Asklepion, sağlık tanrısı Asklepios’a adanan kutsal ve insanları tedavi etme amaçlı kullanılan alanlara verilen isim. Asklepion adını Apollon’un oğlu olan ve Sağlık Tanrısı olarak bilinen Asklepios’tan alıyor. İzmir‘in Bergama ilçesinde yer alan ve 9 yüzyıl boyunca hizmet veren Bergama Asklepion, Antik çağın en önemli sağlık merkezlerinden biriydi.
Adını aldığı Pergamon Krallığının da başkenti olan Bergama, yüzyıllar boyu kültür, sanat ve sağlık, merkezi olmuştu. 1870’lerde başlayan kazı çalışmalarının hala sürdüğü antik kentte dönemin önemli sağlık merkezlerinden olan Asklepion, tıp biliminin geçmişine ışık tutan ve o zamanlarda uygulanan tanı ve tedavi yöntemleri ile de dikkat çeken nitelikte.
Bergama Asklepion Kutsal Alanı
Asklepios Kutsal Alanı, galerili avlusu, 3500 kişilik tiyatro yapısı, İmparator Hadrianus’a ait kült salonu, kütüphanesi, yuvarlak planlı Asklepios Tapınağı ile Roma Döneminde oldukça önemli bir sağlık merkeziydi.
Sağlık tanrısı Asklepios adına MÖ 4. yüzyılın ortalarında kentin oldukça dışında Geyikli Dağı’nın yamaçlarında, kuytu bir vadi içerisinde, şifa verdiğine inanılan su kaynaklarının bulunduğu düzlükte kurulmuş. Radyoaktif özellikleri günümüzde keşfedilmiş şifalı suları yüzyıllardır insanlar tarafından sağlık amaçlı kullanılmış.
Eskiçağ’da Epidaurus (Antik Yunanistan’da, Saronic Körfezi’ndeki Argolid Yarımadası’nda yer alan küçük bir şehir) ve Gökova Körfezimin ağzındaki Kos Adası’ndaki örneklerine eşdeğer önemde bir tedavi merkeziydi.
Kuruluş efsanesine göre, saygın bir kişi ve aynı zamanda Pergamon‘un ilk Prytan’ı olan Arkhias, Yunanistan’da avlandığı sırada ayağından yaralanır. Tedavisi Yunanistan’ın en ünlü Epidauros Asklepeion’unda yapılır. Tedavi sonucu iyileşen Arkhias, sağlık tanrısına şükranlarını sunmak için Epidauros Asklepios kültünün Bergama’da da kurulmasını sağlar.
Bergama’daki Asklepion aynı zamanda dönemin ünlü hekimlerinin yetiştiği bir tıp okulu ve dünyanın ilk psikiyatri hastanesi olarak da tarihe geçmiş. Satyr ve Galen gibi zamanın en ünlü hekimleri burada yaşamış.
Antik Çağ’ın Hipokrat’tan sonra en büyük hekimi kabul edilen Bergamalı Galenos, o dönemlerin en önemli hekimlerini bir araya toplayan sağlık yurdunda (Asklepion) tıp eğitimi görmüş. Hipokrat’ın koyduğu hekimlik kurallarına, bugün bilinen şeklini veren de Galenos olmuş.
Asklepion asırlar önce bünyesindeki seçkin hekimler ve müzik, çamur banyoları, su ve spa terapileri, meditasyon, telkin, doğal bitkisel karışımlar, masaj, aromaterapi, özel diyetler gibi günümüzde tekrar popülarite kazanan yöntemlerle hastalara şifa dağıtan bir yerdi.
Asklepion’da, şifanın Asklepios’tan geldiğine inanılıyordu. Bu nedenle, Asklepion’daki her şeyin kutsal olduğu kabul ediliyordu. Bergama Asklepionu’nda genellikle telkin ve fizyoterapinin bugün halen kullanılan çeşitli tedavi metotları uygulanıyordu. Su ve çamur banyoları, masajlar, şifalı otlar ve kremlerle yağlanmalar başlıca uygulamalar arasında.
Ayrıca kutsal su içiliyor, açlık ve susuzluk kürleri ve bağırsak lavmanları yapılıyor, soğuk havada koşular düzenleniyordu. Asklepion sağlık merkezi hamileler ve ölüme yakın olan hastaların girmesinin yasak olduğu rivayet edilir. Asklepion’a şifa bulmaya gelenler ‘propylon’ avlusuna alınır, muayene edilir, teşhis konur, iyi olacak gibilerse Asklepion’a girmelerine izin verilirdi.
Romalılar döneminde yaptırılan ve Asklepion ile kent merkezi arasındaki geçişi sağlayan yolun girişinde ‘Ölüler Giremez‘ yazısı asılıymış.
Tedavi süreci önce şifalı sularla temizlenerek başlar, iyileşme amacıyla tanrıya dua edilip adak adandıktan sonra uykuya yatılır, görülen rüyanın yorumlanması ve telkin yoluyla tedavi uygulanırdı.
Şifalı kutsal su ve çamur banyoları, yararlı otlardan yapılan ilaçların yanı sıra müzik, düzenlenen törenler ve temsiller de tedavi yöntemlerindendi. Bu tedavi yöntemleri ve rüya ile ilgili bilgilerin çoğu, kazılar sonucu ele geçen adak tasları ve yazıtların okunması sonucu öğrenilmiş.
İyileştirmede telkin büyük rol oynuyordu. Hastalar nasıl iyileşeceklerini rüyalarında görüyorlardı. Olasılıkla kuvvetli telkinlerle rüya görmeleri sağlanıyordu. Tiyatroda törenler yapılıyor, müzik eşliğinde hastalara ruhsal tedavi uygulanıyordu.
Tiyatroda yapılan törenler, müzikle uygulanan telkinler hastaların iyileşmesine katkıda bulunuyordu. Burada sağlığına kavuşanlar ayrılırken, Asklepios Tapınağı’nı ziyaret ederek maddi olanakları doğrultusunda yardım yaparlardı.
Asklepion yalnızca bir sağlık kurumu değildi, sadece bir hastane veya tıp okulu olmaktan çok daha fazlasıydı. Aynı zamanda kamusal ve dinsel bir kutsal alandı. Herkese açıktı.
Asklepion’da bulunan bir kırık sütun üzerinde görülen kasesinin etrafında iki yılan motifi, ölmek üzere olan bir hastanın iki yılanın zehrini içtikten sonra iyileştiği ile ilgili mitosu konu alır ve daha sonra bir çubuğun etrafına dolanan iki yılan figürü tıbbın simgesi haline gelmiş.
Asklepion giriş ücreti
Adresi: Zafer Mahallesi Prof. Dr. Frieldhelm Korte Caddesi No:1 Bergama.
15 Nisan– 2 Ekim arası 08:00-18:45
3 Ekim – 14 Nisan 08:00-16:45
Asklepion giriş ücreti 30TL. Bir yıl boyunca Müzekart ile 2 kez, Müzekart+ ile ise sınırsız ziyaret edebiliyor. Bergama Asklepion Ören Yeri’ne ait eserler Bergama Müzesi‘nde görülebilir.
Asıl antik hastane Çorum un iskilip ilçesinde yivlik tepesi ve şifalı yivlik suyunun yakınlarında bir yerdedir. Bu dediğiniz asklepion hekimi ismini ilcemize vermiştir. Bkz. İskilip Tarihi.
Bergama’nın tarihi yerleri güzel, ama şehir merkezi pek de güzel değil. Yaylalarına çıkmadım ama çok güzel ve yeşil olduğunu söylediler. İlçe merkezi zevk vermedi. Denize kıyısı olmaması kötü tabi.
Adamlar binlerce yıl önce yapmış, biz bu yüzyılda yapamadığımız gibi böyleri tarihi ve turistik yeri yok ediyoruz. Allah akıl fikir versin. Tarihi korumak görevimiz, onlar miras bize.
Bu tarihi yer gormeye deger. Manzarasi da harika. Yalniz biz tarihi miraslari gerektigi gibi korumuyoruz.