Bağ-ı İrem: İrem Bağları, Şiraz, İran

İrem Bağı (Eram Garden), İran’ın Şiraz şehrinde yer alıyor. Şiraz kent geleneğinde doğaya düşkünlüğün ne kadar köklü olduğunun bir kanıtı olan bahçe Eram Garden, Kaçar Hanedanlarından Muhammed Ghori’nin mimar Üstat Muhammed Hassan’a yaptırdığı saray ve onu çevreleyen envaı çeşit bitkilerle çevrelenmiş bir bahçeden oluşuyor.

Eski metinlerde, hükümdarlarının cennete benzetmek amacıyla yaptırdığı bahçeye ‘İrem Bağı’ dendiği biliniyor. UNESCO Dünya Mirası Listesine alınmış bu bahçeyi tam olarak kimin yaptırdığını kimse bilmiyor ama 13. yüzyılın ortalarında Kaşkay kabilelerinin reislerinden birinin bu bahçeyi ve binanın yapılmasını emrettiği söyleniyor.

Son derece sıcak iklime sahip Şiraz, yüzyıllar boyunca güzelce tasarlanmış muhteşem bahçelerle dolu. Jahan-nama, Delgosha, Afif-abad ve Eram bahçeleri bunlardan sadece birkaçı.

Bahar aylarında, havanın portakal çiçeklerinin kokusunu aldığı Şiraz’a yolunuz düşerse, Hafız ve Saadi gibi birçok büyük İranlı şairin ilham kaynağı bahçeye yakından bakın.

Kelimenin tam anlamıyla Cennet Bahçesi anlamına gelen Bagh-e-Eram, İran’ın ‘İran Bahçeleri’ olarak UNESCO tarafından kayda alınan kültürel miras alanlarından biri.

İrem Bağları (Bağ-ı İrem) Şiraz, İran

İrem Bağları (Bağ-ı İrem), görkemli bahçeleri, göz alıcı yeşil alanları ve görkemli binaları sayesinde yeryüzünde bir cennet gibi hissettiriyor. Eram bahçesi (Bagh-e Eram), UNESCO Dünya Mirası Listesine alınmış bu cennetin dikkate değer bir parçası. 900 yıllık Eram bahçesi, adını Shaddad Ibn-e Ad’a ait yeryüzündeki cennet bahçesiyle ilgili bir efsaneden almış.

Havuzlar, rengarenk çiçekler, çayhaneler, kameriyeler, hamamlar ve servi naz ağaçlarıyla İrem Bağları, geleneksel İran bahçe mimarisinin göz alıcı bir örneği. Ünlü Bağ-ı Halil ve Bağ-ı İrem bahçelerinin idaresi Şiraz Üniversitesi tarafından yürütülüyor.

Bazı kaynaklar Eram bahçesinin Selçuklular döneminde yapıldığına işaret ediyor. Ancak, mevcut bina Nasıreddin Şah’ın saltanatı sırasında inşa edilmiş. Mimarı, iç mimarisinde pembe renkli fayansların kullanılması nedeniyle Pembe Cami olarak adlandırıl Nasır el-Molk Camii’ni de inşa eden Haj Mohammad Hassan’dı.

Bağ-ı İrem, göçebe bir Türk halkı olan Kaşkaylar’ın (Qashqai) lideri Mohammad Ali Khan Ilkhan’ın ikametgahı olarak hizmet etti. En az 75 yıl boyunca Kaşkaylar bu mülkün sahibiydi. 1953 darbesinden sonra, Farah Pehlevi burayı satın alarak Şiraz Üniversitesi’ne kabul sarayı olarak verdi.

1967-1972 yılları arasında bazı restorasyonlar yapıldı. Kısa bir süre sonra, 1978-79 Devrimi sırasında, Kaşkaylar ailesi bahçeyi geri aldı. Daha sonra anıtın sahibi Hüsrev Han onu Şiraz halkına adadı. Şu anda bahçe Ziraat Fakültesi’nin mülkiyetinde, köşkün sahibi ise Şiraz Üniversitesi Hukuk Fakültesi. 1980 yılında Botanik bahçesi ziyarete açılmış.

Batıdan doğuya doğru uzanan köşk üç katlı. Birinci kat (howz-khaneh), daha serin olduğu için yaz günlerinde dinlenme yeri olarak kullanılıyordu. 2. ve 3. katlar, Persepolis’in sütunlarından esinlenilerek, iki sütunlu bir sundurma (ayvan) ile birbirine bağlanmış.

Sundurmanın arkasında, iki kat, ortada küçük odalarla çevrili bir salona sahip. Üçüncü kat, yapının zarif oranını vurgulayan yüksek ahşap pencerelere sahip. Çini eserler, resimler ve sıva işleri, Kaşkay mimarisinin sanatsal ruhunu temsil ediyor.

Binanın tepesindeki çini eser Naser al-din Şah, peygamber Süleyman ile Saba, Farhad ve Şirin, Yusuf ve Züleyha ve diğer mitolojik ve edebi şahsiyetleri tasvir ediyor.

Köşkün ön cephesini Hafız ve Sadi gibi şairlerin şiirleri süslüyor. Klasik İran tarzında düzenlenmiş, havuzların ve dere yollarının bulunduğu İrem bağları, birçok bitki ve çiçeğin dışında, sadece Şiraz’da yetişen bir tür servi ağacı olan servi naz da bulunuyor. Bu servi ağaçlarının bazılarının yaşı 300 yıldan fazla.

Lavanta çiçekleriyle dolu kameriyelerinde, gezinti yollarında, kuytu köşelerinde ve çayhane de ürkek sevgililere rastlamak mümkün. Avrupa tarzı botanik bahçeleri ile yarışacak kadar güzel olan İrem Bağı, Şiraz’da görülmeye değer bir yer.

Şiraz’a İstanbul Havalimanı’ndan Türk Hava Yolları’nın haftanın 7 günü direkt seferleri var. 3 saat 55 dakika süren yolculuk sonunda Şiraz’a ulaşılıyor. Qatar Airways ve FlyDubai’nin aktarmalı seferleri ile de Şiraz’a gitmek mümkün.

Şiraz Şehit Destkayıb Havalimanı, Şiraz şehir merkezine 8 km uzaklıkta. Havalimanından şehir merkezine ulaşım için toplu ulaşım imkanı yok. Tek seçenek taksileri kullanmak. Taksi ile şehir merkezine yolculuk 15-20 dakika sürüyor.