Roma’nın Son İmparatorluk Meydanı: Trajan Forumu

Trajan Forumu (Foro di Traiano), Roma İmparatorluğu’nun zengin tarihi ve kültürel mirası üzerinde kurulu olan İtalya‘nın başkenti Roma, köklü imparatorluk döneminden kalan çok sayıda tarihi yapıların en değerlilerinden biri. Kronolojik olarak Roma’nın son imparatorluk meydanı olarak kabul ediliyor.

Antik Roma kaynaklarında son derece göz alıcı ve ihtişamlı bir mekan olarak tasvir edilen Trajan Forumu, Roma İmparatoru Trajan’ın emriyle 106 yılında sona eren Daçya Seferi’nde elde edilen savaş ganimetleriyle inşa edilmiş. Meydanın yapımı 122 yılında tamamlanmış. Meydanda yer alan Trajan Sütunu ise meydanın inşasından bir yıl sonra yerleştirilmiş.

Trajan Forumu, Roma

Trajan Forumu (Latince: Forum Traiani), MS ilk yüzyılın başlarında Apollodorus tarafından tasarlanmış Roma’ya ait anıtlardan bir diğeri ve imparatorluk forumları arasındaki en yakın tarihli olanı.

Roma İmparatoru Trajan MS 106 yılında Dacia’yı fethettikten sonra savaş ganimetlerini kendi adına bir forum yapmak için kullanmaya karar vermiş. Yapım aşamasında görevlendirdiği mimar ise Appollodorus olmuş ve o zamanın şartları göz önüne alınınca oldukça kısa bir süre içinde MS 112 yılında açılışı yapılmış. Açılmasından bir yıl kadar sonra da yapıyı tamamlayacak Trajan Sütunu eklenmiş.

Kompleksin hazırlanması sürecinde oldukça yoğun bir kazı çalışması gerektiğinden Capitoline ve Quirinal Tepeleri bundan zarar görmeye başlamış ve sonucunda diğer imparatorluk forumlarının da bulunduğu vadi kapanmak zorunda kalmış. 180 metreye 110 metre olan meydanın iki tarafında yarı dairesel iki cumba ve ana meydanda sütunlar ve kemerler bulunuyormuş.

Forum’un girişinde, 6 atlı savaş arabasının üzerinde Trajan’ın zaferini simgeleyen bir ark bulunuyor. Tam karşısında ise imparatorun at üzerinde bir heykelinin bulunduğu Ulpia Bazilikası yer alıyor. Bütün bu bölgenin yapımında mermer ve kaldırım taşları kullanılmış.

Roma’nın yıkılışına kadar önemli bir sosyal aktivite, kültür, hukuk ve sanat merkezi olmuş. Ana meydanın etrafında marketler, bazilikaya yakın olan kuzey kısmında bir başka meydan ve yine Trajan’ın şerefine yapılmış bir tapınağın yer aldığı meydanda, Ulpia Bazilikası’nın her iki tarafında da kütüphaneler bulunuyor. Roma geleneklerinden olan Latince yazılmış birçok doküman burada yer alıyormuş. Tam aralarında ise 30 metrelik Trajan sütunu mevcut.

Dördüncü yüzyılda Roma İmparatoru olan II. Constantius, şehri ziyarete geldiğinde çok memnun kalmış, özellikle Trajan heykelinden çok etkilenmiş. Çağdaş Roma tarihçisi Ammianus Mercellinus’un anlatımına göre gördükleri karşısında hayretler içinde kalmış ve forumu inceledikten sonra ‘Bu kadar olağanüstü bir yapı asla bir daha yapılamaz’ demiş.

Romalı tarihçilerin yazdığına göre forum Gotlar tarafından yakılıp yıkılmamış, ancak depremlerde hasar görmüş. İmparator Trajan’ın Daçya seferine de katılan Apollodorus’a ithaf edilen Trajan Forumu, Roma İmparatorluğu’nun çöküşüyle birlikte giderek harabeye dönmüş ve 9. yüzyılda mermerleri başka yerlerde kullanılmak üzere sistematik bir şekilde sökülmüş.

Forumdaki kemerlerin kabartmalı mermerleri sökülüp Roma’da bulunan Büyük Konstantin’in Zafer Takı yapımında kullanılmış. Buna rağmen kaldırımlar onarılmış ve meydan orta çağın başlarına kadar halkın kullanımında kalmış. Forumun günümüzdeki görünümü Benito Mussolini’nin Roma’daki 1930’lu yıllardaki etkisi yüzünden orijinalinden oldukça farklı bir durumda.

İtalyan faşizminin kurucusu Mussolini’nin 1933’te yapımını başlattığı Via dei Fori Imperiali Binası kapsamında yapılan şehir düzenlemesinde Trajan Forumu’nun bazı sütunlarının da kullanılması nedeniyle forumun özgün yapısı ciddi bozulmalar yaşadı. Çevresindeki hareketli trafik nedeniyle bozulma tehlikesi devam eden Trajan Forumu, her şeye rağmen Roma’da en çok ziyaret edilen tarihi bölgelerden biri.

Trajan Forumu ziyaret bilgileri ve giriş ücreti

Trajan Forumu, Roma’nın eski şehir bölgesinde yer alıyor. Kent merkezindeki Termini Tren İstasyonu’ndan 64 numaralı otobüsü kullanarak Nazionale/Quirinale durağında inerek 5 dakikalık bir yürüyüşle Trajan Forumu’na ulaşabilirsiniz. Foruma, Termini Tren İstasyonu’ndan 25 dakikalık bir yürüyüşle de (1.8 km) gidiliyor.

Adres: Via dei Fori Imperiali, 00186 Roma RM, İtalya
Trajan Forumu ziyaret saatleri: 09.30-19.30 saatleri arasında ziyarete açık. 1 Ocak ve 25 Aralık’ta kapalı. 1 Mayıs, 24 ve 31 Aralık tarihlerinde 09.30-13.00 saatleri arasında açık. Bilet gişesi 18.30’da kapanıyor.
Trajan Forumu giriş ücreti: Yetişkinler için 15,50€. Giriş ücreti hızlı giriş bileti, İmparatorluk Forumları Müzesi ve Trajan Forumu kapsıyor.
Yakındaki yerler: Roma Forumu, Capitoline Müzeleri, Titus Kemeri, Kolezyum, Circus Maximus, Palatino Tepesi, Santa Maria Maggiore Bazilikası, Trastevere

Roma’ya yolunuz düşerse Trajan Forumu da Roma gezilecek yerler listenizde olsun, mutlaka gidin görün. Trajan Pazarı’ndaki müzede forumdan çıkan arkeolojik kalıntılar, heykeller ve Trajan Sütunu’ndaki bazı sahnelerin alçı kopyaları sargileniyor.