Ürgüp Gezilecek Yerler

Kapadokya, dünyada emsali bulunmayan peri bacası oluşumlarıyla, Türkiye’nin en önemli turizmi merkezlerinden. Kapadokya’yı ilk çağlardan itibaren çekici kılan ve birçok uygarlığın yerleşim yeri olmasının sebebi zengin su kaynaklarının varlığı ve jeolojik yapının barınma ve korunmaya elverişli olması olmuş.

Tarihi İpek Yolunun üzerinde ve İstanbul’u Kudüs’e bağlayan, medeniyetlerin kesişim noktasında bulunan ilçe, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine tanıklık etmiş. Osiana, Hagios Prokopios, Başhisar, Burgut Kalesi gibi pek çok isimle anılsa da bugünkü adını Cumhuriyetin ilk yıllarında alan Ürgüp, Kapadokya coğrafyasının kalbinde, bölgenin eşsiz atmosferini en iyi hissedebileceğiniz yerlerden.

Ürgüp’te ilk yerleşim yerinin antik dönemde Tomissos olduğu, Damsa Çayı doğusundaki Avla Dağı eteklerindeki bulunan Paleolitik döneme ait aletler ile keşfedilmiş. Bizans döneminde ise önemli bir dini merkez olan Ürgüp’ün kasaba ve köylerde Roma Dönemi’ne ait kaya mezarları da bulunuyor. Selçuklular döneminde Başhisar, Osmanlılarda Burgut Kalesi olarak anılmış. Cumhuriyetten sonra ise Burgut adı Ürgüp’e dönüşmüş.

1515’te Osmanlı topraklarına katılan ve önemli bir kent olan Ürgüp’te Şemsettin Sami’nin 1888-1900 yıllarında yazdığı Kamus-ül Alam adlı kitapta 70 cami, 5 kilise ve 11 kütüphane olduğu belirtiliyor. 18. yüzyılda Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın kadılık makamını eski ismi Muşkara olan Nevşehir’e taşımasıyla önemini yitirse de Ürgüp halkının gönlünü almak isteyen Sadrazam, Ürgüp’ün merkezine su hattı döşetmiş.

Nevşehir il merkezine 20 km uzaklıkta bulunan Ürgüp, Göreme Açık Hava Müzesi’nin güneydoğu ucunda, tüm Kapadokya coğrafyasına hâkim bir noktada konumlanıyor. Kapadokya’yı keşfetmek isteyen birçok kişinin konaklamak için tercih ettiği Ürgüp, hareketli şehir merkezi ve nefis otel seçenekleri ile de öne çıkıyor.

Ürgüp Gezilecek Yerler

Ürgüp’te Kapadokya’nın büyülü vadilerinde yürümek, tüm Kapadokya Bölgesi’ni balondan kuşbakışı seyretmek ve eşsiz kaya otellerde günbatımı manzarasına karşı yıllandırılmış yöresel şaraplardan içmenin yanında yapabileceğiniz daha pek çok aktivite var.

1. Ürgüp Merkez ve Temenni Tepesi

Ürgüp, 11’inci yüzyılda Selçukluların önemli kentleri Konya ve Niğde’ye giden yolların üzerinde yer alan önemli bir kaleydi. Ürgüp Belediyesi binasının karşısında bulunan ve 1971’de açılan Ürgüp Müzesi, Ürgüp çevresinden çıkarılan buluntuların sergilendiği bir müze olarak hizmet veriyor.

Temenni Tepesi, Ürgüp’ün tam merkezinde yer alıyor. 80 metre yüksekliğinde, Ürgüp’ün her yanından görülen tepede yer alan türbelere çaput bağlanıp dilek tutulması yüzünden Temenni Tepesi olarak adlandırılmış. Erciyes Dağı’nın nefis manzarasına sahip seyir noktasına gidebilmek için kayalardan oyularak açılmış 100 metre uzunluğundaki tünelden geçmeniz gerekiyor.

Selçuklu Sultanı IV. Rükneddin Kılıçaslan ve III. Alaeddin Keykubat’ın anılarına saygı olarak yapılmış anıt mezarlar yine bu tepede yer alıyor. Türbeler 1852’de Sultan Abdülmecid döneminde, Kayseri Valisi Muhammed Vecihi tarafından yaptırılmış. Mezarlarının bu türbelerde olduğu inancı ise yanlış. Mezarlarının Konya’da olduğu biliniyor.

Temenni Tepesinin ortasında bulunan kümbet ise daha önceleri Ürgüp Tahsinağa Halk Kütüphanesi olarak kullanılmış. Bu kütüphane aynı zamanda Anadolu’nun en eski kütüphanelerinden birisi olarak kabul ediliyor. Teras şeklindeki Temenni Tepesinin güney batıya bakan yamacında ise Aziz Yeorgios Kilisesi yer alıyor.

Temenni Tepesinin 500 m kadar kuzeyindeki Ürgüp Tepesi’nde yer alan Kadı Kalesi, geçmişte kadın ve çocukların tehlike anında sığındıkları bir kaya kale olarak yapılmış. Gerektiğinde kaçabilmek için, tepenin altındaki Damsa Çayı’na açılan bir tünel bulunuyor.

Temenni Tepesinin güney batıya bakan yamacında yer alan Aziz Yeorgios Kilisesi’nin ise kaya oyma iç salonu halen görülebilir durumdaysa da taştan yapılma ön cephesi yok olmuş. Ürgüp’ün kendi kültürel birikiminin yarattığı yerel bir aziz olarak bilinen Yuannis’in kabrinin bulunduğu yere Aziz Yuannis Kilisesi inşa edilmiş.

Altıkapı Türbesi ise 12 veya 13’üncü yüzyıllarda yapıldığı düşünülen ve altı penceresi bulunan, Selçuklu döneminde kimliği bilinmeyen bir komutanın eşi ve çocukları için inşa edilmiş.

2. Üç Güzeller

Ürgüp, yağmur ve rüzgâr erozyonunun meydana getirdiği peribacalarının tipik örneklerinin yoğun olarak yer aldığı bir bölgeye kurulmuş. Vadi yamaçlarından akan yağmur sularının adından rüzgârlar aşındırmasıyla oluşan yarıklar arasında yükselen peribacaları bölgeye has olağanüstü bir görüntü oluşturmuş. Bölge coğrafyası bu nedenle olağanüstü çarpıcı peribacalarına sahip.

Üç Güzeller bu peribacaları arasında en çok ilgi göreni. Kapadokya coğrafyası ile özdeşleşen ve bölgede en çok fotoğrafı çekilen peri bacaları bunlar. Peribacalarının büyük şapkalı olan babayı, hemen önündeki anneyi ve annenin önündeki de çocuğu temsil ediyor. Kapadokya turları buraya mutlaka uğruyor. Ürgüp’ten Orthisar’a doğru devam eden karayolunun sağında kalıyor.

3. Ortahisar

Ortahisar, Kapadokya’nın yerel kasaba deneyimi için en iyi adreslerden biri. Kasabanın merkezinde çok sayıda tüf kaya ve çevresine oyulmuş kaya evler bulunuyor. Mimari açıdan enfes taş evlere sahip. Son yıllarda birçoğu restore edilerek butik otellere dönüştürüldü. Kasabanın altında ise Balkan Deresi geçiyor. Yürümek için güzel bir yer.

Kapadokya yaşantısını yansıtan Kapadokya’nın ilk ve tek Etnografya Müzesi de yine Ortahisar’da bulunuyor. Ürgüp-Mustafapaşa yolunun sağında kalan Pancarlık Vadisinde yer alan Pancarlık Kilisesi, 11’inci yüzyılın ilk yarısında oyulmuş.

Ortahisar Kalesine 2 km uzaklıktaki Balkan Kiliseleri, ikonoklastik döneme tarihlenmiş 4 yapıdan oluşan bir kilise kolonisi. Ürgüp gezilecek yerler listenize ekleyebileceğiniz kiliselerin inşasından sonraki zamanlarda küçük bir şapel eklemesi yapılmış ve fresklerle süslenmiş.

Ürgüp-Nevşehir yoluna 1 km mesafede yer alan Ortahisar yeni köy çevresinde bulunan tüf kayalara oyulmuş Kapadokya narenciye depoları ile de biliniyor. Çukurova ve Akdeniz’de üretilen narenciye ürünlerinin önemli bir bölümü Kapadokya’daki bu doğal soğutucularda depolanıyor.

4. Mustafapaşa Köyü

Ürgüp’ 6 km uzaklıkta bulunan Mustafapaşa, 1924 yılında gerçekleştirilen nüfus mübadelesine kadar Ortodoks Hristiyanların yerleşim yeriydi. Eski adı Sinasos. Mübadele öncesi 600 Rum ve 150 Türk aile yaşadığı Mustafapaşa’da otuza yakın şapel ve kilise bulunuyor.

Mustafapaşa’da Konstantin Eleni Kilisesi, Aziz Basil Şapeli, Aziz George, Aziz Vasilios ve Aziz Stefenos kiliseleri ile 1601’de inşa edilen Merkez Camii görülecek tarihi yapılar. Mustafapaşa, Ürgüp ilçe merkezine 6 km mesafede yer alıyor. Mustafapaşa’nın batısında bulunan Gomeda Vadisi ise jeomorfolojik açıdan Ihlara Vadisi’nin küçük bir benzeri.

5. Cemil Köyü

Cemil Köyü, Rum mübadelesine kadar halkların bir arada yaşadığı bir köydü. Geçmişi günümüzden 700 yıl geriye uzanan köyde Ortodoks Hristiyanlar, Karamanlılar ve Türkler bir arada yaşıyordu. Çok kültürlü yaşamın izlerini taşıyan Cemil Köyünde zengin taş işçiliği ile yapılan Rum evleri ve kiliseleri görülmeli.

Lengeryos Mevkiine tepeden bakan, şimdi yerinde sadece yıkıntıları bulunan Eski Kilise, 1950’lerde yıkılıp taşları ile şimdiki köy camisine ek yapılmış. Cemil Kilisesi ise köy içerisinde yer alıyor. Kutsal Haça adandığından ‘Kutsal Haç Kilisesi’ adıyla da biliniyor. Üç apsisli ve iki taraflı olarak dizilmiş üçer sütun üzerine oturtulmuş bir yapı. 1882’de inşa edilen Cemil Kilisesi çan kulesi ile muazzam bir yapı.

Keşlik Manastırı, Cemil Köyü’nü 2 km geçtikten sonra Ürgüp-Mustafapaşa-Taşkınpaşa karayolu üzerinde bulunan bir kilise. İki kilise, şaraphane, okul, yemekhane gibi yapılardan oluşan büyük bir kompleks yapı.

6. Damsa Köyü

Eski adı Damsa olan Taşkınpaşa Köyü, Ürgüp’ün 18 km güneyinde yer alıyor. Güneyinde Şahinefendi kuzeyinde Cemil doğusunda Yeşilöz ve Akçaviran, batısında Mazı Köyü ile komşu. Nüfusu yaklaşık 950 kişi. Karamanlı emîrlerinden Taşkın Paşa 14. yüzyıl ortalarında, Damsa Köyü’nde bir medrese, bir cami ve bir de türbe yaptırmış. Taşkınpaşa Külliyesi, yakın zamanda restore edilen medrese kütüphane olarak, cami ise yine ibadet amaçlı olarak kullanılıyor. Köyün İçeribağlar Mevkiinde ise büyük bölümü yıkılmış kayadan oyma bir kilise var.

Damsa Gölü, çam ağaçları ile çevrili bir mesire yeri. Yerel halkın piknik yapıp vakit geçirdiği önemli bir buluşma merkezi. Baraj çevresinde çadırlı kamp alanları da bulunuyor.

Damsa Barajının da ilerisinde ise 200 kişiyi barındırdığı düşünülen bir manastır kompleksi var. İçinde 2 kilise, bezirhane, şarap imalathanesi, mutfak, yemekhane, okul, toplantı salonu, ayazma (kutsal su kaynağı), keşiş ve rahiplerin kaldığı evler bulunuyor. Manastırın en dikkat çekici yapıları Arkhangelos Kilisesi ve Stefanos Kilisesi.

7. Aziz Theodore Kilisesi

Ürgüp’ün Yeşilöz Köyünde yer alan ve Aziz Theodore adına yapılan Aziz Theodore Kilisesi ‘T’ planlı, merkezi kubbeli bir yapı olarak, üst katındaki galeriye bir merdiven sayesinde çıkılabilen bir yapı. Bu özelliği ile Kapadokya kiliseleri içinde tek olan kilise, iyi korunan freskleri üç farklı sanatçı tarafından farklı zamanlarda yapılmış. 11 ila 13’üncü yüzyıllarda oyularak yapılan kilisenin sahneleri, müjde, doğum, peygamberlerin ve havarilerin görünümü, İsa’nın çarmıha gerilişi, melekler Gabriel ve Michael ile madalyonlar içindeki aziz tasvirlerinden oluşuyor.

8. Mazı Yeraltı Şehri

Mazı Yeraltı Şehri, antik dönemdeki isminin ‘Mataza’ olduğunu bildiğimiz Mazı Köyünün de içinde bulunduğu vadide yer alıyor. Ürgüp’ün 18 km güneyinde, Kaymaklı Yeraltı Şehrinin ise 10 km doğusunda yer alıyor. Farklı noktalarda 4 girişi tespit edilebilmiş. Ana girişi düzensiz taşlarla örülmüş koridordan ağlanıyor. Girişi biraz sıkıntılı olsa da görünce pişman olmayacağınız, kayaların oyularak yaşam alanı haline getirilmiş bir mağara.

Odaların girişlerinde sürgü taşlar var. Dışarıdan gelen birinin içeri girememesi için sürgü taşlar kullanılmış. Su kuyuları, haberleşme delikleri ve havalandırma sistemine hayran kalmamak elde değil. Köy yolu olmasına rağmen yollar güzel. Yaz dönemi 08.00-19.00, kış dönemi ise 08.00-17.00 arası ziyaret edilebilir. Giriş Ücreti 12TL. Ürgüp gezilecek yerler listenize ekleyin.

Ürügüp çevresinde gezilecek çok sayıda köy ve kilise var. Şahinefendi Köyü’nde bulunan Kırkşehitler Kilisesi’nin freskleri Selçuklu egemenliği sırasında yapılmış. Ürgüp’ün güneydoğusunda bulunan Karlık Köyü yakınlarında yer alan Kurtderesi Nekropolü, Roma döneminden kalma kaya mezarlarına ev sahipliği yapıyor.

UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil olan Göreme Milli Parkı, Kapadokya bölgesinin en çok ziyaret edilen turistik çekim merkezlerinden. Kızılçukur Vadisi, Ürgüp’ün şaraplık üzüm bağları, peri bacaları ve kiliseleriyle ünlü bölgesi. Gün batımında güneşin konumuna göre farklı renklerin görüldüğü vadide Aziz Nichitas Kilisesi olarak da bilinen Üzümlü Kilise en önemli yapı.

Ürgüp nerede

Ürgüp, batısında Nevşehir merkezi, doğusunda Kayseri’ye bağlı İncesu, kuzeyinde Avanos güneybatısında da Derinkuyu, güney-güneydoğusunda ise yine Kayseri’ye bağlı Yeşilhisar ile çevrili.

Ürgüp’e nasıl gidilir

Ürgüp‘e en yakın havalimanı Nevşehir il merkezinde yer alan Nevşehir Kapadokya Havalimanı. Ürgüp’e 47 km uzaklıktaki bu havalimanına İstanbul, Antalya ve İzmir’den belirli günlerde direkt uçak seferleri yapılıyor. Havalimanından Ürgüp’e ulaşım için taksi ve araç kiralama seçeneklerinin yanı sıra otellerin ücretli transfer araçları bulunuyor.

Nevşehir’in doğusunda yer alan Ürgüp, Kayseri’ye 70, Ankara’ya 310, Adana’ya 280, İzmir’e 785, İstanbul’a 765 ve Bursa’ya ise 685 km uzaklıkta. Birçok şehirden Ürgüp’e direkt otobüs seferleri var ancak Nevşehir üzerinden ulaşım daha çok sefer bulabilmek adına daha kolay. Nevşehir Otogardan Ürgüp’e 15 dakikada bir dolmuş seferi var. İstanbul’dan özel araçla Ürgüp’e ulaşım için Ankara, Aksaray ve Nevşehir güzergahı kullanılıyor.

Ürgüp günümüzde, Nevşehir’in en gelişmiş ilçesi. Özellikle turistler için gece hayatının, pek çok restoranın, kayadan oyma küçük bar ve şarap evlerinin yer aldığı ilçede, kaya oyma ve taş evlerin işçiliği görenleri hayran bırakıyor.