Alanya Kalesi ve Kızılkule

Alanya Kalesi, Alanya ilçe merkezinde yer alan ve şehrin simgesi olmuş en önemli tarihi yapı. Türk mimarisinin en güzel örneklerinden biri olan ve denizden 250 metreye kadar yükselen yarımada üzerinde bulunan tarih kale Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad tarafından 1221’de yaptırılmış. Eski ismi Alaiye Kalesi olan Alanya Kalesi, saray, cami ve lahit gibi çok sayıda tarihi eser barındırıyor.

Alanya Belediyesinin logosunda da kendine yer bulan kale, Alanya’daki Kandeleri Burnunu oluşturan dağın üzerinde yer alıyor. Deniz ve kara yoluyla güç ulaşımı nedeniyle tarih boyunca en iyi korunmuş. Üç sıra olmak üzere surlarının uzunluğu 6,5 kilometreyi bulan Alanya Kalesinin, 83 kulesi, 140 burcu ve kentin su gereksinimi sağlamak üzere pek çok su sarnıcı bulunuyor.

Alanya Kalesi

Antalya’nın Alanya ilçesinin sembol yapısı Alanya Kalesi, ilçenin en ünlü tarihi yapısı. Kalenin tam olarak ne zaman inşa edildiğine dair net bilgi olmasa da ilk kez Tryhos adıyla bilinen Romalı korsanlar tarafından MÖ 2. yüzyılda inşa edildiği ve uzun süre korsanların sığınağı olarak kullanıldığı düşünülüyor.

Bir yarımada üzerinde yer alan Alanya Kalesinde Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetlerinin izleri görülüyor. 4. yüzyılda coğrafyacı Scylax’ın Coracesium olarak söz ettiği kale bölgesi için Antik Yunanlı tarihçi Strabon günlüklerinde Kilikya’ya batıdan girildiği zaman, ilk görünen şehir olarak tanımlayarak ve zaptedilmesi güç çok dik bir kaya üzerinde kurulmuş olduğundan bahsetmiş.

Tarih boyunca deprem, dış saldırılar ve bakımsızlık gibi sebepler nedeniyle birkaç kez yeniden inşa edilen Alanya Kalesi, Bizanslılar ve Selçuklular dönemlerinde geçirdiği yenilemelerle son halini almış. Selçuklu sultanının yaptırdığı kalenin sur ve kuleleri, savunma yönünden olduğu kadar Selçuklu mimarisine teşkil ettiği örnek bakımından da büyük bir değere sahip.

Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad tarafından Selçuklulara katılan kale ardından sırasıyla Karamanoğulları ve Memluk idaresine geçerek son olarak 1471’de Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman tarafından fethedilmiş.

Eğrikapı, Kocakapı, Ortakapı, İskelekapısı adında, üçer katlı dört kapıdan girilen kale; dış kale, iç kale ve orta kalede bulunan kapılar, kale kapısından çok saray kapılarına benzer şekilde kitabelerle süslü. Kalenin ortasında yer alan yonca yaprağı planlı küçük Bizans kilisesi olan Aya Yorgi Kilisesi ise halen ayakta duruyor.

Dış Kale, Orta Kale ve İç Kale olmak üzere üç bölümden oluşan Alanya Kalesinde, Aya Yorgi Kilisesi, Kanuni Sultan Süleyman Camii, Akşabe Sultan Türbesi, Selçuklu Hamamı, Arasta, Bedesten, Sitti Zeynep Türbesi, Sultan Alaaddin Sarayı, irili ufaklı sarnıçlar, deniz feneri ve zindan yer alıyor.

Yarımadanın zirvesinde açık hava müzesi olarak değerlendirilen İç Kale bulunuyor. Burada Alaeddin Keykubad’ın sarayı yer alıyor. Alanya Yarımadasını çeviren kale surları, Akdeniz’e doğru dimdik iniyor. Kıyıda yükselen burç, tarihte idam cezalarının ifa edildiği yer olması dolayısıyla günümüzde ‘Adam asacağı’ ismiyle anılıyor.

ALANYA KALESİNE NASIL GİDİLİR
Alanya Kalesi, Alanya ilçe merkezine 3,5 km uzaklıkta yer alıyor. Araç trafiğine açık bulunan ve günümüzde de yerleşimin sürdüğü kaleye, Alanya ilçe merkezinden yürüyerek yaklaşık 1 saatte çıkabilirsiniz. Hisariçi Mahallesine giden dolmuşlarla kaleye ulaşılabiliyor. İlçe merkezinden kaleye yürüyerek de yaklaşık 1 saat gibi bir sürede ulaşabilirsiniz.

ALANYA KALESİ GİRİŞ ÜCRETİ
🗺 Adres: Hisariçi Mahallesi, Alanya, Antalya ☎️ 0 (242) 513 12 28
⏰ Ziyaret Saatleri: Alanya Kalesi ziyaret saatleri yaz dönemi (1 Nisan – 31 Ekim) 08.00-19.00, kış dönemi (31 Ekim – 1 Nisan) 08.30-17.00. Kale, haftanın 7 günü ziyarete açık.
🔐 Giriş Ücreti: Alanya Kalesi giriş ücreti 30TL. Müze Kart geçerli. Bilet satışı ve giriş kale kapanışından yarım saat önce sona eriyor.

Alanya Kalesi Gezilecek Yerler

1. Kızılkule

Alanya Kalesinin İç Kale bölümünde Aya Yorgi adıyla bilinen küçük bir kilise, limanın doğusunda ise kaleye koridorla bağlı bulunan Kızılkule bulunuyor. 33 metre yüksekliğinde ve 12,5 metre genişliğinde olan kule, Alaeddin Keykubad’ın yaptırdığı bitişiğindeki tersaneyi koruyor.

Alaeddin Keykubad döneminde eklenen ve Selçuklu sanatının eşsiz örneklerinden biri olan sekizgen planlı ve her köşe genişliğinin 12,5 metre olduğu Kızılkule, Alanya Limanının doğusunda, tüm limana ve tersaneye hâkim bir noktada bulunuyor.

Kızılkule’nin inşası için Alaeddin Keykubad isteği üzerine, dönemin ünlü mimarı Ebu Ali Reha Halep’ten Alanya’ya çağırılmış ve adını da inşasında kullanılan kırmızı renkli tuğladan almış.

Kale surlarının kilit noktasını teşkil eden Kızılkule’nin yapımında Antikçağ’a ait devşirme malzemeden yararlanılarak yüzdeki mazgalları, gözetleme pencereleri, düşmana zift ve kaynar su dökmeye yarayan önleri peçeli delikleri hâlen görülebilir durumda. Kale kompleksi içindeki Alanya Tersanesi ise Selçukluların denizle ilk buluşmasını simgeliyor.

Tersanenin giriş kapısında, sultanın armasını taşıyan ve rozetlerle süslü olan yazıtta, bu tersanenin Selçukluların Sinop’tan sonra ikinci deniz üssü olması nedeniyle Alaaddin Keykubad’a verilen ‘İki Denizin Sultanı’ unvanı yer alıyor. Doğu surları ile kasabanın kıyısını koruyan kuzey surlarının birleştiği noktada yer alan Kızılkule, Alanya Kalesinin en önemli yapılarından.

2. Süleymaniye Camii

Alaeddin ve Kale Cami olarak da bilinen Süleymaniye Cami, 1231’de Selçuklu Sultanı Alâeddin Keykubad tarafından şehrin yeniden imarı esnasında İç Kale’nin hemen dışına inşa edilmiş. 16. yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman’ın yeniden imar ettiği tek minareli cami moloz taştan kare şeklinde inşa edilmiş

Kapı ve pencerelerindeki ahşap işlemelerin Osmanlı ahşap işlemeciliğinin en güzel örneklerinden biri olarak kabul edilen caminin, iskelet üzerine oturan tuğla bir kubbesi bulunuyor. Akustik özellikleri sağlamak için ise kubbenin askısı olarak görev yapan parça üzerinde bir düzineden fazla sayıda küçük küp yer alıyor.

3. Emir Bedrüddin Cami

Andızlı Cami olarak da bilinen Emir Bedrüddin Cami adını, hemen yanındaki andız ağacından alıyor. Tophane Mahallesinde bulunan cami, 1227’de Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında Yalılar Emiri Emir-ül Haç Zade Bedrüddin Ömer tarafından yaptırılmış.

Selçuklu mimari özelliklerini taşıyan ve kesme taştan yapılan caminin minberi de Selçuklu ahşap oyma sanatının en güzel örneklerinden birisi olarak kabul ediliyor. 1725’te onarım gördüğünü anlatan kitabesi de bulunana camiye, Kızılkule minaresinin aşağısındaki bir kapıdan giriliyor. Yapının son cemaat yerinin altında büyük bir Selçuklu sarnıcı ve yol aşağısında Arap Kuyusu denilen eski bir kuyu bulunuyor.

4. Akşebe Sultan Mescidi

Alanya Kalesi’nin ilk kumandanlarından olan Akşeba Sultan tarafından 1230’da yaptırılan mescidin batısında kendine özgü mimarisi olan ve kırmızı tuğladan örülen bir minaresi bulunuyor. Dış cephesi taş, içiyse tuğladan inşa edilen yapının biri mescit, diğeri de Akşebe’nin ve sahibi bilinmeyen birkaç mezarın bulunduğu bölümden oluşan iki odası bulunuyor.

5. Tophane Mescidi

On dokuzuncu yüzyıl Osmanlı yapısı olan Tophane Mescidi yerel ustaların geleneksel yapım teknikleriyle restore edilmiş. Üst kat tavan kaplamaları o dönem Alanya’nın geleneksel yapılarında kullanılan sedir ve karaçam olan yapının kapısı çevresindeki aynı dönem yapılarda görülen masif ahşaptan yapılmış.

6. Aya Yorgi Kilisesi

Hagios Georgios olarak bilinen Aya Yorgi Kilisesi, Alanya Kalesindeki İç Kale saray kalıntısının hemen karşısında yer alıyor. Bizans dönemine ait küçük bir kilise olan Aya Yorgi, MS 6. yüzyılda yapıldığı düşünülen yonca planlı, bozulmuş da olsa halen iç duvarlarında fresklerin bulunduğu bir kilise.

İç Kale’de Selçuklu dönemine ait olmayan tek yapı olan Aya Yorgi, dini önemi artınca zaman içerisinde piskoposluk haline getirildiği biliniyor. Alanya’nın Türk-İslam dönemi öncesinden günümüze ulaşabilen ender bir yapı olan kilise, kale ile birlikte koruma altında bulunuyor. Alanya’da görülmesi gereken yerler arasında.

Kaleye ulaşan yol deniz seviyesinden 228 metreye kadar yükseldiğinden yokuşlar ve dar sokaklar yürüyüşü zorluyor. Akdeniz kıyı şeridinin en önemli tarihi yapılarından biri olan Alanya Kalesi ve Kızılkule, Alanya seyahatinde mutlaka görmeniz gereken yerler arasında.