Araç Tutması Nedir? Nasıl Önlenir?

Araç tutması, kısa bir araba yolculuğundan, saatler süren şehirler arası yolculuğa kadar her yerde karşımıza çıkabiliyor. Denge sistemi ile beyin arasındaki farklı iletiler nedeniyle meydana gelen ve hareket hastalığı olarak da adlandırılan araç tutması, çoğunlukla yolculuk sırasında oluşuyor. Ancak, bunun etkileri tatil sonrasında da devam edebiliyor.

Her ne kadar ciddi sonuçlara yol açmasa da bazı kişiler için seyahat kalitesini bozan araç tutmasının belirtileri, kendini ilk olarak yüzde solukluk, esneme ve uyuklama ile gösteriyor. Daha sonra baş dönmesi, bulantı, kusma, vücut ısısında düşme ve solunumun hızlanması ile devam ediyor. Araç tutması ilaç ile tedavi edilebilse de bu durumu ilaca gerek kalmadan ortadan kaldırmak veya etkisini azaltmak mümkün.

Araç Tutmasının Nedenleri? Taşıt Tutması Nasıl Önlenir?

Araç tutması, farklı kaynaklarda hareket hastalığı (Kinetozis) olarak da tanımlanıyor. Araç tutması, iç kulağa bağlı olarak sıklıkla görülen bir denge rahatsızlığı. Hastalık, dalgalı deniz, uçak ya da otobüs gibi taşıt hareketlerine bağlı olarak ortaya çıkıyor. Bu hastalık sonucunda denge bozuluyor ve kişi kendi bedensel hareketlerini konumlandırmakta güçlük çekmeye başlıyor.

İki yaşın altındaki çocuk ve bebeklerde ender olarak görülen araç tutması, 5-12 yaş arası çocuklar, kadınlar ve yaşlılarda daha sık görülüyor. Özellikle tekne ve gemi seyahati, uçak yolculuğu, araba ve nadiren de trenle yapılan seyahatlerde ortaya çıkıyor.

Bunun yanında yarış oyunları gibi hızlı bilgisayar oyunları oynadıktan sonra tutma belirtileri görülebiliyor. Bilgisayar ekranını sık sık aşağı yukarı kaydırmak, sanal gerçeklik oyunları, titrek görüntüleri uzun süre izlemek de duruma neden olabiliyor.

1. Yediğinize dikkat edin

Beynin iç kulaktaki denge merkezinden gelen sarsıntı nedeniyle oluşan yol tutmasından korunmak için, yolculuktan önce ve yolculuk sırasında yiyecek içecek tüketimine dikkat etmek gerekiyor. Yağlı, baharatlı yiyecekler, tatlı içecekler bazı insanlarda araç tutmasının etkisini artırabiliyor.

Tamamen dolu ya da tamamen boş mide de bulantıya neden olabilir. Yolculuktan önce veya yolculuk sırasında alkollü içeceklerden uzak durmak gerekiyor. Taşıt tutmasının giderilmesinde birkaç tane tuzlu kraker yemek, maden suyu içmek etkili oluyor.

2. Benzin kokusu veya kötü kokulara dikkat edin

Kötü kokular araç tutması konusunda tetikleyici olabiliyor. Aracın içi kokuyorsa pencereleri açmak, aracın dışı kokuyorsa pencereleri ve havalandırmaları kapatmak öneriler arasında. Sigara içmemek ve sigara içenlerin yanına oturmamakta fayda var.

Mümkünse pencere veya havalandırmayı açarak temiz hava alınması olumsuz etkiyi azaltıyor. Ağızdan nefes alıp vermek de işe yarıyor. Bu, kötü kokuları almamanızı, temiz havayı içinize çekmenizi ve iç kulak dengenizi düzenlemenizi sağlıyor.

3. Araçta oturacağınız yerin baş dönmesine etkisi var

Arabalarda şoför koltuğu veya ön yolcu koltuğunda oturmak araç tutmasının olumsuz etkisini azaltıyor. Araç tutulmasından etkilenmemek için gemide deniz seviyesine yakın bir yerde önde veya ortada oturulması gerekiyor. Uçakta kanadın ön tarafına doğru bir koltuk tercih etmek ve uçak kalkar kalkmaz havalandırmayı kendinize çevirmek yararlı olabilir. Trende önde ve pencere kenarında bir koltuk seçmek ve ileriye bakmak da önlemlerden birkaçı.

4. Kitap okumak ve akıllı telefonla uğraşmak

Özellikle sarsıntılı ve virajlı yollarda bir şeyler okumaya çalışmak veya cep telefonunun ekranıyla fazla meşgul olmak hassas kişilerde araç tutmasını hızlandırabiliyor. Kitap, e-kitap, SMS veya e-postaları herhangi bir taşıttayken okumamak gerekiyor.

5. Hareketlerinize dikkat edin

Yolculuk sırasında manzara ne kadar güzel olursa olsun, hassas bir durumunuz varsa ani baş hareketlerinden kaçının, başınızı sağa sola hızlıca çevirmeden ileriye bakın. Özellikle sarsıntılı deniz yolculuklarında ufuk çizgisine, her mesafeden rahatlıkla görebileceğiniz dağ ya da yüksek noktaya bakarak araç tutmasının belirtilerini kontrol etme şansınız var. Ancak bu durum sanıldığı kadar kolay değil.

6. İlaç tedavisi

Araç tutmasının olumsuz sonuçlarından bulantı ve kusmayı önleyici veya hafifletici ilaçlar da alabilirsiniz. Bu ilaçların çoğu, yolculuk başlamadan önce alındığında daha etkili oluyor ve en iyi sonuç elde ediliyor. Yolculuktan önce alınan Emedur gibi bazı araç tutması ilaçları hafif belirtilerde etkili olabiliyor. Bütün ilaçlarda olduğu gibi araç tutması ilaçlarını kullanırken bir doktorunuza mutlaka danışın.

7. Konforlu araçları tercih edin

Seyahat ettiğiniz araç ne kadar konforluysa, araç tutması yaşama ihtimali o kadar azalıyor. Yolculuk sırasında, rahatlatıcı veya sevdiğiniz müzikler dikkatinizi hareketten ve rahatsızlıktan uzaklaştırmaya yardımcı olabiliyor. Gözlerinizi kapatıp dinlemek de etkili önlemlerden.

8. Araç tutması bulaşıcı

Şaşırtıcı bir diğer şey gibi gelse de araç tutmasına karşı hassas olan kişilerle birlikte olmak taşıt tutmasını tetikliyor. Benzer sorunu yaşayan başka kişilerden uzak durmak ilginç bir şekilde faydalı. Başkalarının kendilerindeki baş dönmesi ve bulantılarını sizinle paylaşması araç tutmasını alevlendirebiliyor.

9. Oluşmadan önlem alın

Daha önce araç tutması ile sık karşılaşanların yapabileceği en iyi şey taşıt tutmasını önlemeye çalışmak. Çünkü araç tutması bir kez başladıktan sonra belirtileri durdurmak oldukça güç. Toz zencefil kapsülleri yutmak veya akupresur bileklikler takmak gibi yöntemleri deneyenler de var. Bu yöntemler tartışmalı olsa da birçok kişi kendini psikolojik olarak daha iyi hissettiğini söylüyor.

Araç tutması, modern dünyanın en büyük sorunlarından biri. Seyahat kalitesini bozan araç tutması, alınabilecek basit önlemlerle kabusa dönüşmeden ortadan kaldırılabiliyor. Nasıl baş edeceğinizi bildiğiniz sürece, araç tutması yaşamadığınız keyifli yolculuklar uzağınızda değil.