Mostar Gezi Rehberi

Mostar, doğal güzellikler içerisine serpilmiş Osmanlı Döneminden kalma eserleriyle ünlü. Balkanlar’da görülmesi gereken en nefis şehirlerden biri. Mimar Sinan’ın öğrencisi Mimar Hayreddin’in eseri olan ünlü Mostar Köprüsü ile Bosna-Hersek‘in ve Balkan coğrafyasının en çok ziyaretçi ağırlayan şehirlerinden Mostar, aynı zamanda Bosna Hersek iç savaşının sembol noktalarından biri.

Neretva Nehrinin iki yanına kurulu olan şehir, çok kültürlü kimliği ile farklı inanç, etnik köken ve düşünceden binlerce insanın bir arada yaşadığı, geleneksel yapıları, hareketli dar sokakları ile çok güzel bir Balkan şehri. Fatih Sultan Mehmet zamanında Osmanlı topraklarına katılmış Mostar, bu dönemde Köprühisar olarak adlandırılmış.

Mostar Gezi Rehberi

Mostar, Neretva Nehri boyunca kurulu, UNESCO Dünya Mirası Listesinde yer alan tarihi bir Bosna-Hersek şehri. Adriyatik Denizi ile Balkanları bağlayan yol üzerinde bulunan kent, doğal güzellikler içerisine serpilmiş Osmanlı eserleriyle ünlü bir ressamın elinden çıkmış tarihi bir gravür gibi görünüyor.

Bosna-Hersek’in Hersek bölgesinin en büyük yerleşim yeri olan Mostar’ın isminde yer alan ‘Most’ Boşnak dilinde köprü anlamına geliyor. ‘Stari Most’ ise eski köprü, Mostar ise ‘köprü tutan-köprü koruyucusu’ anlamına geliyor. Taş evleri, ahşap konakları, geleneksel el sanatlarının icra edildiği tarihi çarşısı, yemyeşil doğası ve turkuaz renkli serin sularıyla her türlü övgüyü hakkeden bir şehir.

Şehirde yapılan arkeolojik kazılarda Humet Tepesi ve Velez Dağı arasında, Neretva Nehrinin iki yakasında da tarih öncesi dönemlerden beri insan yerleşimi olduğu tespit edilmiş. Orta çağ döneminde Roma İmparatorluğu sınırları içerisinde yer alan şehirle ilgili günümüze bu dönemden ulaşmayı başaran kaynak maalesef sınırlı.

Mostar isminin ilk kez geçtiği tespit edilebilen en eski kaynak ise 1474 yılına uzanıyor. Mostar, Osmanlının egemenliğinde, Adriyatik kıyısındaki limanlar ile Bosna’nın iç kesimindeki ticaret yollarının merkezinde konumlandığından hızla gelişme göstermiş. Evliya Çelebi, ünlü Seyahatnamesinde, Mostar’da Osmanlı yapısı olan 53 mahalle, 3 bin ev, 359 dükkân, 45 cami saydığını yazar.

Bosna-Hersek İç Savaşında büyük zarar gören Mostar’da şehre ismini veren köprü Hırvatlar tarafından yıkıldı. Savaş sırasında şehrin etnik yapısı değişirken, Müslümanlar şehrin doğusunda, Hırvatlar ise şehrin batısında yaşamaya başladı. Yıkılan Mostar Köprüsü, savaşın ardından ABD, Türkiye, Hollanda, İtalya ve Hırvatistan’ın katkılarıyla bir Türk şirketi tarafından yeniden inşa edildi.

Mostar’da 2013 yılında yapılan nüfus sayımına göre şehrin toplam nüfusu 105 bin. Nüfusun yüzde 48.4’ü Hırvatlar, yüzde 44.1’i Boşnaklar, yüde 4.1’i ise Sırplardan oluşuyor. Mostar, Bosna-Hersek topraklarındaki en yüksek Hırvat nüfusu ev sahipliği yapan yerleşim yeri.

Mostar’da Boşnakça, Hırvatça ve Sırpça konuşuluyor. Şehirde İngilizce ve Almanca bilinirliği de yüksek. Mostar, Türkiye’den bir saat geride. Mostar’da Bosna-Hersek’in para birimi Konvertibl Mark (KM) kullanılıyor. Para birimine Bosna-Hersek Markı da deniyor.

MOSTAR’A GİTMEK İÇİN NE GEREKİYOR 🛂
ⓘ Mostar’a gitmek için vize gerekmiyor. Eğer Bulgaristan veya Yunanistan üzerinden arabanızla karada gitmek istiyorsanız öncelikle bu iki ülke için Schengen vizesi almanız veya Yeşil Pasaport sahibi olmanız gerekiyor. Vize Nedir Nasıl Alınır ve Vize Ücretleri Ne Kadar yazılarım vizeler hakkında bilgilendirici yazılarıma göz atabilirsiniz.

ⓘ Pasaportunuz henüz yoksa Pasaport Çeşitleri ve Pasaport Başvurusu Nasıl Yapılır yazılarımı okuyun. Yurt dışına çıkarken havalimanında veya sınır kapılarında yurtdışı çıkış harcı ödemeniz gerekiyor. Balkanlar rotasında vizesiz gezebileceğiniz başka ülkeler de var. Vizesiz Gidilecek Balkan Ülkeleri ve Vizesiz Balkan Turu blog yazılarıma göz atın. Dünya genelinde vizesiz gezilebilen şehirler için Vizesiz Ülkeler blog yazıma bakabilirsiniz.

ⓘ Daha uygun ve verimli bir Mostar tatili yapmanız için Seyahat Rehberi kategorisindeki uygun otel nasıl bulunur, vize/pasaport, hayat kurtaran akıllı telefon uygulamaları blog yazılarıma da göz atın dilerseniz.

MOSTAR NEREDE 📍
Mostar, Balkanlarda yer alan Bosna-Hersek’in şehri. Bosna-Hersek aynı zamanda bir Avrupa ülkesi. Bosna-Hersek’in güneydoğusunda yer alan Mostar, Hersek bölgesinin en büyük şehri. Mostar, Bosna-Hersek Federasyonu’nun Hersek-Neretva Kantonu’nun idari merkezi ve başkenti.
Mostar, Neretva Nehri’nin iki yanında engebeli bir coğrafyada kuzey-güney doğrultusunda uzanıyor. Şehir, Adriyatik limanlarıyla Bosna-Hersek’in iç bölgeleri arasında önemli bir geçiş güzergahının merkezinde konumlanıyor.

MOSTAR NASIL GİDİLİR
Mostar‘a Türkiye‘den hava yoluyla Bosna-Hersek’in başkenti Saraybosna üzerinden ya da aktarmalı olarak farklı Avrupa kentlerinden ulaşılabiliyor. En kısa yol İstanbul-Saraybosna uçak bileti almak ve Saraybosna’dan karayoluyla veya trenle Mostar’a geçmek.

Mostar’a uçakla nasıl gidilir: Şehir merkezine 8 km uzaklıktaki Mostar Havalimanına Türkiye’den direkt uçuş yok. Hırvat Havayollarının İstanbul-Zagreb aktarmalı uçuşu ile Mostar’a gitmek mümkün. Yolculuk bekleme süresiyle birlikte yaklaşık 7 saat sürüyor.

Mostar Havalimanından şehir merkezine nasıl gidilir: Mostar Havalimanından şehir merkezine gitmek için taksi ve araç kiralama seçenekleri bulunuyor. Havalimanının resmi taksi operatörü Moj Taxi. Taksi ile yolculuk 10 dakika sürüyor. Havalimanından şehir merkezine taksi ile yolculuk 6-7€ tutuyor. Herhangi bir toplu ulaşım seçeneği ise yok.

Saraybosna’dan Mostar’a nasıl gidilir: Türkiye’den Mostar’a ulaşım için bir diğer alternatif Saraybosna Havalimanına uçtuktan sonra Saraybosna-Mostar arasında otobüs, tren ya da özel araç kullanmak. Türk Hava Yolları’nın İstanbul Havalimanından ve Pegasus Hava Yolları’nın ise İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan Saraybosna’ya direkt uçuşu bulunuyor. İstanbul-Saraybosna uçuşu yaklaşık 1 saat 55 dakika sürüyor.

Saraybosna Havalimanından Mostar’a nasıl gidilir: Saraybosna Havalimanı, şehir merkezine 9 km uzaklıkta. Havalimanından şehir merkezine ulaşım için 103 ve 107 nolu otobüsleri kullanabilirsiniz. Taksi ya da araç kiralayarak şehir merkezine ulaşılabiliyor.

🚘 Saraybosna-Mostar arası 129 km mesafede. Mesafe kısa görünmesine rağmen, yollar gidiş-dönüş tek şerit olduğundan Saraybosna’ya’dan özel araç ile yaklaşık 2 saat sürüyor. Şehirler arası ulaşımda sıklıkla kullanılan taksiler pazarlığa açık. Taksiler 85-100€ ücret talep ediyor.
🚌 İki şehir arasında düzenli otobüs seferleri var. Saraybosna Otobüs Terminalinden her saat kalkan otobüslerle Mostar’a yolculuk yaklaşık 3 saat sürüyor. Otobüs bilet ücreti 10€ civarında.
🚝 Saraybosna-Mostar tren ile ulaşım seçeneğiniz de var. Gün içerisinde başkentten Mostar’a 10’a yakın tren seferi düzenleniyor. Trenle ulaşım 1 saat 50 dakika sürüyor. Bilet ücreti ise 5-6€ arasında değişiyor. Sarajevo’dan Mostar’a trenle gitmenizi tavsiye ederim ya da en azından dönerken treni kullanın. Hem hesaplı hem rahat hem de müthiş manzaralar sizi bekliyor.

MOSTAR’DA NEREDE KALINIR
Mostar’da kalabileceğiniz bütçeye uygun her türlü konaklama var. Mostar Köprüsüne yürüyerek 1 dk uzaklıktaki Hotel Emen, manzarası mükemmel Hotel-Restaurant Kriva Ćuprija ve Shangri La Mansion, her şeyiyle mükemmel Hotel Almira ve uygun fiyatlı Villa Globus, Hostel Miran ve Hostel Majdas, şahane konaklama seçenekleriniz.

✈️ Ucuz Uçak Bileti Nasıl Alınır
✈️ Uçak Bileti Kampanyaları Nasıl Bulunur
✈️ Türkiye’nin En İyi Online Uçak Bileti Satış Siteleri
✈️ En Ucuz Uçak Bileti Ne Zaman Alınır

Mostar Gezilecek Yerler 📌

Adını orta çağda Stari Most’u yani köprüyü koruyan köprü bekçilerinden alan Mostar, Bosna Hersek’in en popüler şehirlerinden biri. Mostar’ın Eski Kenti bölgesi gezinizin ana noktasını oluşturacak. Balkanlarda Osmanlı izlerinin en belirgini olduğu Mostarı şöyle bir görüp geçeyim derseniz 1 saat yeter.

Ancak Mostar günübirlik bir geziden çok daha fazlasını hak ediyor. Mostar’da dünyaca ünlü Mostar Köprüsü, Tara Kulesinin hemen altında faaliyet gösteren Eski Köprü Müzesi, minaresinden Mostar’ın en güzel manzaralarından birini görebileceğiniz Koski Mehmed Paşa Camii, Osmanlı Döneminden kalmış Biscevica Evi ve Müslüm Bey Konağı görmeniz gereken yerler.

Neretva Nehrinin kollarından biri olan ‌Radobolja Deresi üzerinde yer alan Eğri Köprü, Neretva Nehrinin sol tarafında yer alan Bakırcılar Çarşısı gezilecek yerler arasında. Kötü şöhretli Keskin Nişancı Kulesi, War ‌Photo ‌‌Exhibition ile Saat Kulesinin yanındaki Hersek Tarih Müzesi de gezilecek yerler listenize eklenmeli.

Mostar, 1990’lardaki Savaş sırasında şiddetli çatışmalarla çok ağır darbe aldı. Old Town’da her şey güzel ve hoş. Ancak turistik bölgenin bir kaç sokak ötesine giderseniz, trajik zamanların birçok kalıntısı yıkılmış evler ve duvarları kurşun delikleriyle dolu evler göreceksiniz.

ⓘ Verdiğim sıraya göre yürüyerek tüm rotayı gezmek isterseniz 4 km tutuyor. Hiç durmadan yürürseniz 1 saat sürüyor. Sabah erkenden başlayıp, dinlene dinlene rotayı 1 günde tamamlayabilirsiniz. Mostar gezilecek yerler listesine eklediğim Sniper Tower‘a kadar gezerek gidip oradan taksi ile köprüye geri dönebilirsiniz.

Mostar’a yakın gezilecek yerler için de 1 gününüzü ayırmanız gerek. Mostar’dan turla veya araç kiralayarak gidebileceğiniz Blagay Tekkesi, Poçitel Köyü ve Kravica Şelalesi muhteşem bir günübirlik rota olur. Mostar gezisi için olmazsa olmaz yerler bu üçü de!

1. Mostar Köprüsü

Mostar Köprüsü (Stari Most veya ‘Eski Köprü’), sadece Mostar ve Bosna Hersek’in değil Avrupa’nın en ünlü köprülerinden biri. Kentin Boşnak ve Hırvat kesimlerini birbirine bağlamakla kalmamış, şehre ismini de vermiş olan köprü, turkuaz renkli Neretva nehrinin üzerine, 16. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş.

Şehrin iki bölümünü birbirine bağlayan eski ahşap köprünün yerini yapılmış taş köprü, 1566’da, Kanunî Sultan Süleyman döneminde, Mimar Sinan’ın öğrencisi Mimar Hayrettin’e yaptırılmış. 427 yıl kesintisiz hizmet vermiş olan ince mühendislik örneği köprü, ne yazık ki Bosna iç savaşında 1993’te Hırvat güçleri tarafından yıkılmış.

Savaştan sonra Türkiye’nin de desteğiyle, aslına uygun olarak köprünün yapımına 1997’da başlanmış, 23 Temmuz 2003’te Prensi Charles tarafından açılmış. Yeniden inşa edildikten kısa bir süre sonra 2005’te UNESCO Dünya Mirası Listesine alınan köprünün yapımında 456 kalıp taşı kullanılmış.

Tarihi köprünün her iki yakası boyunca kafe-bar, küçük restoran, hediyelik eşya dükkanlarıyla dolu Mostar Çarşısı uzanıyor. Köprü ve çevresindeki taş yollar, üzerinden yürünmesi nedeniyle o kadar aşınmışlar ki yürürken kaymamak için dikkat etmeniz gerek! Ayağınızda rahat ayakkabı olsa iyi olur.

2. Muzej Stari Most

Muzej Stari Most (Stari Most Müzesi), etrafında kurulan turistik hediyelik eşya tezgahlarıyla nedeniyle genelde gezginlerin gözden kaçırdığı küçük bir müze. Mostar Köprüsünün iki ucunda birer kule yer alıyor. Tara Kulesi ve Halebija Kulesi adlı iki kule, gözetleme kulesi, hapishane ve mühimmat deposu olarak kullanılmış.

Geçmişi 17. yüzyıla tarihlenen kulelerden sağdaki Tara kulesi, Eski Köprü Müzesine ev sahipliği yapıyor. Stari Most Müzesi girişi köprünün doğu ucunda yer alıyor. Üç bölümde oluşan müzenin, altı katlı kuleyi kapsayan A Bölümü Stari Most’u kuşbakışı görmek için şahane.

İçeride birkaç ekrandan köprünün hikayesi hakkında bilgiler ediniyorsunuz. İşaretleri takip ederek ulaşacağınız B bölümü ise bir yer altı arkeolojik kazı alanına götürüyor. C Bölümü ise köprünün tarihini, yıkımını ve restorasyonunu detaylandıran görüntüler ve resimlerle dolu bir koridor.

Müzeden Mostar Eski Çarşısına çıktığınızda nerede olduğunuzu biraz şaşırabilirsiniz, am nasılsa yolunuzu tekrar bulursunuz. Müzeye giriş 10 KM ve her gün 10.00–18.00 saatleri arasında ziyarete açık. Müze pazartesi günleri kapalı.

3. Mostar Çarşısı

Mostar Çarşısı (Bazar Kujundžiluk), kentin pitoresk Eski Kent bölgesinin kalbinde yer alan bölgesi. Harika dokusu ve tarihi yapılarıyla gezmeye doyamayacağınız bir yer. Mostar gezinizin merkezini Čaršija denilen bu bölge oluşturacak. Arnavut kaldırımlı sokakları boyunca uzanan Eski Çarşı da Mostar Köprüsü ile birlikte birlikte 2005’ten beri UNESCO Dünya Mirası Listesinin bir parçası.

Şehrin Müslüman ve Hırvat taraflarını ayıran Stari Most’un her iki yakasında uzananan ve ağzına kadar geleneksel restoranlar, el sanatları mağazaları, biblolar ve hediyelik eşyalarla dolu Eski Çarşı, 16. yüzyıldan kalma. Kalabalık olsa da renkli sokakları ve canlı atmosferi olan çarşıda dolaşmak Mostar gezisinin olmazsa olmazı.

Öğleden önce ziyaret edip, sokakları ve dükkanları gezerseniz kalabalığın rahatsızlığını hissetmezsiniz. Bazı günler Dubrovnik’ten günübirlik gelen cruise gemisi yolcuları nedeniyle aşırı kalabalık olabiliyor. Böylesi durumda, zamanınız varsa, nefis cafelerden birine oturup, manzarayı izlemek en güzeli.

Şehirde yaşayan Boşnak ve Hırvat etnik grupları arasındaki bölünme nedeniyle pek anlaşılmasa da Mostar Köprüsünün her iki tarafında iki ayrı pazar var. Her ikisi arasındaki farkı pek fark edilmez. Ancak halılar, kilimler, eşarplar, bakır eşyalar ve diğer hediyelik eşyaların satıldığı dağa yakın olan bölge, daha bir Anadolu havasına sahip.

Esnaf, geleneksel eşyalarını ve el sanatlarını cadde kenarlarındaki tek odalı dükkanlarda satıyor. Müslüman taraftaki esnafın neredeyse hepsi Türkçe biliyor ve çok güler yüzlüler. Fiyatlarda pazarlık yapılabilirsiniz.

4. Biscevic House

Biscevic House, Türk döneminin en güzel korunmuş konut yapılarının bir örneği. 1635 yılında inşa edilmiş. Osmanlı döneminde Neretva Nehri kıyılarına yapılan tek veya iki katlı evler ile ‘mahalla’ adı verilen mahalleler hızla gelişmiş. Dışarıdan nispeten sade görünseler de içleri sokaktan görüldüğünden daha da etkileyici.

Bisevic konutunun girişi sade. İçeride gömme dolaplı odalar, oymalı ahşap tavanlar ve aşağıdaki hızlı akan Neretva’nın üzerine çıkıntı yapan sivri kemerli pencerelerden oluşan bir oda var. Yüksek duvarlar evi koruyucu bir şekilde çevreliyor. Gölgeli, taş döşeli bir verandada bir fıskiye sessizce akıyor.

Girişte evlerimizde kullandığımız terliklerden veriliyor. Odaların kenarları boyunca divanlar, kanepeler ve oryantal halılar ve örtüler var. Çerçeveli Arapça kaligrafi duvarları süslüyor. Fotoğraf çekmenize izin var. Hatta antika sandıklarda saklanan geleneksel kıyafetleri deneyip resim çektirme fırsatınız var.

5. Muslibegovic House

Muslibegovic House (Müslibegoviç Evi), günümüzde Osmanlı dönemi konut mimarisinin en önemli örneği olarak kabul ediliyor. Eski Hersek’in soylu bir ailesi olan Muslibegovic ailesinin evi, geleneksel Boşnak-Osmanlı tarzında dekore edilmiş. Osmanlı döneminden kalma mobilyalar ve sanat eserleriyle ailenin eski ihtişamını koruyor.

Muslibegovic Evi bugün Mostar’ın ulusal bir anıt, müze ve küçük bir otel olarak hizmet veriyor. 1872’de zemin ve üst kata eklenen iki oda ile konak genişletilmiş. Evin otel olarak kullanılan kısmı on iki yatak odasına sahip. Müzenin en değerli sergileri arasında 1855 tarihli Kur’an-ı Kerim el yazması ve 1866 tarihli süslü bir kılıç bulunuyor.

6. Koski Mehmed Paşa Camii

Koski Mehmed Paşa Camii, nehrin Müslüman (doğu) tarafında, Stari Most’un kuzeyinde sadece birkaç dakikalık yürüme mesafesinde bulunan, şehrin en popüler camisi. Bosna Hersek’teki Osmanlı cami mimarisinin örneği olan cami, 1618 yılına tarihleniyor. Şehri yukarıdan izlemek istiyorsanız not etmeniz gereken harika bir cami.

Şehrin dört bir yanından görülen caminin minaresine çıktığınız zaman Mostar Köprüsü dahil, kentin harika manzarasını görme ve fotoğraflama şansınız var. Klostrofobik olanlar için zirveye çıkmak zor olabilir, çünkü cami merdivenleri zaten çok dar oluyor. Bazı basamaklarda aydınlatma yetersiz olduğundan karanlıkta veya cep telefonunuzun ışığıyla çıkmanız gerekebilir.

Minarenin tepesine çıkınca manzara karşısında hayran kalacağınız için bu zahmete girmeye değer. Hemen önünüzdeki Eski Köprü ile Mostar’ın 360 derecelik panoramasını görüyorsunuz. Şehrin başka hiçbir yerinde bundan daha iyi bir manzara bulma şansınız yok. Ancak yine iyi manzara görmek istiyorsanız güneşin nerede olduğuna dikkat edin.

Güneşe doğru çekim yapıyorsanız, Stari Most fotoğraflarınız iyi çıkmaz. Manzaralı bir avluya ücretsiz girebilirsiniz. Yan tarafta, Stari Most’u izleme alanlarına erişmek için 6KM ödemeniz gerekiyor. Minare ve cami için ise 6 KM daha ödemeniz gerekiyor. Cami her gün 09.00 – 20.30 saatleri arası, Ekim-Mart arası açıktır 11.00 – 17.00 arası ziyarete açık.

7. Savaş ve Soykırım Kurbanları Müzesi

Savaş ve Soykırım Kurbanları Müzesi (Museum Of War And Genocide Victims), Yugoslavya’nın dağılması ardından 1992-1995 arasında yaşanan Bosna Savaşının tarihini ve vahşetini anlatan bir müze. Toplama kampları, 200 bin kayıp, tecavüz, yaralanma veya kayıplarıyla bu savaş, II. Dünya Savaşından bu yana Avrupa tarihinin en kötü savaşıydı.

Savaş kurbanları tarafından yönetilen müze, çatışmanın tarihi ve nedenleri hakkında ayrıntılı sergiler, birçok kişisel hikaye ve vahşetten kalıntılar ve Stari Most’un yıkımına ilişkin video görüntüleri içeriyor. Yanınızda çocuklarınız varsa ziyaret etmenizi tavsiye etmem. Müzenin girişi Karagözbey Camii’nin tam karşısında yer alıyor.

Giriş 10KM. Sabah 9’dan akşam 9’a kadar açık. Savaş ve Soykırım Kurbanları Müzesine giden yol üzerindeki diğer birkaç küçük müze var. Muzej Hercegovine (Hersek Müzesi) ve BosnaSeum, müze gezmeyi seviyorsanız görmeniz gereken diğer iki müze.

8. Karagözbey Camii

🕌 Karagözbey Camii (Karadjoz-Beg Mosque) de hem kendisinin güzelliği hem de manzarası için görebileceğiniz diğer bir cami. Koski Mehmed Paşa Camii’nin kuzeyinde beş dakikalık yürüme mesafesinde yer alıyor. 1557 yılına dayanan Karagözbey Camii, Bosna Hersek’teki en büyük camilerden biri olsa da İstanbul camilerine kıyasla oldukça küçük.

Bu cami için de giriş ücreti alınıyor (5KM, minareye de çıkmak isterseniz iki katı). Minaresi her yönden muhteşem manzaralar sunar, ancak buradan tam olarak Mostar Köprüsü görünmüyor maalesef. Mostar gezilecek yerler listenizde mutlaka olmalı.

9. Sniper Tower

Sniper Tower, Mostar Eski şehirden yürüme mesafesinde çok etkileyici bir yer. Etkileyiciliği güzelliğinden değil çirkinliğinden ve savaşta üstlendiği rolünden geliyor. Eski Ljubljanska Bankası olarak kullanılan bina, Kuşatması sırasında Hırvat ve Sırp güçleri tarafından ele geçirilen bir Yoguslav Bankasıydı.

Stratejik konumu ve çevredeki binalara göre yüksekliği nedeniyle savaş sırasında keskin nişancı kulesi olarak kullanılmış. Bosna Savaşında binada mevzilenen Hırvat keskin nişancıları, nehrin karşı tarafında halka açık yerlerde yürüyen, araba kullanan, ayak işlerini yürüten ve hatta sadece evlerinde olan Boşnaklara nişan aldı.

Sırf inancınız ve nereli olduğunuz yüzünden, yiyecek almaya giderken dahi vurulma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığınız bir yerde yaşamayı hayal edin. Bosnalıları çocuk, genç, yaşlı demeden bu kaleden açtıkları ateşle Bosnalıları yıllarca avladılar. Keskin Nişancı Kulesi, biraz korkutucu biraz ürkütücü biraz tiksindirici. Hem içerisinde hem de dışında savaşı yansıtan bir sürü grafiti var.

10. Aziz Peter ve Aziz Paul Manastırı

St. Peter ve Paul Kiliseleri, güneydoğu Avrupa’nın en yüksek çan kulesine sahip Fransisken kilisesi. İlk olarak Fransiskenler 14. yüzyılda Mostar’a gelip 15. yüzyılda bir kilise ve manastır inşa etmişler. 1583’te Osmanlı bölgeyi ele geçirince hem kiliseyi hem de manastırı yıkmış. Katolik Kilisesinin tekrar Mostar’da kurulması 19. yüzyılın ortaların bulmuş.

Sultan I. Abdülmecid, 1859’da Hristiyanlara din özgürlüğü tanıyan bir ferman yayınlayınca, Fransiskenle Mostar’a geri dönüp 1896’da bu kilise ve manastırı kurmuşlar. Hem II. Dünya Savaşında hem de 1995’te iç savaşta bombalanan kilise tekrar restore edilmiş. Bugün kilise ve Çan Kulesi, Mostar’ın muhteşem bir kuşbakışı manzarasını sunuyor.

Önce asansörle sonra da 148 basamak çıkarak izleme noktasına varıyorsunuz. Mostar’ın camilerinin minaresi gibi, kilisenin Barış Çanı Kulesi olarak adlandırılan Fransisken Kilisesi Çan Kulesi de 360 derecelik panoramik bir manzara sunuyor.

11. War Photo Exhibition

War Photo Exhibition (Savaş Fotoğraf Sergisi), Stari Most’un batı tarafındaki kulede yer alan ve Mostar’ın Müslüman tarafının Hırvat ve Sırp kuvvetleri tarafından saldırıya uğradığı zamandan kalma bir fotoğraf sergisine ev sahipliği yapan bir müze. Yeni Zelandalı Wade Goodard tarafından çekilmiş yaklaşık 50 siyah beyaz fotoğraf sergileniyor.

Savaşta Mostar’ın günlük yaşamına dair bir bakış açısı sunuyor. Savaşın ne kadar yıkıcı olduğu gerçeğini tüm güzelliği ve çirkinliğiyle belgeleyen fotoğrafçı, sadece yıkımı değil, gerçek gündelik hayatı da tasvir etmiş. Kulenin pencerelerinden manzara da enfes. Sergi, sabah 9’dan akşam 22’ye kadar açık. Giriş 6 KM. Mostar gezilecek yerler listenizde mutlaka olmalı.

12. Eğri Köprü

Eğri Köprü (Kriva ćuprija), ünlü Mostar Köprüsünün yakınında yer alan başka bir eski yapı. Mostar Köprüsünde 8 yıl daha eski, 1558’de inşa edilmiş. Neretva Nehrinin mütevazı bir kolu olan Radobolja Deresi üzerinde yer alıyor. Mostar Köprüsüne çok benzeyen köprünün, Mostar Köprüsü için bir test modeli olduğu söyleniyor.

Taş kemerli bir köprü, neredeyse mükemmel bir yarım daire şekinde yapılmış. Yaklaşık 8,5 metre genişliğinde ve yaklaşık 4 metre yükseklikteki köprünün cephesi küp taşlarla, patika arasındaki boşluklar kırma taşla doldurulmuş. Aralık 2000’de olağanüstü seller köprüyü yıksa da 2001 yılında restore edilmiş.

13. Blagay Tekkesi

Blagay Tekkesi, Buna Nehrinin mucizevi bir şekilde doğduğu yamaçta kurulu, yüzlerce yıllık manevi bir kale. Bizden bir yer olan Blagay, Boşnakların hızla Müslümanlığı seçmesinde büyük rol oynayan derviş tekkesi. Mostar’dan günübirlik bir geziyle görmeniz gereken şahane manzarası ve inanılmaz doğası olan enfes bir yer.

Kuş uçmaz kervan geçmez yerlerdeki tekkeler, aslında Balkan coğrafyasının karakteristik özelliklerinden. Arnavutlukta da benzeri tekkeler gezmiştim ama Blagay çok daha çekici ve ilginç. Sarı Saltuk ve Şeyh Açıkbaş türbelerinin de olduğu tekkede, ibadet odaları, misafirhane, hamamlık, mutfak, iç avlu ve abdesthane bölümleri var.

Ben şoförlü araç kiralayıp gitmiştim, siz de araç kiralayıp gidebilirsiniz. Birkaç kişiyseniz araç kiralamak daha iyi, tekseniz turlara katılın. Çünkü görmeniz gereken sadece Balagay Tekeksi değil aynı zamanda Poçitel Köyü ve Kravitse Şelalelerini de görmeniz şart! Mostar gezilecek yerler listenizde mutlaka olmalı.

14. Poçitel Köyü

Poçitel Köyü, geçmişi Orta çağa kadar uzanan, yamaca kurulmuş taştan bir Osmanlı köyü. Nevreta nehri kıyısındaki stratejik bir noktaya kurulmuş köy Bosna Savaşında çok zarar görüp nüfusunu kaybedip terkedilmişse de şimdilerde geri dönüp köyü hayata döndürme çabası gösterenler nedeniyle yeniden hayat bulmaya başladı.

Mostar’a 30 km mesafedeki Poçitel, Osmanlıdan kalma tarihi yapıları, hamamı, medresesi, taş evleri ile tipik bir Anadolu köyünü gibi. Ama tabi bizde böylesi güzel köyler maalesef kalmadı. geçmişte ne kadar görkemli bir yer olduğunu hayal edebiliyorsunuz. Çatıları dahi taştan yapılmış taş evleri, dar ve taştan sokakları, saat kulesi, kalesi ve hamamıyla çok iyi muhafaza edilmiş.

Poçitel, ilk yerleşim günlerinden bu yana günümüze kadar bütünlüğünü koruyan Bosna-Hersek’teki birkaç yerleşim yerinden biri. Köydeki birçok eser 16. ve 17. yüzyıl Osmanlı eseri. Mostar’dan arabayla yaklaşık yarım saat uzaklıkta. Mostar gezilecek yerler listenizde mutlaka olmalı.

15. Kravitse Şelaleleri

Kravitse Şelaleleri, gidip görmeye pişman olmayacağını şaşırtıcı güzellikteki bir şelale. Mostar gezimin ilkinde (1994) adını dahi hiç duymamıştım. Tabi o zamanlar ne influencer denilen meslek vardı ne de bloglar bu kadar çoktu. İkinci gezimde Blagay Tekkesi, Poçitel ile birlikte Kravitse Şelalelerini bir günlük rotama koyup gezdim.

Çok keyif aldığım muhteşem bir gezi oldu. Mostar’ın güneyinde, Lybuşki şehrinin yakınlarında yer alan Kravitse Şelaleleri, Trebijat Nehrinin sularının 30 m yüksekten dökülmesiyle oluşmuş. Birçok farklı koldan inanılmaz etkileyicikte dökülen şelalinin önünde kocaman yüzülebilecek zümrüt bir göl oluşmuş.

Su sıcaklığı yazın bile soğuk olan geniş gölette, ziyaret ettiğim mayıs ayında gençler suyun sıcaklığına aldırmadan yüzüyordu. Mostar’ın 40 kilometre güneyinde yer alan bölge milli park statüsünde ve giriş için 5€ ödemeniz gerekiyor. Et ızgara türü yemeklerin verildiği bir restoran, piknik alanı ve kamp yerleri var. Mostar gezilecek yerler listenizde mutlaka olmalı!

MOSTAR’DA NE YENİR? NEREDE YENİR?
🥘 Bosna yemekleri hakkında çok şey yazmama gerek yok. Bu konuda çok da uzaman sayılmam zaten. Net olan şı, Boşnak yemekleri gerçekten çok lezzetli! Mostar restoranların çoğu körüye yakın çarşı bölümünde yer alıyor. Turistik bir bölge olsa bile bile fiyatlar hala makul.

🍖 Boşnak yemeklerinden ızgara et, cevapi ve pljeskavica (kıyma) denemeniz gerekenlerden bazıları. Ne yazık ki benim gibi fazla et tüketmeyen biriyseniz, et içermeyen vejeteryanlar tarzı yerel yemekler bulmak pek mümkün değil.

☕️ Bosna kahvesi, muhtemelen hoşlanacağınız bir içecek olacak. Džezva adı verilen geleneksel bir setle servis ediliyor. Türk kahvesi ile de pek aram olmadığında ben sadece bir defa Saraybosna’da içtim. Benim gibi filtre kahve sever dahi olsanız en az bir defa deneyin.

🍽 Eski Köprü yakınlarında yer alan uygun fiyatlı Tima-Irma, en leziz yemekleri tadabileceğiniz yer. Daha lüks bir yer arıyorsanız ve inanılmaz güzel bahçesi de olan Restaurant Šadrvan adresiniz olsun. Tarihi bir binada yer alan Hindin Han, hoş manzaralı Terrace Lagero ve yanındaki Restaurant Bella Vista manzarasına bayılacağınız yerler.

Mostar, pek çoğumuz gibi benim için de Mostar Köprüsünü gördüğümden beri görmek istediğim Balkan şehirlerinin başında yer alıyordu. Şehir beni hayal kırıklığına uğratmadı ve gerçekten hem kışın hem de baharsa ziyaret ettiğim şehri gezmekten çok keyif aldım.

Balkanlar geziniz sırasında kaçıramamanız gereken eşsiz ve muhteşem bir yer Mostar! Her ne kadar küçük bir şehir gibi görünse de hem merkezinde hem de yakın çevresinde gezilecek görülecek oldukça fazla yeri var. Günübirlik geziye kurban etmeyip Mostar’da en iki gece konaklayın. Eminim siz de Mostar’dan benim kadar keyif alacaksınız.