Anadolu Uygarlığına Bir Yolculuk: Kaman Kalehöyük, Kırşehir

İç Anadolu’nun tam orta yerinde yer alan Kırşehir, Tarihi İpekyolu üzerinde bulunan, 4 bin yıllık kültürel bir mirası barındırıyor. Kaman-Kalehöyük, 5 ayrı tabakada 5 uygarlığa ait izlerin olduğu, 280 m çapında, 16 m yüksekliğinde tipik bir Anadolu höyüğü. Bu bölgede 10.000 nüfuslu bir toplumun yaşadığını kanıtlayan ve Anadolu tarihine ışık tutan bir yer.

Japon, Türk ve diğer yabancı bilim adamlarınca sürdürülen kazıların sonucunda elde edilen bilgilerle Anadolu kronolojisini yeniden ele alınıyor. Anadolu höyüğünde sürdürülen kazılar, 40 yılı aşkın süredir Türkiye’de yaşayan Dr. Sachihiro Omura Başkanlığında yürütülüyor. Arkeolojik çalışmalara destek veren Türkiye İş Bankası, 1985’ten bu yan Kaman’daki kazı çalışmalarını sürdüren Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü’ne de destek veriyor.

Höyük, çok eski yerleşim yerlerine verilen bir isim. Tarih boyunca türlü nedenlerle yıkılıp yok olmuş yerleşme bölgelerinde, yıkıntıların üst üste birikmesi nedeniyle oluşmuş, çoğu kez içinde tarihsel kalıntıların gömülü bulunduğu yayvan toprak tepelere bu isim veriliyor.

Bugüne kadar Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Yozgat, Nevşehir, Aksaray, Niğde, Kayseri ve Konya illerinde 1500’ü aşkın höyük ve düz yerleşim yeri tespit edilmiş. Kaman-Kalehöyük, bölgede üzerine en çok kazı ve araştırma yapılan yerlerden biri.

Kaman Kalehöyük, Kırşehir

Kazı heyetinin Şeref Başkanı Altes Prens Takahito Mikasa ilk kazmayı vurarak 31 Mayıs 1986’da höyükte arkeolojik kazı çalışmalarını başlamış. Prens Takahito Mikasa’nın onayıyla 1998’de Dr. Sachihiro Omura başkanlığında Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü kurulmuş. “Burada çalışmak dünya tarihini okumak demektir” diyen ve 40 yılı aşkın süredir Türkiye’de yaşayan Dr. Sachihiro Omura başkanlığında yürütülen kazılarda, şimdiye kadar 4 bin 300 sene öncesine ulaşıldı.

Bugüne kadar M.Ö. 3000 yıllarına kadar kültür katları tespit edilen kazılarda 2000’i aşkın müzelik eser bulunmuş. Buluntuların daha çok Hitit Krallığı ve Asur Koloni Dönemine ait olduğu düşünülüyor. Höyükten çıkarılan diğer eserler ise çeşitli madenler, hayvan kemikleri, pişirilmiş topraktan imal edilmiş tabletler, figürler mühürler, çanak, çömlek ve aksesuarlar, aynı yerde açılmış şahane bir müzede sergileniyor.

Dr. Sachihiro Omura başkanlığındaki Japon kazı heyetince düzenlenen kazılar sonucunda, Osmanlı Döneminden, Eski Tunç Çağına kadar olan dönemlere ait pek çok eser ortaya çıkarılmış. 30 yılda 7 medeniyet ortaya çıkarıldı.Kalehöyük’teki arkeolojik kazılarda Osmanlı Dönemi, Demir Çağı, Orta ve Geç Tunç Çağı ve Eski Tunç Çağı olmak üzere 4 ayrı kültür katmanı tespit edilmiş.

Ortaya çıkarılanlar arasında tapınak, depolar ve şehir kapısı önemli kalıntıları var. Yerin altında hala ulaşamamış tarih katmanları var. Kazı 32 senedir devam ediyor, daha da kazılacak çok yer var. Kaman-Kalehöyük kazılarıyla elde edilen veriler, bize eski çağlardan modern çağa kadar olan Anadolu tarihini ve onun dünyadaki yeri hakkında aydınlatıcı bilgiler veriyor.

Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü

Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü, arkeolojik kazı ve yüzey araştırmalarını yürütmek, kazı ve araştırmalardan elde edilen bilgileri ve eserleri incelemek ve yayınlanmasını sağlamak amacıyla kurulmuş.

Buluntuların ait olduğu yerde çalışmaların sürdürülmesi gerektiği inancıyla, Kaman-Kalehöyük kazı alanının hemen yanında inşa edilen Enstitü kompleksi, içinde barındırdığı laboratuvarları, konferans salonu, lojmanları, depoları ve çok sayıda mesleki kitabı barındıran kütüphanesi ile bu alanda her türlü çalışmanın yapılabileceği örnek bir arkeoloji merkez.

Enstitü halen Kaman-Kalehöyük, Kırşehir-Yassıhöyük ve Kırıkkale Büklükale ören yerlerinde düzenli olarak arkeolojik kazılar yürütüyor. Kırşehir Kaman’da 33 yıldır kazı çalışmaları sürdüren ve bugüne kadar 2 bini aşkın eserin ortaya çıkarılmasını sağlayan Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü’ne İş Bankası da destek veriyor.

İş Bankası, kazı çalışmalarında ortaya çıkan arkeolojik buluntuların zarar görmeden hızlı ve kolayca incelenmesi amacıyla daha önce özel nitelikli bir X-ray cihazı temin etmiş. Şimdi de kazılarda çıkarılan seramik parçaları saklamak üzere 1990’dan bu yana kullanılan deponun onarılarak yenilenmesi sorumluluğunu üstlenmiş. İş Bankası, Antalya’da Patara Antik Kenti kazı çalışmalarına da katkı sağlıyor aynı zamanda.

Kaman Kalehöyük Müzesi

Kazılardan çıkan eserler, Kalehöyük’teki Japon Bahçesi içinde yer alan Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor. Japon Hükümeti’nin “Kültürel Mirası Koruma Projesi” çerçevesinde hibe olarak yaptığı Kaman Kalehöyük Arkeoloji Müzesi, 830 metrekare açık, 470 metrekare kapalı alan olmak üzere toplam 1.500 metrekarelik alanı kapsıyor. Mutlaka görmeniz gereken bir yer. Giriş ücreti 6 TL.

Japon mimarların yapımı olan müzenin tasarımı aynen Kalehöyük tepesinin şeklinde, yeşille örtülü ve bin yıllardır aynı halde kalmış gibi çevresiyle uyumlu. Müzede çocukların ve arkeoloji meraklılarının ilgisini çekecek araçlar da konulmuş.

Kalehöyük’ün rekonstrüksiyonunu ekrandan üç boyutlu olarak elinizle dokunarak gezmeniz de Kalehöyük’ün topografyasını ve kültür tabakalarını çevirmeli kolu hareket ettirerek görmeniz de düşünülmüş.

Müzede sergi salonları, sinevizyon köşesi, kütüphane, inceleme, araştırma, fotoğraflama ve restorasyon çalışmalarına olanak sağlayan laboratuvar, kafe, depolar ve teknik bölümler bulunuyor. Müze, 2011 yılında “En iyi yeşil müze” ödülü almış olup, 2012 yılında da Avrupa’da Yılın Müzesi’ne aday gösterilmiş.

Kaman Kalehöyük Japon Bahçesi

Japonya dışındaki en büyük botanik bahçesi de yine burada. Müze bahçenin ortasında yer alıyor. Bölge halkına rekreasyon alanı yaratmak amacıyla yapılan Japon Bahçesi, son derece bakımlı ve şaşkınlık verecek kadar güzel tasarlanmış. Japon bahçıvanlar tarafından geleneksel tarzda düzenlenerek ağaçlandırılmış.

Prens Takahito MIKASA nın adını taşıyan Kaman Japon Bahçesinde Türkiye ve Japonya’dan getirtilen ağaçların yanı sıra, Çağlayan, Göl, Okyanus Kayalıkları, Budist figürler ve Sumeru Dağı’nın maketi yer alıyor. Sonbahar renkleriyle olağanüstü güzeldi. Bahçeye yiyecek, içecek getirmek, sigara içmek, kabuklu yemiş yemek yasak.

Ankara‘ya 140 km uzaklıktaki Kaman ilçesinde bulunan Kalehöyük, Kaman İlçesi’ne 8,5 kilometre, Kırşehir’e 51 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Ankara’dan Konya yolu takip edilerek, Gölbaşı ilçesinden 15 km sonra Oğulbey’den sol tarafa Beynam-Bala-Kırşehir yoluna dönülerek gidilebilir.

Özellikle Ankara’dan yola çıkarak Kapadokya‘ya yapılacak gezilere Kaman Kalehöyük Müzesi ve Japon Bahçesini de ekleyebilirsiniz.