ve Kümbet Camii ismini alan Havariler Kilisesi, Rus işgal döneminde bu kez de Rus Ortodoks kilisesine çevrilmiş. 1918’de Türklerin Kars’ı kurtarmasının ardından kilise yeniden camiye dönüştürülmüş.

Kümbet Camii (Havariler Kilisesi), Kars

Kars ve çevresinde yapılan kazılarda elde edilen eserlerin sergilendiği müze olarak 1964’te ziyarete açılan Havariler Kilisesi, 1981’e kadar Kars Müzesi olarak görevini sürdürdü. 1993’ten bu yana cami olarak ibadete açık olan Kümbet Camii’nin konik biçimdeki kubbesi ve kubbe altındaki nişleri içte yuvarlak, dışta ise beş köşeli olarak inşa edilmiş.

Ana girişi batı tarafında olan caminin, güney ve kuzey taraflarda 2 giriş kapısı daha bulunuyor. Yarım daire biçimindeki apsisinin yanı sıra apsisi de içerisine alan 12 metre çapındaki kubbe altı ana mekanı 8 tane ince uzun tonoz kemerli pencere ile aydınlatılmış. Yöreye özgü düzgün kesme bazalt taşından inşa edilen Havariler Kilisesi, mimari bakımdan tipik Ermeni kiliselerinin özelliklerine sahip.

Kümbet Camii (Havariler Kilisesi)
Adres: Kaleiçi Mahallesi, Kars www.karskulturturizm.gov.tr

Kümbet Camii’ne nasıl gidilir

Kars’ın değerli tarihi yapılarından biri olan Kümbet Camii, merkez ilçe sınırları içerisindeki Kaleiçi Mahallesinde yer alıyor. Kars Kalesi’nin yakınında bulunan camiye, kent merkezinde olmasından dolayı yürüyerek veya şehir içi toplu taşıma ile ulaşım mümkün.

Kars Harakani Havalimanı’na İstanbul Havalimanı, İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı, Ankara Esenboğa Havalimanı ve İzmir Adnan Menderes Havalimanı’ndan Türk Hava Yolları, AnadoluJet, SunExpress ve Pegasus Hava Yolları’nın direkt uçak seferleri var.

Kars Harakani Havalimanı, Kars şehir merkezine 5 km uzaklıkta. Havalimanından şehir merkezine HAVAŞ ve dolmuş seferleri var. Kars gezilecek yerler listesindeki Kümbet Cami, şehir merkezinde Celal Aras Caddesi’nde bulunuyor.