Temple of Hathor: Dendera Tapınağı

Dendera Tapınağı (Temple of Hathor), Mısır‘da Nil Nehri’nin batı yakasında, Dendera yerleşim yerinin 2.5 km Güneydoğusunda yer alan görkemli bir tapınak. Yolu Luksor’a düşenlerin, Antik Mısır’ın aşk, sevinç ve güzellik tanrıçası Hathor’a adanmış bu tapınağı görmesi gerekir.

Hathor Tapınağı, MÖ 125 ile MS 65 yılları arasında inşa edilmiş, ancak tapınağın tarihi 2.360 yıl öncesine kadar gidiyor. Kraliçe VII. Kleopatra tapınağı yaptırmış; Romalılar MS 60 yılında tamamlamış. Bu haliyle Antik Mısır’ın en genç tapınaklarından biri. Zarar görmesine rağmen, Mısır’da tamamının en iyi korunduğu tapınaklarından birisi.

Tapınağın 75 metre uzunluğunda bir avlusu var; avlunun doğu tarafında önemli küçük tapınak ve antik binalar bulunuyor. Roma Doğum Evi, 5. yüzyıl Hıristiyanlık dönemine ait Kıpti Bazilikası ve Nectanebo Doğuşu Evi’nin mükemmel örnek kalıntıları burada görülebilir.

Hipostil Salon’daki dev sütunlar ve astronomik olayların anlatıldığı renkli tasvirlerin olduğu tavan, bozulmadan günümüze kadar gelmiş. Dev sütunların tavana yakın üst kısmında tanrıça Hathor’un yüzü bulunuyor ve bunların bir çoğu gayet iyi korunmuş. Tanrıçaya adanan kurbanlar bu sütunlar üzerine kazınmış. Firavunlar, Mısır tanrıları ve Roma imparatorları dahil, ritüelleri anlatan bir çok kabartmalar var.

Tavanda, Mısır Takvimi’ne göre günün saatleri, gece, gündüz, ay ve güneşi; ayrıca gök cisimlerini anlatması açısından eşsiz. Mısırlıların MÖ 3000’lerde geliştirdikleri Mısır takvimi bugün kullandığımız takvimin aslını oluşturuyor. MS 1.582’de Papa XIII. Gregor tarafından, Mısır Takvimi’Nin düzenlemesi ile bugün kullandığımız Gregoryen takvimi ortaya çıkmış.

Kralın temsilcileri, rahipler ve soylular, büyük salonda günlük ritüelleri yapmak için bir araya gelirlerdi.

Tapınak içerisinde yer alan bir kaç oda ise parfüm ve tütsü laboratuvarı, kutsal kayık deposu, dünyanın farklı yerlerinden getirtilen şaraplar için depo ve diğer bazı dini seremoniler için kullanılmış. Ayrıca Tanrıça Hathor’un altın resmi ve müzikal enstrümanlar dururdu. Her birinin duvar işlemeleri kusursuz bir şekilde bozulmadan günümüze kadar gelmiş. Duvarlarda güzel oyulmuş rölyefler, Ptolemy VIII ve saltanatını anlatıyor. Her kabartma ve duvar yazısının sol altında, onu yapanın kim olduğunu gösterir bir kartuş bulunuyordu. Tapınaktaki bazı kartuşların içleri boş ve bu çizimlerin Roma Döneminde yapıldığına inanılıyor.

6 sütunlu ikinci salon, karşılıklı sıralanan 3 sütun granitten yapılmış. Tapınakta 2 kurban kesim yeri bulunuyor. Bir tanesi birisi kutsal kayık için, diğeri de Tanrıça Hathor’a sunulan kurbanlar için yapılmış.

Dendera Tapınağı’ndaki Hathor’a ait heykel ve duvar oymaların bazıları oldukça zarar görmüş. Bu çevrede yaşayan Kıptiler ve Arapların tapınakta yaktıkları ateşlerden dolayı, tapınağın bazı bölümlerindeki tavan oymaları isler içerisinde kalmış. Tapınağın iç aydınlatması bazı yerlerde kötü olduğundan, detayları seçmekte doğrusu zorlandım.

İkinci katta, doğu köşesinde, Tanrı Osiris’in şapeli bulunuyor. Duvarlarında, yeraltının Tanrı’sına yakışır, ölümden doğan Osiris’i temsil eden sahneler anlatılıyor. Osiris’e adanmış şapelin tavanında yer alan güneş saati ve dairesel Zodyak görülmesi gereken yerlerden birisi. Alçak tavanda yer alan Zodyak diske işlenmiş koç, boğa, cennetlik ikizler, yengeç, aslan, başak, terazi, akrep, yay, oğlak, kova ve parlak kuyruklarıyla balık mükemmel detaylarıyla seçilebiliyor.

Ancak tapınaktan çıkartılan ünlü Zodyak Kabartma, bugün Paris, Fransa Louvre Müzesi’nde sergileniyor. Yerine bir kopyası sergileniyor. Zodyak, MÖ 50 yılına tarihlenmiş.

Antik çağda, hastalar tapınak kompleksinde yer alan Sanatoryuma gelerek, acılarından arınır ve iyileşirlermiş. Hathor’un hastalıkları iyileştiren gücü olduğu kabul edilirmiş. Burada bazı narkotik ürünler tedavi amaçlı kullanmış. Bu haliyle burası, ilkel bir hastane olarak kabul ediliyor.

Antik Mısır Tapınaklarının hepsinde bir Kutsal Gölü bulunuyor. Dendera Tapınağı’ndaki kutsal göl boş ve bunun yerine ağaçlar ve cıvıldayan kuşlarla dolu. Osiris’in diriliş festivalinde, bu kutsal göle 365 adet küçük yüzen mum bırakılırmış.

Rusça rehberlik yapan Mısırlı rehber Muhammed’in yetersiz İngilizcesi ve onun Rusçasından bana İngilizce olarak çeviri yapan turdaki arkadaşlardan aldığım bilgilerin ne kadar yetersiz olduğunu gördüm. Bu tür tapınakları ziyaret etmeden detaylıca araştırmakta fayda var, ancak ne yazık ki en geniş Türkçe hazırlanmış içerik okuduğunuz bu yazı olacak.

Nil Nehri’nin Doğusunda yer alan Dendarah Tapınağı, nehre 4 km uzaklıktaki kurulu. Luksor’un 60 km kuzeyindeki tapınağa, Luksor’dan taksiyle gelmek 1 saati buluyor (70-100 Mısır Poundu). Tapınak, Qena şehrinin 4 km Kuzeybatısında kalıyor.

Kaldığım Hurgada’dan Luksor’a günübirlik turla giderek tapınağı ziyaret etme fırsatım oldu. Hurgada-Luksor arası 4 saat. Dendera Tapınağı (Dendera Temple) giriş ücreti (40 EP). Tapınğı gezmek için en az 1 saatlik bir zaman ayırmak gerekiyor.