Dünya Harikalarından: Danum Vadisi, Borneo

Danum Vadisi (Danum Valley), Borneo Adası‘nın Sabah Eyaletindeki Lahad Datu şehrinden ulaşabilen, adanın koruma altındaki en önemli iki orman rezervlerlerinden birisi. Burası dünyanın en zengin canlı hayatına sahip geriye kalan el değmemiş birkaç yerinden biri. Sadece bilim insanları ve araştırmacıların girişine izin verilen bu korunmuş orman bölgesi, sahip olduğu ekosistem ile görülmeye değer bir yer.

43 bin hektarlık alana kadar yayılan tropikal ağaçlar arasında Sumatra gergedanı, Asya filleri, orangutan, uçan lemur, leopar, sarı havlayan geyik, cüce geyik, sakallı domuz, Malay civet, uzun kuyruklu makak, dumanlı pars, bizon, dev uçan sincap, Malaya güneş ayısı, su samuru ve proboscis maymunu gibi sadece buraya özgü pek çok ilginç memeli ve hayvan yaşıyor.

Danum Vadisi, Borneo

Danum Vadisi Koruma Alanı (Danum Valley Conservation Area), Malezya’nın Sabah Eyaletinin Lahad Datu şehrine yaklaşık 80 km uzaklıkta, dünyanın koruma altına alınmış en karmaşık ekosistemlerinden biri. Mağaraların, şelalelerin, nadide vahşi yaşamın ve egzotik orkide çeşitlerini saklandığı korunaklı bir vadi.

Büyülü orman, hayal bile edilemeyecek kadar çeşitli canlı çeşitlerine ev sahipliği yapıyor. Nanteng, bulutlu leopar, orangutan, yavaş loris, hortum maymunu, Borneo cüce fili gibi nesli tükenmekte olan yaban hayatı bilim insanlarını heyecanladırıyor.

Ek olarak 275’ten fazla kuş çeşidi, çok çeşitli bitki ve ağaç çeşitleri, rengarenk kelebekler ve çiçekleri de ekleyince cazibeyi tahmin edebilirsiniz sanırım.

Rehberli trekking rotaları, kuş gözlemciliği ve gece vahşi yaşam gözlemciliği, bu bölgenin harikalarını yaşamak isteyen ziyaretçilere sunulan aktiviteler arasında. Danum Valley Conservation Area’da konaklama yapılabilecek tek yer Borneo Rainforest Lodge.

Danum Nehri boyunca uzanan Borneo Rainforest Lodge, uluslararası standartlara sahip, birçok ödüllü eko-orman evi. Premium villaları ve dağ evleri, her yaştan ziyaretçiye, ormanın ortasında lüks bir dokunuşla dinlenirken olağanüstü bir deneyim ve konfor sunuyor.

Danum Valley Field Center (DVFC), dünyanın en iyi tropikal biyoçeşitlilik araştırma merkezleri arasında yer alıyor. Daha önce yalnızca araştırmacılar için ayrılmış olan konaklama tesisi, şimdi Danum Vadisini keşfederken basit bir konaklama arayan ziyaretçiler için genişletildi. Ancak Lahat Datu kasabasında olan ofisinden önceden izin alınması gerekiyor.

Malezya’nın %60’ı ormanlarla kaplı. Ülke her yıl 140 bin hektardan fazla ormanını kaybediyor. Bu oran yılda %65 ortalama oranlara denk geliyor. Şehirlerin yayılması, tarım için alan açılması yanında palm yağı elde etmek için ormanlar yok edilip yerine palmiyeler dikiliyor. Ormanların ancak %11’i bozulmamış, saf halde bulunuyor.

Sarawak ve Sabah hükümetlerinin bu tropikal ormanları korumak için gerekli düzenlemeler yapmalarından sonra Endonezya dünyanın en büyük tropikal ağaç ihracatçısı konumuna oturmuş.

Malezya’da orman alanları 3 bölüme sınıflandırılmış. Birincil orman olarak adlandırılan primary forestry içerisinde tamamen doğal hayatı barındıran yerleşime izin verilmeyen park ve konservasyon alanlarından oluşuyor. Bu ormanlar el değmemiş ve bozulmamış durumdalar.

İnsan etkisinden uzakta olan bu ormanlardaki ağaçlar çok uzun olduklarından orman tabanında bitkiler yeterli ışık alamadığından yeterince büyüyemezler. Birincil orman alanlarının tabanı bu yüzden genelde temiz ve açık durumda. Çok zengin çeşitlilikte canlı hayatına ev sahipliği yapıyorlar.

İkincil olarak adlandırılan secondary forestry ise birincil orman benzeri alanda limitli yerleşime ve turizm aktivitelerine izin verilmiş yerler için kullanılıyor. İnsan etkisiyle veya bazı doğal sebeplerden zarar görmüş ormanlar yine bu sınıfta yer alıyor. Ağaçları yeteri kadar büyük olmadıklarından orman tabanına sızan ışık, orada diğer bitkilerin yetişmesine imkan sağlıyor.

Jungle kelimesi daha çok bu tarzdaki ormanlar için kullanılıyor. Birincil ormanlar kadar zengin canlı hayatı olmasa da zengin canlı hayatını içerisinde barındırıyorlar.

Borneo’da milli park ve konservasyon alanlarına giriş için mutlaka önceden permit (izin) almanız gerekiyor. Her park için belli sayıda ziyaretçiye izin veriliyor. Herhangi bir toplu taşıma aracı bulunmuyor, ancak organizasyonlarla oraya gidebiliyorsunuz. Bu organizasyonlar genelde bir tane olduğundan fiyatlar oldukça yüksek. Konaklama, yemek, kılavuz, giriş ücretleri derken abartılı fiyatlarla karşılaşabiliyorsunuz.

Mabul Adası‘nda dalıştan sonra bulunduğum Semporna kasabasından ayrılıp yönümü Lahad Datu’ya çevirdim. Semporna otobüs terminaline geçip minibüse atladığım gibi 3 saat sonra oradaydım. Oradayım ama elimde ne doğru dürüst bilgi ne de bir plan vardı.

Önce otobüs terminali yakınındaki Tabin Lodge adındaki otele gidip göz attım. Oda fiyatı 25 Ringgit (15TL) ve kahvaltı buna dahil değil. Burada kalıp kalmayacağıma pek emin değilim. Önce neler yapabilirim onu araştırıp ona göre karar vereceğim.

Lahad Datu havalimanının karşısındaki Fajar adlı çarşıdaki ofisinde erken rezervasyon yaptırmak istedim. Hep yollarda olunca günlerden ne olduğunu da unutuveriyorsunuz. Bugün Pazar olduğundan yapacak bir şey olmadığını anlayınca gerisin geriye o sıcağın altında yarım saat daha yürüyüp Tabin Lodge otelime gidip tekrar yerleştim.

Yazmak, araştırmak, okumak zamanı. Ne çok yer gezilecek yerler ve görülesi güzellikler var Sabah’ta! Neden bu kadar pahalısın sen Borneo!?

Dün kaldığım ve pek de hazzetmediğim yer Lahad Datu şehir merkezinden havalimanına kadar işte öylesi uzaklıktaki bir yolu gidip geri gelmiştim. Şimdi de yine o yolu tekrar gitmek zamanı, çünkü dün o uzunca yürüyüşü yapıp Danum Valley Field Centre’a gittiğimde kapalı olduğunu görünce şaşırmıştım, meğer günlerden pazarmış!

Yarım saat sonra içerisi klimadan dolayı buz gibi olan ofisin kapısından içeri giriyordum. Danum Vadisi’ne gitmek istediğimi oradaki görevli kadına söyleyince gerekli iznim olup olmadığını sordu. Vadi yalnızca bilim insanlarının ziyaretine açıkmış. Ben veteriner hekimim, olmaz mı? diye sorunca gülümseyerek beni hemen bitişikteki Borneo Rainforest Lodge ofisine yönlendirdi. Ben de onu dinledim.

Borneo Rainforest Lodge fiyat listesini bana uzatan kadının yüzüne tepkisiz bir şekilde baktıktan sonra teşekkür edip gerisin geriye Danum Valley Field Centre ofisine geçtim. O ne fiyatlardı öyle! Binlerce dolar harcamanız gerekiyor Danum Vadisi’nde birkaç gecelik konaklamanız ve vadiyi gezmeniz için!

Danum Valley Field Centre’deki görevli Susan’a uzun laflar dizip şirinlik göstererek yardımcı olmasını istedim. Vadide sadece bilim insanlarının ve araştırma öğrencilerinin kaldığı, limitli ziyaretçiye izin verilen daha ekonomik bir konaklama seçeneğinin olduğunu biliyordum. Nihayet ricalarım işe yaradı ve bana fiyat listesini uzattı.

Gelelim dünyanın bu en zengin canlı hayatına sahip ormanlarına gitmenin bedeline: Hostelde gecelik konaklama RM91 (54 TL), Kahvaltı 29, öğlen yemeği 36, akşam yemeği ise RM46, üçünü birden paket olarak alırsanız RM111 (65 TL). Kısaca bir gecelik konaklama ve günlük yemek maliyeti 100 TL.

Yatak paylaşımlı dorm odalarında bilim adamlarıyla uyumanın bedeli bununla bitmiyor. Park giriş izni için RM50 (30 TL), transfer için ise gidiş dönüş RM130 (77 TL) ödemeniz gerekiyor. Kısaca 2 gece 3 günlük Danum Vadisi ziyareti 350 TL’ye mal oluyor.

Değer mi? Kesinlikle değeceğine inanıyorum. Susan’a “OK” dedikten sonra aldığım cevap hayallerimi yıktı. Pazartesi, Çarşamba ve Cuma günleri olmak üzere, haftanın sadece 3 günü ve sadece 7 kişilik transferler imkanları varmış ve bugünkü doluymuş.

Çarşamba günü gitmek istersem uygun olduğunu söyledi. Zaten bir gece gereksizce Lahad Datu’da konaklamıştım, bu gereksiz şehirde 2 gece daha konaklamak istemiyordum. Teşekkür edip oradan ayrıldım.

Kablosuz internet bağlantısı olan bir restoranda oturup araştırmalara başladım. Ne yapsam? Beklesem mi, yoksa atlasam mı Danum Vadisini. Sonra aklıma çadırım geldi. Fiyat listesinde Camping için RM78 yazıyordu. Bir de internetteki araştırmalarımda orada mutfaklarının olunca kendi yemeğimi kendim pişiririm diye düşündüm.

Bu arada Danum Vadisinde kalmaya çalıştığım bu yer kütüphanesi, sunum ve toplantı salonları, dinlenme alanlarıyla oldukça konforlu bir ortam sağlanıyor bilim insanlarına. Çadırda kalıp, orman gezisi sonrası bu ortamdan faydalanırım diye düşünüp ofise geri döndüm. Bunun için önce Sabah’taki gezilerimi bitirip Kota Kinabalu’ya geri dönüp, sırt çantamı ve çadırımı alıp buraya dönebileceğimi düşündüm.

Düşünmekle kaldım sadece, çünkü kamping fiyatları sadece bir defalığına değil her gece içinmiş. Yani konforlu dorm odasında kalmak RM91 iken çadırda kalırsanız bu RM78 oluyor. Pek de fark yok.

Day 438, Borneo:26. Lahad Datu, 16 Ekim 2011, Pazar