Saraybosna Gezi Rehberi

Saraybosna‘nın başta İngilizce olmak üzere pek çok dilde karşılığı Sarajevo. Saraybosna Vadisi içerisinde Miljacka Nehri etrafında, onu çevreleyen yemyeşil tepelerin eteklerine kurulmuş, 600 bin nüfusa sahip bu Saraybosna, Bosna Hersek’in başkenti ve aynı zamanda en büyük şehri. Sokaklarında rastgele yürümekten keyif aldığım bir şehir burası.

Saraybosna Balkanlar’daki kültürel şehirlerin en önemlilerinden biri. Din ve etnik köken açısından çeşitlilik gösteren 600 binin üzerinde bir nüfusa sahip. Yüzyıllar boyunca Müslümanlar, Hıristiyanlar ve Museviler bir arada yaşamışlar. Ortodoks ve Katolik kiliseleri ile cami ve sinagog aynı bölgede, neredeyse yan yana. Sık sık Avrupa’nın Kudüs’ü olarak adlandırılması da işte bu yüzden.

Saraybosna Balkanlardaki kültürel şehirlerin en önemlilerinden biri. Kültürel çeşitlilik ruhuyla tanınan Saraybosna, tek bir sokakta cami, Ortodoks kilisesi, Katolik katedrali ve sinagog ile övünen tek Avrupa başkenti. Aynı zamanda Doğu’nun Batı ile buluştuğu, geleneksel ve modernin el ele gittiği bir yer.

Biraz doğulu biraz batılı Saraybosna, vizesiz ve uygun fiyatlı hafta sonu gezisi için rota arayışında olanlar için nefis bir tercih olur. Hem kış mevsiminde hem de baharda ziyaret ettim bu şehri. İlk defa gittiğim kış mevsiminde 2 gün boyunca sokak sokak gezdiğim şehri pek sevdim ben.

Saraybosna Gezi Rehberi

Saraybosna, Bosna-Hersek’in en büyük şehri ve başkenti. Dinar Alpleriyle çevrili bir vadi içerisindeki Miljacka Nehrinin çevresinde kurulan şehir esas gelişmesini 1463’te bölgeye hâkim olan Osmanlı’ya borçlu. Saraybosna, Osmanlı İmparatorluğuna 1463’te katıldı ve 19. yüzyıla kadar da Osmanlı egemenliğinde kaldı.

Asıl gelişimini bu dönemde gösteren kent, çok önemli bayındırlık faaliyetleri ile Osmanlının Avrupa’da kurduğu en büyük kent oldu. Bosnalıların en önemli dönüm noktası 1992’de Bosna Hersek’in bağımsızlığını ilan etmesiyle oldu. Bağımsızlık ilanının hemen ardından 1995’e kadar sürecek olan Bosna Savaşı sırasında Saraybosna kuşatması büyük ölçekli yıkım ve dramatik nüfus değişimi ile sonuçlandı.

Binlerce Saraybosnalı, kuşatma sırasında yapılan bombardıman altında ve çatışmalarda hayatını kaybetti. Katliam ve yıkımın izlerini bugün bile şehrin sokaklarında görmek mümkün. 3 yıl süren savaşın izleri hâlâ canlı. Şehrin her tarafı şehitliklerin bembeyaz mezar taşlarıyla dolu.

Gittiğiniz hemen her yerde savaştan kalma yıkık dökük binaları, kurşun delikleriyle bezeli yapıları gözlemleyip, savaşın boyutlarını çok daha iyi idrak edebiliyorsunuz. Yüz binden fazla insanın öldüğü tahmin edilen bu kanlı dönemin ardından Aralık 1995’te imzalanan Dayton Anlaşması ile Bosna Hersek devleti resmen kurulmuş oldu.

Doksanlı yıllarda Saraybosna için dünyanın en tehlikeli şehri deniliyordu, oysa şimdilerde Avrupa’nın en güvenli ve hatta en hızlı değişen şehirlerinden biri burası. Ziyaretçiler Müslüman, Yahudi ve Hristiyan’lara ait tarihi ibadethanelerinin arasında dolaşabiliyor. Siz de sadece listedeki yerlere takılıp kalmayın, rastgele sokaklar arasında dolaşın.

Yakın tarihin bu hüzünlü toprakları şimdi huzur ve sükunet hakim. Batı ve Doğu medeniyetlerini aynı anda bünyesinde barındıran ve ülkenin başkenti olan Saraybosna, bu özelliği ile Balkanlarda görülmesi gereken yerlerin başında geliyor.

Saraybosna‘da Bosna savaşı sırasında tahrip olan binaların hemen hemen tamamı onarılmış, bazılarının yerine yenileri yapılmış. Yeni açılan kafeler, restoranlar ve mağazalar şehre modern ve canlı bir görünüm kazandırıyor. Buna Saraybosnalıların konukseverliği ve nazik ve hoşgörülü yapılarını da eklerseniz, çok keyifli bir kent ortaya çıkıyor.

Saraybosnalılar Türkiye‘den gelenlere alışmış görünüyor. Sokaklarda sık sık Türkçe konuşmalar kulağınıza çalınıyor. Başçarşı’da Türkçe menüler ve tabelalar da her yerde. Bunda Balkan turları paketlerinin önemi var, ancak bu güzelim şehirlerin hızlandırılmış tur paketleriyle alelacele gezilmesi beni üzüyor.

SARAYBOSNA’YA GİTMEK İÇİN NE GEREKİR
ⓘ Bosna Hersek’e gitmek için vize gerekmiyor. Ancak araçla gitmeyi düşünüyorsanız Yunanistan veya Bulgaristan üzerinden gideceğinizden Yeşil Pasaport sahibi olmanız ya da Schengen vizesi almanız gerekiyor. Schengen Vizesi Nasıl Alınır, Vize Nasıl Alınır ve Vize Ücretleri Ne Kadar blog yazılarım size yol gösterebilir.

ⓘ Pasaportunuzun en az 3 aylık süresinin olması gerekiyor. 6 aydan az süresi kalmış pasaportunuz varsa yenileseniz daha iyi olur. Henüz Pasaportunuz yoksa Pasaport Çeşitleri ve Pasaport Başvurusu Nasıl Yapılır yazılarımı okuyun. Yurt dışına çıkarken yurtdışı çıkış harcı ödemeniz gerekiyor.

ⓘ Vizesiz Balkan Turu ve Vizesiz Gidilecek Balkan Ülkeleri yazıları da belki ilginizi çekebilir. Detaylı hazırladığım Vizesiz Ülkeler Listesi blog yazıma göz atın. Gitmeden okumanızı tavsiye ederim. Daha uygun ve verimli bir Saraybosna tatili yapmanız için Seyahat Rehberi kategorisindeki uygun otel nasıl bulunur, vize/pasaport blog yazılarına göz atın.

SARAYBOSNA NASIL GİDİLİR
Saraybosna‘ya, İstanbul Havalimanından Türk Hava Yolları, Sabiha Gökçen Havalimanından ise Pegasus Havayollarının direkt uçak seferleri var. İstanbul–Saraybosna arası uçakla 1 saat 55 dakika sürüyor. Birçok havayolu firması çok güzel uçak bileti kampanyaları düzenliyor.

Kampanyalardan uygun fiyatlı uçak bileti yakalayıp gitmek en iyisi. Vizesiz ülkeler arasında olduğundan pasaport kontrolü sorunsuz geçilebiliyor. Otel rezervasyonunuzun çıktısını yanınızda taşımakta fayda var.

Sarajevo Havalimanın şehir merkezine araçla 20 dakikalık bir mesafede yer alıyor. Şehir merkezine taksi 25KM (10 €) tutuyor. Biraz pazarlıkla fiyatı düşürmek mümkün. Taksimetre açıldığında 18-20KM arası tuttuyor. Havaalanından merkeze otobüsle ulaşım olduğu da söyleniyor, ancak bilgim yok.

Saraybosna’da Tramvay, troleybüs ve otobüs kullanılabileceği gibi yürüyerek de şehri keşfetmek mümkün. Bosna’nın diğer şehirlerine otobüs ve trenler ile ulaşabilirsiniz. Kış sezonunda Saraybosna’dan Jahorina Dağına otobüs hatları koyuluyor. Şehir içinde de bir yerden bir yere taksi kullanmak 6-8KM (3-4€) tutuyor.

Ülkede ulaşım için, ece yarısına kadar ulaşım sağlayan otobüsleri kullanın. Tramvay için günlük bilet almak en ucuz yöntem. Saraybosna’da iki otobüs terminali var. Hava alanına yakın olan Sırbistan, Hırvatistan, Karadağ gibi ülkeler için kullanılırken merkeze yakın olan ise Mostar gibi şehirlerarası ulaşımda hizmet veriyor.

SARAYBOSNA’DA NEREDE KALINIR
🏨 Saraybosna’da gece hayatının merkezi olan Zelenih Beretki Caddesi üzerinde yer alan Hotel Europe Sarajevo, Başçarşı’ya da sadece birkaç dakikalık yürüme mesafesinde. Heritage Hotel Gate of Sarajevo, Hotel Villa Orient, ibis Styles Sarajevo ve Hotel Hecco Deluxe gayet güzel otel seçenekleri.

Hostel tercih edenler için ise nefis ve temiz bir hostel olan Passenger Guest House tavsiyem ✔︎ Saraybosna’nın kalbinde, Başçarşı’ya sadece birkaç dakika yürüme mesafesinde, Türklerin işlettiği hostelden çok memnun kaldım. Ferhadiye caddesindeki Hostel Franz Ferdinand, daha önce iki defa konakladığım diğer bir hostel ✔︎

Saraybosna Gezilecek Yerler 📌

1. Başçarşı

Başçarşı, Saraybosna’nın kalbinde yer alan, 15. yüzyılda kurulmuş önemli bir Osmanlı çarşısı. Estetik ve kültürel açılarıyla adeta Osmanlının bir özeti olan çarşı, orta yerinde etrafını güvercinlerin mekan seçtiği çeşmesi ve sağlı sollu sıralanmış bakımlı ahşap dükkânları ile bir Anadolu köşesini andırıyor burası.

Bir fincan sıcak Bosna kahvesi içmek ve ağır tempolu Saraybosna yaşam tarzını içinize çekmek için mükemmel bir yer. Saraybosna’nın en eski bölgelerinden biri olan çarşı, kendine has mimarisiyle Avrupa’nın ortasında klasik Osmanlı şehir anlayışı ve Türk-İslam sanatının inceliklerinin en iyi harmanlandığı yerlerden.

Balkanlar’ın bu en iyi korunmuş oryantal mimari örneği çarşıda, bir zamanlar her sokak farklı bir zanaat türüne ayrılmıştı. Başçarşı’nın altın dönemi 17. yüzyılda seksen farklı zanaatı uygulayan binden fazla dükkân bu çarşıda sıralanıyordu. Günümüzde eski esnaf dükkânlarının birçoğu hediyelik eşya dükkânlarına, kafelere ve restoranlara dönüştürülmüş.

Çarşı, 15. yüzyılda Bosna Sancak Beyi İsa Bey tarafından yaptırılmış, daha sonra Gazi Hüsrev Bey’in katkılarıyla büyümüş. Çarşı etrafında Saraybosna’daki birçok önemli yapıyı yaptıran Gazi Hüsrev Bey’e ait camiler, hanlar ve medreseler bulunuyor. Bronz cezvelerde pişen kahve kokusu Osmanlı zamanından kalmış Başçarşı’nın her yerine dağılıyor.

Brusa Bezistan, Bursa İpeği satışı için yapılmış bir kapalı pazar. 1551’te Rüstem Paşa tarafından yaptırılmış. 1992–1995 yılları arasındaki Bosna Savaşı sırasında büyük hasar alan bezisten sonra restore edilmiş. Bezistende geleneksel el sanatlarından farklı hediyelik objelere kadar geniş bir ürün yelpazesine sahip çok sayıda dükkan var.

Bezistenin bir bölümü Günümüzde Saraybosna Müzesi olarak hizmet veriyor. Saraybosna şehrinin tarihini ve gelişimini tarih öncesi, antik ve Ortaçağ olarak üç zaman dilimine göre sunan müzede, askeri teçhizat, mücevher, eski aletler, geleneksel giysiler ve diğer birçok antika eserler görebilirsiniz.

Saraybosna’nın simgelerinden biri olan Sebil, Saat Kulesi, Morica Han, Gazi Hüsrev Bey Cami, Ferhadiye Caddesi ve Brusa Bezisten gezilip görülecek yerler arasında yer alıyor. Bir zamanlar Galatasaray futbol takımında yer almış meşhur futbolcu Tarık Hodzic’in sahibi olduğu Galatasaray’da köfte (cevapcici), Osmanlı motiflerini üzerinde taşıyan güzel mekan Morica Han’da Boşnak kahvesi bir Bosna gezisi klasiği.

Başçarşı Çeşmesi, Başçarşı’nın hemen girişinde yer alıyor. Şehrin en önemli simgelerinden olan çeşme, Vali Hacı Mehmet Paşa tarafından 1753’te, İstanbul’daki çeşmeler model alınarak yaptırılmış. Efsaneye göre bu sebil çeşmesinin suyundan içen, bu şehirden asla ayrılamaz, kopamazmış. Ahşap oyma kubbeli çeşme önünde bir fotoğraf çektirmeden şehirden ayrılmayın.

2. Saat Kulesi

Saat Kulesi, Başçarşı’da yer alan bir diğer önemli yapı. Gazi Hüsrev Bey Vakfı tarafından 17. yüzyılda yaptırılan kule ilerleyen yıllarda çıkan yangın sonucu büyük hasar almış, daha sonra 1762’de yeniden restore edilmiş. Gazi Hüsrev Bey Camiinin yanı başında yer alan saat kulesinin yüksekliği 30 metre.

Saate kadar çıkan 74 ahşap basamak var. Ay takvimine göre çalışan saat kulesinin saati, ay takvimine göre saat 12.00’yi gösterdiğinde yanı başındaki minareden ezan sesi duyuluyor. Ezan ve saatin çınlaması birbirine karışıyor. Bir görevli kulenin saatini haftada bir kez ayarlıyor.

Kuledeki saatin mekanizması, Londra’daki Big Ben’i de yapmış Gillett & Bland of London tarafından yapılan bir mekanizma ile 1874’te yılında değiştirilmiş. Ziyarete kapalı olan kule aynı zamanda ‘Valter Defend Sarajevo’ filminden sahnelerle kullanılmış.

3. Gazi Hüsrev Bey Cami

Gazi Hüsrev Bey Camii, Bosna Sancak Beyi Gazi Hüsrev Bey’in 1531’de Tebrizli mimar Acem (Esir) Ali’ye yaptırılan cami, Saraybosna’da en önemli Osmanlı eserlerinden. Güzelliği kartpostallara, hediyelik eşyalara ve hatta birçok belgesele taşınan cami, tarihi saat kulesi ile komşu. Bosna Savaşı sırasında hasar alan cami daha sonra 1996’da aslına uygun olarak restore edilmiş.

Gazi Hüsrev Bey Caminin dış duvardaki iki metal oluklu çeşme bulunuyor. Bu olukların birisinden su içenin bu şehre yeniden geleceği, diğerinden su içenin ise bu şehirden evleneceği rivayet ediliyor. Geniş bir avlu içinde yer alan cami, bütünüyle kesme taştan yapılmış. Gazi Hüsrev Bey’in kesme taştan yapılmış türbesi caminin sol tarafında yer alıyor.

Caminin karşısında ise Hüsrev Bey’in annesi Selçuk Hatun adına yapılan medrese yer alıyor. Günümüzde de eğitim ve öğretim hayatının devam ettiği medresede 500’e yakın öğrenci eğitim görüyor.

Gazi Hüsrev Bey Medresesi, 16. yüzyılda inşa edilmiş. Fatih Sultan Mehmet’in büyük torunu olan Gazi Hüsrev Bey’in emriyle inşa edilen medrese Kurşunlu Medrese olarak da biliniyor. Osmanlı zamanında dini eğitim verilen bir okul olarak kullanılan, kurulduğu dönemde 50 bin kitap kapasiteli bir kütüphaneye sahip olan medrese, Bosna-Hersek’in en eski eğitim kurumu olarak kabul ediliyor.

Bina cami gibi muntazam işlenmiş kesme taşlardan yapılmış. İngilizce, Arapça ve Türkçe dillerinde eğitim yapılan medresenin diploması ülkedeki diğer liselerle aynı statüde. Medreseden mezun olan öğrenciler yalnızca ilahiyat değil diledikleri bölüme devam edebiliyor.

4. Moriça Han

Moriça Han, güzel, estetik bir tarihi han. Başçarşı’da yer alan önemli bir yer. İsmini Mustafa Moriç Ağa’dan alan Moriça Han, Gazi Hüsrev Bey Vakfı tarafından 1551’de inşa edilmiş. Vaktiyle üç yüz kişinin konaklayabildiği bu büyük kervansaray, bir yangın geçirmiş. 1697’de aslına uygun şekilde yenilenmiş.

Eski zamanlarda şehirde sayısı elliyi bulan hanladan günümüzde ulaşabilmiş tek han. Halk arasında Han-ı Atik olarak adlandırılan altı kapılı bedesten medresenin az ilerisinde yer alıyor. Gazi Hüsrev Bey Cami üzerinde bulunan Saraci Caddesindeki kemerli kapıdan giriliyor.

Halen Gazi Hüsrev Bey Vakfının malı olan Moriça Han’da, çeşitli kafelerin yanı sıra otantik kilim gibi eşyalar satan dükkânlar bulunuyor. İki katlı Moriça Han, ıhlamur ağacı altında, yorgunluk kahvesi içilebilecek en güzel mekânlardan birisi. Çok güzel bir avlusu ve güzel bir havası var.

5. Ferhadiye Caddesi

Ferhadiye Caddesi, Başçarşı’nın bittiği yerde başlıyor. Arnavut kaldırımlı taşlar yerini bu caddede parkeye bırakıyor. Burası cafe, restoranlar ile alışveriş dükkanlarının olduğu oldukça modern bir alışveriş caddesi. Civarında ise otel ve hosteller yer alıyor.

Saraybosna Katedrali (Katedrala Srca Isusova), Ferhadiye Caddesinde görülmesi gereken bir kilise. 1889’de Paris’teki Notre Dame Katedrali’nden esinlenilerek yapılmış. Neo gotik mimari tarzındaki katedral, Saraybosna Savaşı esnasında zarar görse de yenileme çalışmalarıyla ayakta kalmış.

Ferhadija Camii (Ferhad Paşa Camii), Ferhadiye Caddesinde yer alan 16. yüzyıl Osmanlı camisi. Bosna sancak beyi Ferhad Paşa tarafından yaptırılmış. Cami geçen yıllar içerisinde medrese, sıbyan mektebi, hamam, kervansaray, çarşı gibi ek binalarının tamamını kaybetmiş. Bosna İç Savaşında Sırplar mayın döşeyerek camiyi yerle bir edilmiş. TİKA tarafından aslına uygun yeniden yapılmış.

Sonsuz Ateş (Vjecna Vatra), Ferhadiye’nin başında yer alan, II. Dünya Savaşında Saraybosna’nın kurtuluşu için dikilmiş bir anıt. Şehrin kurtuluşundan sonra 6 Nisan 1946’te açılan Sonsuz Ateş, II. Dünya Savaşı asker ve sivil kurbanların anısına yapılmış. Marshalla Tito Caddesi’nin köşesinde bulunan anıt, 2011’de bir grubun ateşli saldırısına uğrasa da çok fazla hasar görmeden kurtulmuş.

Caddenin ortasındaki ara sokak Jelića’da yer alan Hostel Franz Ferdinand konaklama için güzel bir tercih. Ayrıca Emre ve Zerrin’in işlettiği nefis ve temiz bir hostel olan Passenger Guest House da tavsiyem olsun. Zaten Saraybosna’nın kalbinde, Başçarşı’ya sadece birkaç dakika yürüme mesafesinde.

6. Latin Köprüsü

Latin Köprüsü (Latinska ćuprija), Başçarşı’ya yakın bir konumda bulunan, I. Dünya Savaşının çıkmasına sebep olan Avusturya Macaristan Prensi Arşidük Franz Ferdinand’ın suikaste uğradığı köprü. Bosna Sancağı menşeli 1541 tarihli bir kayıtta, Saraybosna’daki en eski köprülerden Latin Köprüsünün bugün olduğu noktada Sirmerd’in oğlu derici Hüseyin tarafından inşa edildiğinden söz ediyor.

1565 tarihli bir mahkeme vesikasında ise tahta köprünün Saraybosna’nın seçkin ailelerinden Ali Ayni Bey tarafından taşlarla yeniden yapıldığı kaydediliyor. 1791’de selden zarar gören taş köprü, Saraybosnalı tüccar Abdullah Aga Briga tarafından tekrar restore edildi. Milli Kütüphane’nin karşısında bulunan köprüye göz atmadan şehirden ayrılmayın.

Bosna-Hersek Ulusal Kütüphanesi, Milyatska’nın kenarında, mimari özellikleri Avusturya Macaristan İmparatorluğu tarafından oluşturulmuş ve önceleri belediye binası olarak kullanılmış görkemli bina. Yapı, 1949’da kütüphaneye dönüştürülmüş. I. Dünya Savaşının çıkmasına neden olan suikastın kurbanı Franz Ferdinand olaydan kısa süre önce bu binadaki bir kokteyle katılmış.

Ne yazık ki kütüphanedeki paha biçilemez el yazmalarının tamamına yakını, 1992’deki bombalamalarda yok olmuş. Ağustos 1992’de 2 milyondan fazla kitap binayla birlikte yanmış. Kütüphanenin restorasyonu yıllarca devam edip, 2014’te tekrar açılmış. Başçarşı’nın hemen yakınında, nehir kenarında yer alıyor.

Ulusal Kütüphanenin uzun süren yeniden yapılandırması, Saraybosna’nın tekrar dirilişini en iyi sembolize eden şey. 1992’de içinde bulunan iki milyon kitap ile birlikte yok edilmişti. Bosna-Hersek Ulusal Kütüphanesi ziyaret saatleri 09.00-16.00. Kütüphane, haftanın 7 günü ziyarete açık. Giriş ücretsiz.

7. Bosna-Hersek Ulusal Müzesi

🏛 Bosna-Hersek Ulusal Müzesi (National Museum of Bosnia and Herzegovina), Saraybosna müzeleri içerisinde en zengin olanı. Müze çok büyük ve gezmek için en az birkaç saat ayırmak gerekiyor. Arkeoloji, etnografya ve ekoloji binaları olmak üzere üç bölümden oluşuyor. Bahçesinde de birçok çeşit bitki ve ağacın bulunmasıyla ayrı bir bölüm olan harika bir müze.

Arkeoloji bölümünde genelde Roma Dönemi eserleri, Etnografya bölümünde Bosna kültürüne dair kültürel eserler, doğa ve botanik bölümünde ise devasa bir flora ve fauna koleksiyonu, değerli madenler, taşlar, dondurulmuş hayvanlar sergileniyor.

Salı ve cuma arası 10.00–19.00 arası, hafta sonu ise 10.00–14:00 arası ziyarete açık. Pazartesi günleri kapalı. Giriş ücreti 8 KM. Tramvayla kolayca ulaşım mümkün. Başçarşı’dan kalkan Ilıdza tramvayı müzenin tam önünde duruyor. Sabah erken saatte gidilirse sakin sakin gezersiniz.

🏛 Bosna Hersek Tarih Müzesi de oldukça yakın. Saraybosna Kuşatması’nın bir koleksiyonuna ev sahipliği yapan müzenin dışarıdan ilginç görünen bir mimari sergilese de içerisi feci. II. Dünya Savaşı dönemine ait nesneler ve kuşatmada Saraybosna’da halkının neler yaptığının canlandırıldığı bir müze. Savaşta hayatta kalanlar tarafından bağışlanan bazı ilginç eserler var. Giriş, düzeni ve ısıtması gezmeyi teşvik etmiyor. Müze giriş ücreti de yüksek, 7 KM.

🏛 Bosna-Hersek tarihini anlamak istiyorsanız ziyaret edebileceğiniz birkaç müze daha tavsiye edebilirim. Bosna savaşında yaşananları hissetmenizi sağlayacak Galerija 11/07/95, Saraybosna’daki Yahudi nüfusunun tarihini öğrenebileceğiniz Jewish Museum, Bosnalıların ne güçlüklerle ülkelerine sahip çıktığını anlamanızı sağlıyacak Museum Of Crimes Against Humanity And Genocide 1992-1995 gezilecek yerler listenize ekleyebilirsiniz.

8. Umut Tüneli

Umut Tüneli (Hayat Tuneli –Sarajevo War Tunnel), Bosna Savaşı sırasında Bosnalılar için en kritik noktalardan birisi olmuş. Sırp kuşatmasının olmadığı tek nokta olan havaalanına yakın bir konumda bulunan tünel, savaş boyunca başta ulaşım olmak üzere ilaç ve silah transferinde kullanılmış. Bosnalı gönüllüler tarafından 8 saatlik mesailer ile kazılan tünel tamamlandığında 960 metre uzunluktaymış.

Tünel sayesinde 300 binden fazla kişi kente giriş çıkış yapmış, yiyecek, ilaç, silah ve yaralılar taşınmış. Günümüzde tünelin yalnızca 20 metrelik kısmı ziyaretçiler tarafından gezilebiliyor. Tünel o zamanlar evini tünel kazılması için hibe eden aile tarafından ziyaretçilere açık tutuluyor.

Saraybosna’dan düzenlenen tünel turlarına katılın veya bir taksiciyle anlaşın. 🕘 Umut Tüneli ziyaret saatleri 09.00-16.00. Tünel, haftanın 7 günü ziyarete açık. 💶 Umut Tüneli giriş ücreti 15KM.

9. İnat Evi

İnat Evi (Inat Kuca), Saraybosna gezilecek yerler listesindeki en ilginç yerlerden biri. 20. yüzyılda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu kamulaştırma ile nehir kıyısındaki evleri yıkılmak istemiş. Avusturyalıların güç gösterisi için şehirdeki görkemli ve önemli binaları yok etme planı ne mutlu ki bu evde işe yaramamış. Inat Kuca’nın sahibi Benderija, evin diğer kıyıya taşınması şartını koşmuş.

Araya giren hatırlı kişilere rağmen ev sahibi evini yıktırmamış ve ev bugünkü yerine taşıtmış. Evin sahibinin inadı nedeniyle ev “İnat Evi” olarak anılmaya başlanmış. İnat Evi, 1997’den bu yana restoran olarak kullanılıyor. Lezzetli Boşnak yemekleri ve şarapları tadılabilir. ‘Bir zamanlar diğer tarafta duruyordum, ama inadına bu yakaya taşındım’ tabelasını görün.

10. Svrzo Evi (Svrzina Kuća)

Svrzo Evi, Saraybosna’da yer alan en güzel eski Osmanlı evlerinden birisi. Saraybosna Müzesine bağlı olan Svrzo Evi modern evlerden uzak olarak eski tip ahşap mimariye sahip. Moriça Han’ın arka taraflarında Logavina Caddesi yakınlarında yer alıyor. Ev, 18. ve 19. yüzyılda Saraybosna’da yaşayan Müslüman bir ailenin yaşam tarzını gösteriyor.

Evin içerisinde o döneme ait gündelik eşyalar bulunuyor. Beyaz badanalı duvarlara, geniş bir avluya, haremlik ve selamlık bölümlerine sahip olan ev, o dönem mimarisine tanık olabileceğiniz bir yapı. Svrzo Evi ziyaret saatleri 09.00-17.00. Ev, haftanın 7 günü ziyarete açık. Svrzo Evi giriş ücreti 15KM.

11. Vrelo Bosne (Spring of Bosna)

Vrelo Bosne, Bosna nehrinin kaynağının bulunduğu ve Igman Dağı eteklerinde yer alan bir milli park. Saraybosna’nın doğal açıdan en güzel bölgesi olarak kabul edilen bu park, etrafında oluşturduğu ekolojik zenginliği, küçük şelaleleri, köpüren kaynakları, yürüyüş yolları, küçük köprüleri ve doğal güzelliğiyle etkileyici bir yer. Hotel Hollywood’a 15 dakika yürüme mesafesinde. Giriş ücreti 2KM. Orman içerisinde restoran da bulunuyor.

---

Dünyaca ünlü Saraybosna Film Festivali her yaz yapılıyor. Hem turistler hem de yerliler rehberler eşliğinde eşsiz güzellikteki Dinaric Alplerinde yürüyüş rotaları keşfediyor.

Saraybosna’dan sadece 20 dakikalık bir otobüs ile Bosna’nın 100 metre yüksekliğindeki Skakavac’ın bulunduğu ve yürüyüş bölgesinin başlangıç noktası olan Nahorevo kasabasına gidebilirsiniz. Green Visions’ın yerel İngilizce konuşan rehberleri şelalenin tepesine yürüyüş düzenleyip geri getiriyor.

Saraybosna’da dağcılık çok popüler ve 1984’te yapılan kış olimpiyatları burada düzenlenmiş olsa da 1990’da kalan mayınlar halen büyük bir tehlike. Green Visions’dan nerede mayın olup olmadığını bilen bir rehber ayarlamanız şart.

---

SARAYBOSNA NE YENİR – NEREDE YENİR
🥘 Saraybosna’da ne yenir diye soranlara bu cevabı bulabilecekleri en iyi adres Başçarşı’yı öneririm. Çarşı içerisinde birçok salaş ama menüsü zengin ve oldukça leziz yerel yemekler sunan lokantalar bulunuyor. Burek (Boşnak böreği) ve Cevapi (köfte) denenebilir. Yağlanmış pide arasında sunulan cevapiyi, Tarık Hodzic’in çarşıda bulunan Galatasaray Sur kebapçısında deneyin.

Burekdžinica (börekçi) denilen mekanlarda yapılan kıymalı, peynirli, patatesli ve ıspanaklı börekler innaılmaz’ Eğer ‘burek’ diye sipariş ederseniz etli ve soğanlı geliyor. Benim tercihim olan peynirli börek ‘sirnitsa’, ıspanaklı ve peynirli olanı ‘zelyenitsa’, patatesli olanı ise ‘krompirisu’ olarak adlandırılıyor. Şehrin ufak börekçileri (pita) olan Buregdzinica Bosna ve Buregdzinica Sac’ı önerilenler arasında.

Etli ev yemekleri lezzetini tadabileceğiniz lokantalar olan Aşçinitsalar (Ašćinica), Begova çorba, Klepe (Boşnak usulü mantı) veya Bosanski Sahan (içi et ve pirinçle doldurulmuş olarak; lahana sarma, soğan dolması, biber dolması veya domates dolması) ve Tuffahiye (elma tatlısı) tercih edilebilir.

🍲 Bey çorbasını ve üstü tuzlu kaşarla zenginleştirilmiş şopska salatasını da deneyin. Yanında yoghurt dedikleri koyu kıvamda ayran da için. Saraybosna’da İtalyan yemekleri de yaygın. Çok leziz bir pizza yedim.

☕️ Kişiye özel bakır bir tepside, bakır cezve, kulpsuz fincanlar, lokum ve su ile servis edilen Bosna Kahvesi de tadılabilir. Baş Çarşı içinde oturduğunuz kafelerde bulmak ve tatmak mümkün.

SARAYBOSNA NE ALINIR
🛍 Şehirde kendinize ve sevdiklerinize alabileceğiniz birçok yöresel hediye var. Bakır işleme Saraybosna’nın en eski geleneklerinden biri ve 1489’e kadar uzanan bir geçmişe sahip. Geleneksel bakır işlemeler, kahve cezveleri, fincanları ve servis takımları gibi eşyaları Kazandziluk caddesinde bulmak mümkün.

🎁 Tahta oymacılığı ürünler, deri ve deri ürünleri, şarap, pamuk dokumacılığı ürünleri, halı ve seramik en başta gelen hediyeliklerden. Zelenih Beretki Caddesi üzerinde bulunan barlar Saraybosna gece hayatı için en iyi yerler. Mekanlar arasında ise öne çıkanlar ise City Lounge, City Pub, Cheers Pub, The Old Bell Pub merkezi konumlarıyla tercih edilebilir.

Saraybosna, her ne küçük bir şehir gibi görünse de gezilecek görülecek oldukça fazla yeri var. Saraybosna gezilecek yerler listesini fırsat buldukça genişleteceğim. Vizesiz seyahat edebileceğimiz yakın destinasyonlardan olan Saraybosna’yı ucuz uçak bileti fırsatlarını takip ederek keşfedebilirsiniz.