Bandırma Vapuru Müzesi, Samsun

Bandırma Vapuru Müzesi ile Milli Mücadele Parkı ve Açık Hava Müzesi, Ulusal Kurtuluş Savaşı meşalesinin yakıldığı, Bağımsız Türkiye Cumhuriyetinin temellerinin atıldığı Samsun’da gezilecek önemli yerlerde biri. Doğu Park Sahasında yer alan 35. bin metrekare alanda rölyefler, yazıtlar, panoramalar ve figürlerle milli mücadele ruhu gelecek nesillere aktarılıyor.

Samsun Büyükşehir Belediyesinin alan çalışmasına başladığı 2001’den itibaren, geniş müze alanına çeşitli eklemeler ve peyzaj düzenlemesi yapılarak Bandırma Vapuru ve Milli Mücadele Parkı Açık Hava Müzesi adı verildi. Mustafa Kemal Atatürk’ü kurmaylarıyla birlikte 9. Ordu Müfettişi olarak İstanbul’dan Samsun’a getiren Bandırma Vapuru, aslına uygun olarak yeniden inşa edilerek Bandırma Vapuru Müzesi adıyla ziyaretçilerini ağırlıyor.

Bandırma Vapuru ve Milli Mücadele Parkı Açık Hava Müzesi

13 Kasım 1999’da Samsun Valiliğinin orijinal Bandırma Vapuru’nun boyutlarına sadık kalınarak tekrar inşa edilmesi kararıyla, Doğu Park’ta başlayan inşa aşaması Taşkınlar Tersanecilik tarafından üstlenilmiş. Orijinal vapurun projesi kaynak alınarak 15 Nisan 2001’de tamamlanan müze inşası, 18 Mayıs 2003’teki resmi açılışın ardından geminin iç tasarımı ise Abdi Güzel gerçekleştirmiş.

70 m2’lik Milli Mücadele Parkı Açık Hava Müzesi alanına Türkiye’nin en uzun kabartmaları olan ve İzmir’in Kurtuluşunu betimleyen üç yüz parçadan oluşan seramik kabartma duvarı ile Samsun ve ilçelerinden Kurtuluş Savaşı’na katılıp şehit düşen 1200 kişinin isimlerinin yer aldığı Şehitler Yazıtı eklendi.

Ayrıca Kurtuluş Savaşı’nı ve genelgelerini betimleyen ve on kabartmadan oluşan Millî Mücadele Panoraması ile Türkiye’nin yedi bölgesini temsil eden yedi figürlü Millî Kurtuluş Anıtı da müze alanına yerleştirildi.

1. Bandırma Vapuru Müzesi

Milli Mücadele Parkı ve Açık Hava Müzesinde yer alan Bandırma Vapuru, Bağımsız Türkiye Cumhuriyeti’ne giden yolda çok önemli bir görevi yerine getirerek tarihteki yerini alan geminin birebir aynısı. Orijinal Bandırma Vapuru’nun hikayesi ise şöyle:

Bandırma Gemisi, İskoçya’nın en büyük şehri Glasgow’da, yolcu ve yük gemisi olarak 1878’de inşa edilir. Geminin ilk sahibi Dousey Robinson, gemiyi ‘Torocaderto’ adıyla 5 yıl çalıştırır ve sonra da 1883’te Yunanistan’daki H. Psicha Preus Firmasına satar. Gemi ‘Kymi’ adını alır ve Londra’da olan kaydı Pire Limanına taşınır.

Yunan firması gemiyi 1890’da başka bir Yunanlı firma olan Cap. Andereadis firmasına satar. Gemi 12 Aralık 1891’de bir kaza sonucu batsa da aynı yıl içerisinde tekrar kurtarılıp yüzdürülür. Aynı yıl Kymi adıyla ‘İstanbul Rama Derasimo’ firmasına satılan gemi İstanbul limanına kayıt edilir.

1894’te geminin Pire Limanındaki kaydı, o zamanki devlet vapur işletme dairesi olan İdare-i Mahsusaya nakledilip Türk bayrağı çekilerek adı ‘Panderma’ olarak değiştirilir. Marmara Denizi kıyılarında, Tekirdağ, Mürefte, Sarköy, Karabigah, Erdek arasında yük ve yolcu seferleri yapar.

İdare-i Mahsusanın adı ‘Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi’ olarak hem adı hem de statüsü 1910’da değişir. Panderma olan geminin adı ‘Bandırma’ olarak değiştirilerek posta vapuru haline getirilir.

Karadeniz’in hırçın dalgalarına dayanma gücü az olan gemi, 01.05.1919’da İsmail Hakkı Durusu’nun kaptanlığında Mustafa Kemal ve arkadaşları Samsun’a doğru yola çıkar. Mümkün olduğu kadar kıyıya yakın bir rota izleyen Bandırma Vapuru 19 Mayıs 1919 Pazartesi günü sabah 08.15’te Samsun’a, Reji İskelesi (Tütün İskelesi) açığına demir atar.

Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşları, taka aracılığı ile bugünkü Samsun Büyük Oteli ve Yaşar Doğu Spor Salonu arasında bulunan İlk Adım Anıtı’nın olduğu yerdeki Reji İskelesi’nden karaya ayak basarlar. Atatürk ve silah arkadaşlarını Samsun’a getirmesinin ardından yine posta gemisi olarak hizmetlerine devam eder.

Yük taşımacılığı yaptığı tarihlerde İngiliz yapımı bir denizaltıya çarparak batmak üzere olan Bandırma Vapuru, 1924’te Türkiye Seyrüsefain İdaresi tarafından hizmet dışı bırakılır. Daha sonra motorunun büyük bir arıza yaptığı bilinen vapur, 1925’te bir Türk armatöre satılır ve 4 ay içinde Haliç Feneri’nde hurda olarak parçalanır.

Dönemin Samsun Valisi Metin İlyas Aksoy tarafından 1999’da alınan kararla Samsun Büyükşehir Belediyesi ve Samsun İl Özel İdaresi tarafından şu an bulunduğu yerde 300 günde Bandırma Vapuru’nun birebir aynısı olarak yeniden inşa edilir. 2003’te Samsun Valiliği tarafından halkın hizmetine açılır.

Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından çevre düzenlemesi yapılmış Bandırma Vapuru ve Milli Mücadele Parkı Açık Hava Müzesi’nde ziyarete açık. Tüm vapurdaki ahşap işçiliği, filikalar ve halatlar, raspa ve boyalar yenilenerek güvertede bulunan ahşaplar hava muhalefetine dayanıklı olacak şekilde elden geçirilmiş.

Heykeltıraş Adil Çelik’in yaptığı 13 bal mumu heykel yerleştirilerek çeşitli kamara düzenlemeleri yapılmış. Bandırma Vapuru Müzesi, kaptan köşkü, kaptan kamarası, tefriş ve yatak odası, sergi salonu ve mutfak olmak üzere altı bölümden oluşuyor.

Tefriş Salonunda aralarında Mustafa Kemal de olmak üzere beş balmumu heykel ile 1870’li yıllarda imal edilen gemici saati, telefon, yangın tüpü, ölçüm saati gibi eşyalar yer alıyor. Mustafa Kemal’in yatak odası olarak tasarlanan odada ise yine Mustafa Kemal’e ait orijinal bir radyo bulunuyor.

Vapurun faaliyette olduğu yıllarda ambar olarak kullanılan bölüm şimdi Sergi Salonu olarak düzenlenmiş. Salonda vapurun orijinal çizimleri ve tarihçesi, Mustafa Kemal’e ait koleksiyon fotoğrafları ve orijinal beylik silahı, yine Mustafa Kemal’in el yazısıyla yazdığı kongre kararnamelerinden nüshalar sergileniyor. Bu bölümde sinevizyon gösterimi yapılmasını sağlayan sistem ve oturma grupları da var.

Kaptan Köşkü’nde ise kaptan İsmail Hakkı Durusu’yu temsilen bir bal mumu heykel ve 1887 yılına ait denge pusulası, Kaptan Kamarasında ise özel eşyaları yer alıyor.

2. Şehitler Yazıtı ve Rölyefler

İstiklal Savaşında düşmanın İzmir’den denize dökülüşünü anlatan seramik rölyefler, Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Eğitim Daire Başkanlığı tarafından Samsun Büyükşehir Belediyesi Seramik atölyesinde hazırlanmış. 300 parçadan oluşan Türkiye’nin en uzun rölyef seramikleri 70 metre karelik bir sahayı kaplıyor.

İstiklal Savaşı esnasında Samsun ve ilçelerinde hayatını kaybeden 1200 kahraman şehidin anısına yapılan Şehitler Yazıtı ise 2006’da tamamlanmış. Yazıtta şehitlerin isim, doğum ve ölüm tarihlerine ait bilgiler yer alıyor.

3. 10 Panorama

Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkışının ardından başlattığı kurtuluş mücadelesi yıllarını ve yayınladığı genelgeleri temsil eden 10 adet bronz rölyef Doğu Park Sahası’nda yer alan sahanın girişindeki sağ kısımda bulunuyor. Kültür Bakanlığı ve Samsun İl Özel İdaresi’nin iş birliğiyle hayata geçirilen panoramalar, 2002’de Heykeltıraş Ragıp Çeçen tarafından yaptırılmış.

4. 7 Figürlü Milli Kurtuluş Anıtı

Kültür Bakanlığı ve Samsun İl Özel İdaresi’nin iş birliğiyle hayata geçirilen panoramalar, 2002 yılında, Prof. Dr. Tangut Öktem tarafından yaptırılmış. Verilen kurtuluş mücadelesinde, Atatürk ve silah arkadaşlarıyla birlikte seferber olan Türk ulusunun birlik ve beraberliğini anlatan 7 Figürlü Anıt Doğu Park Sahası’nın orta kısmında bulunuyor.

Bandırma Vapuru Müzesi giriş ücreti ve ziyaret saatleri

🗺 Adres: Doğu Park Sahası Bandırma Vapuru Canik/SAMSUN ☎️ 0 (362) 238 00 23
🕘 Samsun Bandırma Vapuru Müzesi giriş saatleri: Hafta içi her gün 08.00-17.00 saatleri arası.
🎫 Bandırma Vapuru Müzesi giriş ücreti: Öğrenci için 1TL, yetişkinler için 2TL.

Bandırma Vapuru Müzesine nasıl gidilir

Bandırma Vapuru ve Milli Mücadele Açık Hava Müzesi, Samsun’un merkez Canik İlçesi Bandırma Plajı içinde yer alıyor. Samsun Havalimanına 24km, Samsun Otogara ise 6 km uzaklıkta. Şehir içi dolmuşları veya sahil yolundaki faytonlarla ulaşılabilir.

Samsun’da gezilecek pek çok yer var. Doğa severlerin rotasına eklemesi gereken Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti ile Vezirköprü Şahinkaya Kanyonu etkileyici manzaraları ve atmosferi ile öne çıkıyor.

Avustralyalı heykeltıraş Heinz Kreppel tarafından 1928-1931 yılları arasında yapılan Onur Anıtı, Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak Milli Mücadele’yi başlatması anısına, Atatürk Parkı içerisine yerleştirilmiş. Kaidesinin dört yanında dönemin ruhunu yansıtan figür ve yazıların yer aldığı anıt, büyüklük ve denge bakımından dünyanın ikinci heykeli.

İlkadım İlçesi’nde bulunan On Dokuz Mayıs Üniversitesi Kampüsü, ağaçlıklar içeresinde, Samsun’a yukarıdan bakan tepeye kurulu, şahane manzarasıyla Türkiye’nin en güzel üniversite kampüslerinden biri. 10 bin dönümlük bir alana yayılan kampüsün bir tarafı Karadeniz’e diğer tarafı ise yıllık yürüyüşler için bilinen Kocadağ Dağı’na bakıyor.

Şehir merkezindeki Samsun Kent Müzesi, Tekkeköy Mağaraları, Amazon Köyü ve Amazon Adası, Amisos Tepesi ve Kakanca Tümülüsleri, Ayvacık ve Bafra ilçeleri de listenizde olmalı.