Apsara: Geleneksel Khmer Dansı

Apsara dansı, bin yıldan fazladır yaşayan geleneksel bir Kamboçya dansı. Angkor Wat Tapınaklarında doğan bu dünyaca ünlü Apsaralar, Khmer kadınının güzelliğini ve zekasını temsil ediyor. Güzellikleriyle göz kamaştıran bu dans tanrıçaları, Khmer kültürüyle özdeşleştiriliyor.

Dünyanın en büyük tapınak şehri olan Angkor Wat Tapınakları‘nda, Apsara dans tanrıçalarını betimleyen 2 bine yakın oymalar bulunuyor. Efsaneye göre Kampu adında, Kampuchea yerlisi bir keşiş, Mera adlı bir apsara dansçısı ile evlenmiş ve onlara Kampumera adı verilmiş. Bunların soyundan gelenlere Khmerler denmiş, Kampuchea ise Kamboçya’nın eski adı.

Apsara Dansı

Apsara, Kamboçya kraliyet sarayında icra edilen geleneksel bir sanat dansı.UNESCO tarafından Dünyanın Somut Olmayan Kültürel Mirası olarak kabul edilmiş, Khmer klasik dansı Apsara’nın kökeninin, Hint Saray danslarına kadar uzandığı sanılıyor. Hindu Mitolojisine göre dişi periler tanrılar için dans etmek için doğuyor.

Geleneksel Tayland ve Java kültürü de Kamboçya’nın Apsara dans ve müzik kültürünü etkilemiş. Apsara, bulutların ve suyun perilerini çağırmak için kullanılıyor. Kamboçyalılar Apsara’ya Refah Tanrıçası olarak büyük saygı duyuyor.

Apsara dansında, insanın yaradılışının, tanrılar (iyilik) ve şeytanların (kötülük) Süt Denizinde savaşması sonucu, Tanrıların bu savaşı kazanmasıyla meydan geldiğine inanılıyor. İnsan bu zaferin bir sembolü olarak doğmuş. Apsara dansçıları, tanrıçaların yeryüzündeki yansıması olarak kabul ediliyor.

Kızıl Khmerler döneminde, sanatçıların %90’nının katledilince yok olmayla karşı karşıya kalan Kamboçya’nın bu geleneksel dansı, 1981 yılında açılan başkent Phnom Penh şehrindeki Güzel Sanatlar Akademisi’de ve Apsara Sanat Derneği ile yeniden hayat buluyor. 1970 yıllarda öldürülmekten kurtulanlar bu geleneği sürdürmek için çok çaba sarf ediyor.

Apsara dansı, 7. yüzyılda başlayan ve Hindu ve Budist mitolojisinden türetilen zarif bir Kamboçya Balesi biçimi. Bu kraliyet dansını öğrenmek ve profesyonel dansçı olmak için her öğrenci 9 yıl boyunca sıkı bir eğitim sürecinden geçiyor. İlk başta doğru oturmayı öğrenmek ve eller ile parmakları doğru yerde tutmak gerekiyor.

Apsara dansında bilekler esnek hareketlerle dansı süslediğinden, bilek ve parmak arasında kalan kısmı esnek hale getirmek oldukça önemli. Disiplin, özveri ve sıkı bir çalışma isteyen bu dans 4500’den fazla figür içeriyor.

Apsaraların ruhunu sahneye taşımak için uzun süre eğitilen dansçılar, detaylı başlıklarla süslenmiş renkli kostümler giyinip, Pin Turba adı verilen vurmalı bir çalgı topluluğu eşliğinde, yavaş hareketlerle zarif bir dans gerçekleştiriyorlar.

Apsara Dansı, 2008 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesine eklendi. Her yıl Angkor tapınaklarını görmek için gelen milyonlarca turist, Kamboçya kadınlarını ve arzuyu temsil eden Apsara gösterilerini izlemeden gitmiyor. Apsaraların ruhunu estetik figürlerle betimleyen, güzelliğiyle göz kamaştıran Apsara dansçılarının sunduğu mesajları ve sembolleri meraklı gözlerle çözmeye çalışıyor.

Video: Özgür Çağdaş

UNESCO tarafından Dünyanın Somut Olmayan Kültürel Mirası olarak kabul edilmiş Apsara Dansının tadını bir kez bile çıkaramadan Kamboçya’dan ayrılmak olmazdı.

Kamboçya’nın kuzeyinde yer alan Siem Reap şehrinde Apsara Dansını izleme fırsatı buldum. Siem Reap’te tanıştığım arkadaşlarla Angkor Wat tapınaklarını ziyaret ettikten sonra dansı izlemek için açık büfe yemeğimizi alacağımız Koulen Two adlı restorana geçtik (10$).

Her akşam saat 19.00’da, dünyaca ünlü Khmer dansı Apsara gösterileri sunan restoran oldukça büyük ve kalabalıktı. Khmer kültürüyle özdeşleşmiş ve Kızıl Kmerler döneminde neredeyse yok olmayla karşı karşıya kalmış bu Kamboçya dansı, şimdilerde birçok turistik yerlerde gösteri şeklinde sunuluyor.

Hint mitolojilerinde tapınak dansçısı anlamına gelen Apsara dansında, Apsaralar bir tiyatro metni gibi olan hikayeleri canlandırıyorlar. Hindu tapınak duvarlarında Apsara heykellerine sıklıkla rastlanıyor. Meraklı gözlerle danslarda anlatılan hikayeleri yakalamaya çalıştık.

Bir balıkçının, güzelliğiyle göz kamaştıran bir kıza ilan-ı aşk edişini ve onun gönlünü çalmaya çalışmasını sembolize eden Aspara dansını, masadaki biribirinden lezzetli yemeklerimizi unutarak izledik.

Day 632: Kamboçya:26, Siem Reap, 25 Nisan 2012