Resmi adı Elizabeth Kulesi olan dünyanın en büyük ikinci dört yüzlü saat kulesi unvanını taşıyan yapı, İngiltere‘nin başkenti Londra‘da Westminster Sarayı’nın yanında yer alıyor. Big Ben, bilinenin aksine saat kulesinin ismi değil, kulenin içinde bulunan çana verilen isim. Çanın ismi, zaman içerisinde halk tarafından tüm yapıyı belirten bir isme dönüşmüş.
İngiltere’nin en önemli sembollerinden biri olan Elizabeth Kulesi, 26 Haziran 2012’de İngiltere Kraliçesi Elizabeth’in tahta çıkışının 60. yılı onuruna parlamentonun aldığı kararla ismi Elizabeth Kulesi olarak değiştirildi. Ancak halk tarafından Big Ben olarak isimlendirilmeye devam ediyor.
Londra Saat Kulesi: Big Ben
Parlamento binasının simgesel yapısı olan saat kulesine 1856’da takılan Big Ben çanı, oldukça büyük ve ağır bir çan. Çanın adının nereden geldiği tam olarak bilinmese de ağır siklet boks şampiyonu Benjamin Caunt’dan gelebileceği konusunda fikirler var. Ayrıca ilk delegelerden, fiziksel olarak iri yapılı Sir Benjamin Hall’dan geldebileceği de söyleniyor.
Elizebeth Kulesine takılan çan ilk önce Kraliçe Victoria’nın anısına, onu anmak için çalınmış. Takılan ilk çan 1857’de kırılmış, yerine 1858’de yenisi döktürülmüş. Kuleye yerleştirilen yeni çan da kırılınca, 1859’da çanın yeri, saat yönünde bir çeyrek dilim çevrilerek yeniden yerleştirilerek kırılma problemi çözülmüş ve çan bir daha kırılmamış. Whitechapel firmasına yaptırılan çan halen yerinde duruyor. Ben Ben’in ağırlığı 13,7 ton, 2,2 fit yüksekliğinde ve 2,7 metre çapında. Çekiç ağırlığı ise 200kg.
Big Ben, ilk kez 11 Temmuz 1859’da çalmış, ancak üzerindeki çatlak nedeniyle her zaman kullanılmamış. Big Ben’in sesi 1923’te ilk kez BBC radyoda yayınlanarak, radyo başındakilere dinlettirmiş. 1932’de ise Noel zamanı ilk kez uluslararası olarak yayınlamış.
Zaman zaman susturulan çan en son 2007’de susturulmuş. İngiltere’nin başkenti Londra’nın simge yapılarından tarihi Big Ben Saat Kulesi, bakım ve onarım çalışmaları sebebiyle 2019 yılında yeniden sessizliğe gömüldü. Yaklaşık 30 milyon sterlinlik harcanarak saatin mekanizmasının bozulmasının engellenmesi, kulenin güvenlik standartlarının yükseltilmesi ve modernleştirmesi amaçlanıyor.
Eliazabeth Kulesi, Londra
Londra’nın ünlü saat kulesi, 1288 yılında Westminster Sarayı’nın yanına inşa edildi. O dönemin adalet bakanı olan Ralph Hengham halktan topladığı cezalarla kulenin yapımını finanse etti. 1834 yılının ekim ayında çıkan büyük yangın sonrası Westminster Sarayı ve içindekiler tamamen yok oldu.
Yangının ardından Mimar Charles Barry’den, Neo-gotik tarzdan ilham alınarak yeni bir saray tasarlaması istendi. Mimar Barry, Augustus Pugin ile birlikte çalışarak 96 metrelik saat kulesi ile beraber yeni bir saray inşa etti. Saat, Edmund Beckett Denison ve Edward Dent tarafından tasarlandı. Şaşırtıcı bir şekilde, Beckett Denison saatçi değil, bir avukat. Kule’deki saatin ağırlığı 5,5 ton.
28 Eylül 1843’te atılan kulenin, planlanan zamandan 5 yıl gecikmeli olarak bitmiş. Yapımı 1859’da tamamlanan kulenin temeli yerin 10 metre altında bulunuyor.
Birleşik Krallık’ın en önemli simgesel yapısı Saat Kulesindeki Big Ben’in altında bulunan dört küçük çan, çeyrek saatte bir çalıyor. BBC Radyo 4, programlarında Big Ben’in çan sesini canlı olarak yayınlayan yayınlıyor.
Londra, dünyanın en çok ziyaret edilen turistik destinasyonlarından biri olmasına rağmen saat kulesinin içi güvenlik kaygıları sebebiyle ziyaretçilere kapalı tutuluyor. Big Ben’e ulaşabilmek için içerde 334 basamak tırmanmak gerekiyor. Sadece bazı zamanlarda basın ve bazı özel kişilerin girmesine izin veriliyor.
Big Ben kulesinin her 4 yüzünde de bulunan saatler 7 metrelik demir bir çerçeve içinde yer alıyor. Saatler, üzerindeki 312 parçadan oluşan opal camlar sayesinde renkli cam görüntüsüne sahip. Her saatin altında ‘Tanrı Kraliçe Viktoria’yı korusun’ anlamına gelen ‘Domine Salvam Fac Reginam Nostram Victoriam Primam’ yazısı bulunuyor.
Saat, arka yüzünde bulunan 28 adet enerji tasarruflu ampul ile aydınlatılıyor. Parlamentoda görüşmelerin olduğu zamanlarda saat üzerindeki ışıklar yanık bırakılıyor. Saate bakarak parlamentonun ne zaman çalışıp ne zaman çalışmadığını görebiliyorsunuz.
Londra’da gezilecek yerler arasında bulunan Big Ben Kulesi, birçok film ve dizi sahnesinde yer aldı. Jackie Chan ve Owen Wilson’ın oynadığı ‘Şangay Şövalyeleri’ (Shangai Knights) filmi, Doctor Who dizisinin ‘Londra’nın Yaratıkları’ (Aliens of London) bölümü, ‘Mars Saldırısı’ (Mars Attack), ‘The Avengers’ ve ‘Büyük Fare Dedektifi’ (The Great Mouse Detective) filmleri Big Ben Kulesi’ni görebileceğiniz en ünlü yapımlar arasında.
