Herkes seyahat etmeyi sever! Seyahat, günlük rutin hayatımızın dışına çıkıp biraz dinlenmemizi ve kendimizi yenilememizi sağlar. Uzun planlamalar ve büyük hayallerle çıktığımız seyahatlerimizin, bir dolandırıcı veya yankesici tarafından mahvedilmesine izin vermemeliyiz.
Seyahat konusunda deneyimli olanlar belki ne yapacaklarını biliyorlardır; ancak özellikle ilk defa yurt dışında tatil yapacaklar için cüzdan, değerli eşyalar, kredi kartı ve parayı korumak adına neler yapabilecekleri konusunda bazı ipuçlarını paylaşmakta fayda var.
Seyahat Ederken Para Güvenliği
1. Yurtdışı Para Çekme
ATM önleri kapkaç ve hırsızlık olaylarına sık rastlanılan yerler. Paranızı çekerken dikkatli olun, şifrenizi girerken diğer elinizle başkasının görmesini engelleyecek şekilde kapatın. O sırada gelip sizinle konuşan veya oyalayanlara karşı daha bir dikkatli olun.
ATM makinesinin kart takma yerine dikkat edin. Kimi zaman kart sıkışma benzeri olayların arkasında dolandırıcıların olduğu akla getirmeli.
Yurtdışında her para çekilişinde hem çekilen ATM bankası hem de Türkiye’deki banka ücret alıyor. Örneğin Tayland’da para çekerken kullandığım ATM Maestro kartı için Akbank 7 TL alıyor, Tayland bankası ise 150 Baht (9,5 TL) işlem ücreti alıyor. Bu miktar parayla Tayland’da şahane bir yemek mümkün oysaki.
Bu duruma sık sık düşmemek için genelde bulunduğum ülkenin ATM bankasının önerdiği üst limitten para çekiyorum. Örneğin Tayland’da para çekmenin üst sınırı 10,000 Baht (622 TL). Bunu bir defada çekip bir kısmını cebime, büyük kısmını günlük sırt çantama, az bir kısmını da büyük sırt çantama koyuyorum.
Yurtdışı gezilerinde kredi kartı kullanmak, çoğunlukla gidilecek ülkenin para kurlarına takılmadan daha özgürce ödeme yapmanızı sağlar. Ancak mümkün olduğu kadar kredi kartınızı nakit avans hizmetini kullanmayın. Yurtdışına gitmeden önce yanınıza bir miktar Dolar veya Avro alın. Ülkeye vardığınızda ilk ulaşım için havalimanında sadece küçük bir miktar yerel para birimi bozdurun. Zira havalimanlarında kur politikaları pek de iyi değildir.
Gittiğiniz şehirde cebinizdeki dövizi yerel para birimine çevirerek yanınızda bir miktar o ülkenin para birimini bulundurun. Tabi bazı ülkelerde kurlar allak bullak olduğundan nakit avans çekmek daha mantıklı olabilir. Bir defada 200 Doları geçmeyecek şekilde ve toplam kredi kart limitinin %50’sini aşmamak kaydı ile nakit avans kullanabilirsiniz. Ama yine de nakit avans tercih etmemeye çalışın.
2. Para bozdururken
Para ile yaptığınız tüm alışverişlerde dikkatli olun. Bazı durumlarda mağaza görevlileri ve exchange ofis çalışanları tarafından suiistimal edilebilirsiniz. Verdiğiniz paranın bir kısmı hızlıca saklanıp, eksik para verdiğiniz iddia edilebilir. Ödeme yapmadan önce paranızı iyi sayın ve özellikle döviz bürolarında uzattığınız paranızdan gözünüzü ayırmayın.
Laos’ta telefon kartı alırken ödeme yapmak için çıkardığım parayı tezgahın üzerine koyup, görevli ile konuşmaya devam etmiştim. O sırada arkamdan seslenen birine döndüğümde, önümdeki görevli tezgahtaki parayı alıp yere attı.
Bunu gömeme ve güleryüzle parama geri vermesini istememe rağmen, görevli kişi öyle bir şey yapmadığını iddia etti; yapacak bir şey yoktu. Miktar küşük olsa da keyif kaçırıcı bir durumdu.
3. Sırt çantanıza dikkat edin
Seyahat ederken turist kalabalıklarının arasında sık sık yolculuk edeceksiniz. Akıllı telefon, cüzdan, kamera, laptop vb gibi pahalı eşyalarınızı koyduğunuz çantalarınıza her zaman dikkat edin. Özellikle çok kalabalık alanlarda, tren ve otobüs istasyonlarında veya yemek yerken, çantanızı nereye bıraktığınızdan ve gözünüzün önünde olduğundan emin olun.
Yine tren ve metro yolculukları ve kalabalık mekânlar hırsızlık için dikkat etmeniz gereken yerler. Bu tür yerlerde ceplerinize ve çantanıza özellikle dikkat edin. Sırt çantanızı arkanızda değil de önde kollarınıza asın. Hatta sırt çantanızın en ulaşılmaz yerine cüzdanınızı koyun, cebinize sadece günlük harcayabileceğiniz yeterli miktarda para koyun.
Özelikle uzun yolculuklara çıktığınız otobüs ve tren yolculuklarında, çantanız hep yanınızda olsa dahi, fermuarlarını kilitlemeyi ihmal etmeyin. Anahtarlı asma kilitler veya şifreli kilitler kullanılabilir. Bu ekstra bir güvenlik sağlar.
4. Kredi Kartı Güvenliği
Kredi kartınızın üzerindeki son kullanma tarihini kontrol edin. Eğer süresi seyahatiniz esnasında doluyorsa bir yenisini sipariş edin. Bir kaç günde elinizde olacaktır. Kredi kartınızı alır almaz arkasını imzalamayı unutmayın.
Kredi kartınızın bağlı olduğu banka hesabınızda yeterli para olduğundan emin olun. Önceki dönemden kalan ödenmemiş kart ödemelerine, bir de seyahatte yapacağınız kart ödemeleri eklendiğinde limitleri doldurmuş olabilirsiniz.
Kredi kartı ve pasaportunuzun fotokopisini mutlaka çektirin. Bu fotokopileri kartları ve pasaportunuzu taşıdığınız çantadan farklı bir yerde saklayın. Eğer herhangi bir kart kayıp veya çalıntı durumunda elinizde kartınız ile ilgili bilgiler olur.
Kredi kartınız ile ödeme yaparken veya şifrenizi görmeden önce yazılan ödeme miktarının doğru olup olmadığından emin olun. Size söylenen rakamla satış fişini ve onarı da kredi kartı ödeme ekranından takip edin, karşılaştırın.
Eğer seyahat esnasında, gittiğiniz ülkenin yerel para birimini banka ATM’lerinden çekmeyi düşünüyorsanız, kredi kartı şifrenizi bildiğinizden emin olun. Yurtdışında para çekerken, şifrenizi girdiğinizde elinizle görünmeyecek şekilde kapatın.
Kullandığınız kredi kartına ait çağrı merkezinin telefon numarasını bir yere not edin. Eğer kartınızı kaybeder veya çaldırırsanız buradan kolayca ulaşabilirsiniz. Akıllı telefonunuzun not defteri kısmını kullanabilirsiniz.
Kredi kartınızı kaybettiğinizde veya çalındığında en kısa sürede bankanızla irtibata geçin. Kayıp veya çalıntı nedenleriyle kartlarını kapattırmak için acele etmeniz şart. Kullandığınız bankanın telefon bankacılığı hizmetini arayarak kartlarınızı kullanıma kapattırın. Kart iptali sonrasında olayın gerçekleştiğini düşündüğünüz en yakın bölge karakoluna giderek durumla ilgili tutanak tutturun.
5. Kredi kartı ve paranızı farklı yerlerde taşıyın
Seyahat güvenliği açısından nakit paranızı ve kredi kartınızı ayrı ayrı yerlerde tutmanız önerilir. Örneğin nakit paranızı pantolonunuzun ön cebinde taşırken, kredi kartınızı arka cebinizde taşıyın. Birden fazla kredi kartınız varsa eğer, bunlar aynı yerde bulundurmayın. Birini sırt çantanızda tutarken diğerini üstünüzde tutun. Hırsızlık durumunda en azından diğerinin güvende olmasını sağlamış olursunuz.
Yedek kartlarınızı çantanızın gizli veya zor erişilir bir bölümünde saklayın; yada eğer varsa otel veya hostelinizde kilitli dolapta tutun. Üzerinizdeki kartlara bir şey olduğunda yedekteki kartlarla idare edilebilir, aksi halde zor durumda kalınabilir. Kirli çamaşırlar ve çoraplar para saklamak için uygun yerler, tabi parayı orada unutup, kirlilerinizle birlikte çamaşırcıya vermemeye dikkat edin!
Aynı şekilde kredi kartı ve paranızı cebinizde bir arada da taşımayın. Bir kısmını günlük çantanıza, günlük harcayacağınız paranızı cebinize, bir kısmını da fermuarlı veya cırtcırtlı olan ceplerinize dağıtmanızda fayda var.
6. Farklı tasarlanmış cüzdan kullanın
Bele takılan veya boyuna asılan cüzdanlar daha güvenlidirler. Özellikle uzun yolculuklarda pasaport, kredi kartı ve para güvenliği için bu tür cüzdanları tavsiye edebilirim. Bu tür cüzdanları taşımak bana pek pratik gelmese de, belki sizin ilginizi çekebilir.
RFID çipleri (radyo frekanslı cip) taşıyan kredi kartları için alüminyum korumalı cüzdanlar bile bulunuyor günümüzde. Bu tarz kredi kartlarını korumak için cüzdana bir parça alüminyum folyo konması tavsiye ediliyor.
7. Eşyalarınızı ortaya saçmayın
Kaldığınız yer ister size özel bir otel odası, ister bir hostel olsun, eşyalarınızı derli toplu bulundurmada ve ortaya saçmamakta fayda var. Otel odasında ortada bıraktığınız veya unuttuğunuz cüzdanınızı, otel kat hizmetlisi tarafından hafifletebilir. Her ne kadar çoğu otel veya hostel güvenilir olsa da, değerli eşyaları yatağın üzerine saçmayın, kilitli dolapta tutun.
Çoğu otelde güvenlik kasaları yer alıyor. Paranızın bir miktarını veya yedek kredi kartınızı bu kasalarda saklayabilirsiniz. Seyahat esnasında kredi kartınızla yaptığınız alışverişlerde size verilen slipleri saklayın. Banka ekstrelerinizle karşılaştırın.
8. Nakit para güvenliği
Cepte her zaman nakit para olması gerekir. Ama unutulmaması gereken, çalınan paranın izini sürmenin mümkün olmayacağıdır. Nakit taşıma durumlarında güvenlik önlemlerine daha dikkat etmek gerekir.
Birçok gezgin, nakit güvenliği konusunda kendine özel teknikler geliştirmiş. Kimisi pantolona takılan iç yüzü para saklamak için uygun olan kemerlerden kullanıyor, kimisi ise sırt çantasının içerisine gizli bölme yaptırıyor. Kimisinin de pantolon veya şortunun iç kısmında özel fermuarlı bir cep bulunuyor. Ayrıca daha önceden bahsettiğim gibi boyuna asılan cüzdan kullananlar da çoğunlukta.
Genel olarak günlük ihtiyaç kadar parayı cepte taşıyıp, gerisini güvenli bir yerde bulundurmakta fayda var. Kullandığımız pantolon veya şortların ceplerinin fermuarlı veya düğmeli olanlarını tercih etmek iyi fikir. Kredi kartı gibi, para da birkaç farklı yerde saklanması gerekir. Cep, sırt çantası ve günlük çanta gibi.
Özellikle yan kesicilik ve soygun olaylarının sık yaşandığı Güney Amerika ülkelerinde, kimi gezginler normal cüzdan yanında sahte cüzdan bulunduruyor. İçerisinde tarihi geçmiş kredi kartı ve sahte kimliklerin olduğu cüzdana, 0$ karşılığında yerel para yerleştiriliyor.
Olası bir yol kesme ve soygun durumunda cüzdanı çıkarıp, yan kesiciye fırlatmak ve hızlıca kaçmak yöntemi uygulanıyor. Ben normal cüzdan bile taşıyamayanlardan olduğumdan bu yöntemi pek de kendime yakın görmüyorum, ancak denenebilir.
Tekne turuna çıkarken hem para hem de değerli eşyaların ıslanmaması için su geçirmez deniz çantaları kullanılabilir. Kimi yerlerde bulunabilen, boyna asılan su geçirmez kilitli boyun askısı torbalarından alınabilir. Ben kendi adıma, sadece basit kilitli torba içerisine o gün ihtiyaç duyabileceğim kadar para koyup, onun da şortumun cebine yerleştiriyorum.
Sizin para çekme, kredi kartı ve para güvenliği konusundaki fikir ve deneyimlerinizi yorumlar bölümünden duymak isterim?
Ne olursa olsun cebimde yüklü para gezdirmem genellikle kredi kartı ile alışveriş yaparım
Seyahatiniz süresince para yönetimini nasıl yaptınız? İhtiyacınız olan nakit parayı üzerinizde mi taşıyordunuz? Para çekme ve yönetimi konusunda seyahat edenlere ne gibi tavsiyeleriniz var?
İran hariç gittiğim hiç bir ülkeye Dolar veya Euro ile gitmedim. Akbank’a ait Debit/Maestro kart ile ilgili amblemi taşıyan ATM cihazlarından ihtiyacım kadar para çektim. Bazı ülkelerde çekeceğiniz miktar ne olursa olsun ülkeye göre değişen bir işlem ücreti alınıyor. Örneğin bu miktar Tayland’da 150 Baht/8.5TL idi.
Aynı şekilde Akbank’ta Her yurtdışı para çekmede 7TL şarj ediyor, bunun yanında yine Türkiye’deki TL hesabınızdaki çekeceğiniz miktar para önce TL den Amerikan dolarına çevriliyor, burada da kur farkı yiyorsunuz, sonra da bu para ilgili bankanın ATM’sine elektronik olarak transfer ediliyor.
Bu tür durumlarda ülkeye girişte ATM cihazının ödediği limitler kadar para çekiyordum. Ülkeden ayrılmadan da elimde kalan parayı gideceğim ülkenin parasına çevirtiyordum. Bu exchange işini mümkünse ülkeden çıkmadan yapmakta fayda var. Örneğin elimde kalan bir miktar Loas parasını Tayland’da Thai Baht’ıne çevirmek istediğimde kabul etmediler.
Çok acil ve mecburi durumlarda aynı şekilde VISA/MASTER kartlarından da para çekilebiliyor ama bunların kredi faizleri daha yüksek diye tahmin ediyorum.
HSBC, yurtdışında kendi ATM cihazlarından para çekiminde işlem ücreti almadığını duydumi ancak hesabınızın bulunduğu banka şubesi zaten her ay Hesap İşletim Ücreti şarj ediyor. Kısa vadeli seyahatlerde Maestro veya Electron kartlardan para çekme yapılabilir, ancak uzun süreli seyahatlerde bankalara tek tek sorup uygulamalarını öğrenmek lazım. Her bankanın uygulaması şubesine göre değişebiliyor. banka hesabınızda bulunduracağınız para miktarı yüklüyse özel anlaşmalar yapılması da mümkün. Kişiye göre bankacılık işlemi (kazığı) ayarlanabiliyor.
İran, Myanmar gibi ülkelere girmeden cebinizde ülkede harcamayı düşündüğünüz miktarın %30 falzası kadar dolar bulundurmak gerek (tevsiye). Yine ATM cihazlarının yaygın olmadığı ülkelerde de cepte parayla gitmekte fayda var.
Yurtdışında internet üzerinden alışveriş yaparken (bilet alırken vs) kredi kartınızı nasıl kullandınız? Normalde cep telefonunuza gelen şifreyi girmeniz gerekmiyor mu? Her seferinde bankaya yeni numara mı bildirdiniz?
Eğer kredi kartınızın internetten alışverişlere açıksa çoğunlukla bazı güvenlik basamakalrını geçmeniz gerekiyor. Bunlardan biri de bankadan tanımlanmış gsm hattınıza gönderilecek şifreyi girmek. Bu tür alışverişlerde Türkcell hattımı telefona takıp gelen şifreyi sisteme girerek uçak biletlerimi alabiliyordum. Emin olmamakla birlikte, yurtdışı numaralarına bankalar şifre göndermiyor diye biliyorum. Bankanızı arayıp yeni numaranızı sisteme tanıtmanız gerekiyor.
Bazı bankaların uyguladığı Sanal Kredi Kartı da alternatif olarak düşünülebilir. Kredi kartiniza bagli sanal kredi karti olusturarak yaninizda kart tasimaniz gerekmeden sanal kart ile internet alisverisinizi daha guvenli yapabilirsiniz. Hem güvenlik açısından daha iyidir hem de onay sms’i gibi sıkıntılar yaşatmaz. Internet bankacılığı için de şifrematik veya cep-şifrematik gibi uygulamalar oldukça faydalı.
Bankanızdan gelmesi gereken şifre bazen bu durumlarda gelemiyor ve dolayısıyla alışverişiniz güvenlik onayını geçmediğinden işleminiz yarım kalabiliyor. Bu durumda Garanti Bankası’na ait alternatif kredi akrtımla alışverişi yapıyordum. Garanti Bankası ile ilgili hiç gelmesi gereken güvenlik şifresi mesaj sorunu yaşamazken Akbank’la ilgili çokça yaşadım.
Cebinizde alternatif bir banka kartı daha olması fena olmaz. Benim açımdan Akbank’tan gelmesi gereken şifrenin gelmemesi tüm gezi planlarımı ve akışını değiştirdi. Yolda Garanti’nin Shop&Miles kartını da iptal ettirdiğimden sorun yaşamıştım.
On odemeli Visa, Master, Americanexpress ya da Paypal kartlarini kullanmanizi tavsiye ederim. Kartiniz calinsa ya da kaybetseniz bu kartinizi bloke ettirip icinde kalan paranizi yeni kartiniza transfer eder ve boylece magdur olmazsiniz. Burada unutmamaniz gereken sey, bu kartlari online kullanima actirmamaniz. Boylece sadece ATM’den islem yapabilir ve sifreniz kirilamayacagindan hicbir endiseniz olmadan kullanabilirsiniz.
1 hafta önce içinde kredi kartlarım ve 2000 dolar nakit bulunan cüzdanımı kaybettim 🙁
Para ve kredi kartı güvenliği dışında dolandırıcılardan uzak durmak ve her sakallıya güvenmemek gerekir.